Alfontso Idiakez

Alfontso Idiakez Jurramendi (Izengoitia: Alonso) (Anoeta edo Tolosa, 1497 – Elba ibaia, Alemania, 1547) Gipuzkoako militarra izan zen, Idiakez leinuarena. Karlos V.a Alemaniako enperadorearen aholkularia eta idazkaria izan zen 1520. urteaz geroztik. Tuniseko konkistan borrokatu zen (1535), eta Filipe II.aren eta Portugalgo Mariaren arteko ezkontza negoziatu zuen. San Telmoko komentua sortu zuen Donostian eta han dago bere hilobia.

Alfontso Idiakez
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Alonso de Idiáquez y Yurramendi
Jaiotza	Anoeta, 1497 (egutegi gregorianoa)
Herrialdea	Gipuzkoa, Euskal Herria
Heriotza	Torgau, 1547 (egutegi gregorianoa) (49/50 urte)
Familia
Seme-alabak	ikusi Joan Idiakez
Leinua	Idiakez leinua
Jarduerak
Jarduerak	errege-idazkaria eta diplomazialaria
Kidetza	San Jakueren ordena Alcantarako ordena militar Calatravako Ordena
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Conquest of Tunis (en)

Biografia

Joan Idiakezen eta Katalina Jurramendiren semea, tolosarrak biak; Maria Elordi eta Pedro Martinez Idiakaitzen biloba, azken hau Bizkaiko kutxazain nagusia eta Granadako gudan kapitaina; Joan Idiakez Olazabal semea berriz, Filipe II.aren eta Filipe III.aren idazkari eta aholkulari izandakoa.

1523az geroztik Francisco de los Cobosen -Karlos V.aren idazkaria- mirabe izan zen eta lau urte geroago bere lehen kargu publikoa eskuratu zuen: Úbedako erregidore. Handik Administrazio Errealera igo zen, 1530. urtetik aurrera dokumentuetan ageri denez Karlos V. Enperadoreak 101.000 marabedi eman zizkion Ameriketatik zetorren diru andanaren gordailuan egindako kontularitza lanen ordainetan.

Aurrerantzean Alonso Idiakez errege administrazioan aritu zen lanean eta bere zerbitzuengatik dohaintzak eta ordainketak jasotzen hasi zen. Haien artean nabarmena izan zen 1531an Oikia, Aizarna, Zestoa eta Aizarnazabaleko elizetako patronatuen emakidak edo kontzesioak. Honek bertako kleroaren aurkaritza ekarri zuen, ez baitzuten errenta horien kontrola galdu nahi. Gipuzkoan zeudenez botere-gune horiek, Gortean lortutako lehentasuna bere jaioterrian ere islatzea esan nahi zuen.

Hurrengo uzteetan Napoliko Erresumako aferetaz enkargatu zen, eta Calatravako Orden militarrean idazkari izendatua izan zen, baita Estremerako Komendadore ere, Santiago Ordenaren barruan zegoena azken hau. Horiek izan ziren, beste batzuen artean, Hispaniako Ordena Militarretan izandako karguak.

Eginkizun zibilez gain militar lanetan ere ibili zen, hala nola, Tunisiako kanpainan Francisco de los Cobosen laguntzaile, eta Corbeilgo konkistan Parmako Dukearekin.

1539an Tolosako Eliza kabildoaren lizentzia lortu zuen, bertako Santa Maria Elizan kapera bat jartzeko; eta urtebete geroago Donostian beste kapera bat jartzeko lizentzia, hango San Sebastian Elizan.

Donostian ezkondu zen 1539an Grazia Olazabalekin, Donostiako bizilaguna eta Migel Perez Erbetaren eta Mari Gomez Olazabalen alaba. Hitzarmenezko ezkontza izan zen, garaiko ezkontzazko aliantza-sistemaren adibide, Donostiako sendi garrantzitsuenetako baten alabarekin ezkontzeak tokiko nahiz probintziako aferen kontrola bermatzen baitzion bi ezkontideen familiak osatzen zuten harreman-sare handiaren bitartez. Ezkontzaren bitartez Olazabal familiak posizio politikoa indartu zuen eta Idiakez leinuak Donostia eta Gipuzkoa kontrolatzeko behar zuen ondare aberatsa lortu zuen.

Donostiaz eta Gipuzkoaz haratago, Erregearen Idazkari karguak eta Enperadorearen lurralde ugarietara egindako bidaiek aukera eman zioten Alonso Idiakezi Europako finantza-buruekin harremanetan jartzeko. Hartu-eman hauen ondorioz, Arjona hiribilduko alkabala zergaren gaineko eskubidea erosi zion Alfredo Fugger alemaniarrari, 2.100.000 marabedien truke; geroxeago Medinako hiribilduaren alkabala zergaren eskubideagatik aldatu zuen. Horrela joan zen osatzen sendiaren ondarea eta 1539an sortu zen maiorazkoa, beste titulu batzuek zekartzaten errentak gehituz joan hala, esaterako urte horretan bertan lortutako Erreinuetako Eskribau Notarioarena. Ondoren Kuartangoko Jauntxoari lurrak eta tituluak erosi zizkion, 5,8 miloi marabedien truke eta Kuartangoko Bailararen Jauntxo egin zen honela.

Bitartean, Karlos V. enperadorearentzat lanean jardun zuen: besteak beste, Filipe II. Errege izango zenaren eta Maria Manuela Portugalgoaren arteko ezkontza negoziaketetan parte hartu zuen; baita ere, Frantziako Frantzisko I.a eta Karlos V.aren arteko gudari bukaera emango zion Crepyko itunean (1544ko irailaren 16an) negoziatzaile aritu zen.

1547an Alemaniako Jorga herrian, Elba ibaiaren ibarrean zebilen Enperadorearen mandatuz eta beste zortzi lagunekin batera hil egin zuen protestante talde batek. Bere hilotza Donostiara ekarri zuten San Telmo Monasterioan eraikitako kaperan hilobiratzeko, hantxe lurperatuta daude senar-emazteak gaur.

Bukatzeko, errenazimenduko gizona izan zen Alonso Idiakez, arteak eta letrak maite zituen eta horren adibide Luis Vives humanistarekin izandako laguntasuna. Grazia Olazabal bere emaztearekin batera fundatu zuen San Telmo Monasterioa Donostian, Dominikoen Ordenari emana eta marinelen zaindari den San Elmuri eskainitakoa. Ius Patronatus edo patronatu-eskubidea izan zuen San Telmo monasterioaren fundatzaile izanagatik, alegia, eskubide batzuk, esaterako familia bertan lurperatzeko hilobia izatea eta elizkizunetara tribuna pribatuan joateko eskubidea; betebeharrak berriz, finantziazioarekin lotutakoak gehienbat. Alonso eta Graziaren seme Joanek handiagotze lanak sustatu zituen, San Telmoko kapera nagusia Panteoi bihurtuz, eta gurasoentzat marmol zurizko hilobia enkargatuz Genoako Taddeo Carlone eskultoreari. Hortaz gain, Idiakez Olazabal senar-emazteek 1546an Donostiako Antiguako moja dominikarren komentua birsortzeko agindua eman zuten.

Kanpo estekak

• Datuak: Q5670342
• Multimedia: Alonso de Idiáquez y Yurramendi / Q5670342