Udine

udalerri italiako

Udine (italieraz ˈuːdine ahoskatua; friulieraz: Udin; eslovenieraz: Videm; latinez: Utinum) Italiako ipar-ekialdean dagoen hiria da, Friuli-Venezia-Juliako eskualdearen erdialdean kokaturik, Alpeak eta Itsaso Adriatikoaren artean. Izen bereko probintziaren hiriburua da.

Udine
Udine
Italiako udalerria
Administrazioa
Herrialdea Italia
Eskualdea Friuli-Venezia-Julia
Regional decentralization entityregional decentralization entity of Udine
Izen ofizialaUdine
Jatorrizko izenaUdine
Posta kodea33100
ISTAT kodea030129
Geografia
Koordenatuak46°04′N 13°14′E / 46.07°N 13.23°E / 46.07; 13.23
Map
Azalera57,17 km²
Altuera113 m
MugakideakCampoformido, Martignacco, Pasian di Prato, Pavia di Udine, Pradamano, Reana del Rojale, Remanzacco, Pagnacco, Povoletto eta Tavagnacco
Demografia
Biztanleria97.808 (2023ko urtarrilaren 1a)
−1.710 (2018)
Dentsitatea1.711 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia0432
Ordu eremuaUTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuakEsslingen am Neckar, Vienne, Neath Port Talbot, Norrköping udalerria, Schiedam, Belgrad, Tirana, Maribor, Albacete, Jaunde, Setúbal, Resistencia, Velenje, Bikaner, Piotrków Trybunalski, Klagenfurt, Nyíregyháza, Windsor, Villach, Budapest District III (en) Itzuli eta Monterrey
Katastro kodeaL483
Sailkapen sismikoa2 (Ertaina)
MatrikulaUD
comune.udine.it

Historia

aldatu

Udineren jatorria, Italiako iparraldeko gune nagusietako bat, zalantzazkoa da; bere izenaren lehen aipamena Oton II.a enperadoreak idatzitako 983. urteko dokumentu batean dago. Goi Erdi Aroan eskualdeko gaztelu ugarietako bat baino ez zen izan, 1238an Aquileako Patriarkatuaren egoitza patriarkal bihurtu zen arte. Hurrengo mendearen hasieran Gorizia eta Trevisoren aurkako borroken protagonista izan zen. XV. mendean veneziarrengana igaro zen eta horrela jarraitu zuen XVIII. mendearen amaiera arte, non frantsesek okupatu zuten, gero austriarrek eta, azkenik, 1866an Italiako Erresumara igaro zen.

Friuliera

aldatu

Friulieraren aldaera bat erabiltzen dute hirian eta probintzian (furlan centrâl).

Demografia

aldatu
ISTATen datuak
      Datu klimatikoak (Udine (1971–2000, muturrekoak 1969–egun))      
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 18.6 23.2 25.6 29.5 33.2 36.2 38.2 37.0 34.4 29.8 25.3 17.4 38.2
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 7.7 9.8 13.5 17.1 22.3 25.6 28.2 28.4 24.1 18.6 12.6 8.5 18.0
Batez besteko tenperatura (ºC) 3.7 5.0 8.4 12.0 17.1 20.3 22.7 22.6 18.7 13.7 8.2 4.5 13.1
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) -0.4 0.3 3.4 7.0 11.8 15.0 17.1 16.9 13.3 8.8 3.7 0.5 8.1
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -14.6 -11.6 -10.0 -4.8 1.4 5.6 8.2 6.6 3.0 -3.2 -8.4 -18.6 -18.6
Pilatutako prezipitazioa (mm) 74.9 61.6 86.2 119.0 118.2 137.9 81.2 79.1 124.3 134.5 108.1 85.9 1210.9
Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) 6.2 5.2 7.6 9.8 10.8 10.5 7.8 7.2 7.3 8.3 7.2 6.7 94.6
Iturria: Servizio Meteorologico[1][2]

Kirolak

aldatu

Herri eta hiri senidetuak

aldatu

Erreferentziak

aldatu
  1. (Italieraz) Servizio Meteorologico dell'Aeronautica Militare. Udine Rivolto: Record mensili dal 1969. .
  2. (Italieraz) Servizio Meteorologico. Udine/Rivolto (UD). in: Atlante climatico..

Kanpo estekak

aldatu