Udine
Udine (italieraz ˈuːdine ahoskatua; friulieraz: Udin; eslovenieraz: Videm; latinez: Utinum) Italiako ipar-ekialdean dagoen hiria da, Friuli-Venezia-Juliako eskualdearen erdialdean kokaturik, Alpeak eta Itsaso Adriatikoaren artean. Izen bereko probintziaren hiriburua da.
| Udine Udine | |||
|---|---|---|---|
| Italiako udalerria | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Estatu burujabe |  Italia | ||
| Eskualdea |  Friuli-Venezia-Julia | ||
| Q101065901 | ente di decentramento regionale di Udine | ||
| Izen ofiziala | Udine | ||
| Jatorrizko izena | Udine | ||
| Posta kodea | 33100 | ||
| ISTAT kodea | 030129 | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 46°04′N 13°14′E / 46.07°N 13.23°E | ||
 | |||
.svg) | |||
| Azalera | 57.17 km² | ||
| Altuera | 113 m | ||
| Mugakideak | Campoformido, Martignacco, Pasian di Prato, Pavia di Udine, Pradamano, Reana del Rojale, Remanzacco, Pagnacco, Povoletto eta Tavagnacco | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 99.518 (2018ko urtarrilaren 1a) 177 (2017) | ||
| Dentsitatea | 1.740,74 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Telefono aurrizkia | 0432 | ||
| Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | ||
| Hiri senidetuak | Esslingen am Neckar, Vienne, Neath Port Talbot, Norrköping udalerria, Schiedam, Belgrad, Tirana, Maribor, Albacete, Jaunde, Setúbal, Resistencia, Velenje, Bikaner, Piotrków Trybunalski, Klagenfurt, Nyíregyháza, Windsor, Villach (en)  , Budapest District III (en) eta Monterrey | ||
| Katastro kodea | L483 | ||
| Sailkapen sismikoa | 2 (Ertaina) | ||
| Matrikula | UD | ||
| comune.udine.it | |||
HistoriaAldatu
Udineren jatorria, Italiako iparraldeko gune nagusietako bat, zalantzazkoa da; bere izenaren lehen aipamena Oton II.a enperadoreak idatzitako 983. urteko dokumentu batean dago. Goi Erdi Aroan eskualdeko gaztelu ugarietako bat baino ez zen izan, 1238an Aquileako Patriarkatuaren egoitza patriarkal bihurtu zen arte. Hurrengo mendearen hasieran Gorizia eta Trevisoren aurkako borroken protagonista izan zen. XV. mendean veneziarrengana igaro zen eta horrela jarraitu zuen XVIII. mendearen amaiera arte, non frantsesek okupatu zuten, gero austriarrek eta, azkenik, 1866an Italiako Erresumara igaro zen.
FriulieraAldatu
Friulieraren aldaera bat erabiltzen dute hirian eta probintzian (furlan centrâl).
DemografiaAldatu
 |
| ISTATen datuak |
KlimaAldatu
 Datu klimatikoak (Udine (1971–2000, muturrekoak 1969–egun)) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 18.6 | 23.2 | 25.6 | 29.5 | 33.2 | 36.2 | 38.2 | 37.0 | 34.4 | 29.8 | 25.3 | 17.4 | 38.2 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 7.7 | 9.8 | 13.5 | 17.1 | 22.3 | 25.6 | 28.2 | 28.4 | 24.1 | 18.6 | 12.6 | 8.5 | 18.0 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 3.7 | 5.0 | 8.4 | 12.0 | 17.1 | 20.3 | 22.7 | 22.6 | 18.7 | 13.7 | 8.2 | 4.5 | 13.1 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -0.4 | 0.3 | 3.4 | 7.0 | 11.8 | 15.0 | 17.1 | 16.9 | 13.3 | 8.8 | 3.7 | 0.5 | 8.1 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -14.6 | -11.6 | -10.0 | -4.8 | 1.4 | 5.6 | 8.2 | 6.6 | 3.0 | -3.2 | -8.4 | -18.6 | -18.6 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 74.9 | 61.6 | 86.2 | 119.0 | 118.2 | 137.9 | 81.2 | 79.1 | 124.3 | 134.5 | 108.1 | 85.9 | 1210.9 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) | 6.2 | 5.2 | 7.6 | 9.8 | 10.8 | 10.5 | 7.8 | 7.2 | 7.3 | 8.3 | 7.2 | 6.7 | 94.6 |
| Iturria: Servizio Meteorologico[1][2] | |||||||||||||
KirolakAldatu
- Udinese Calcio, futbol taldea.
Herri eta hiri senidetuakAldatu
Albacete (ESP)
Esslingen am Neckar (GER)
Maribor (SVN)
Neath Port Talbot (WAL)
Schiedam (NED)
Vienne (Isère) (FRA)
Villach (AUT)
Windsor (Ontario) (CAN)
Yaoundé (CMR)
ErreferentziakAldatu
- ↑ (Italieraz) Servizio Meteorologico dell'Aeronautica Militare. Udine Rivolto: Record mensili dal 1969. .
- ↑ (Italieraz) Servizio Meteorologico. Udine/Rivolto (UD). in: Atlante climatico..
