Wikipedia

Sofía Moro

argazkilaria

Sofía Moro (Madril, 1966) argazkilaria da. Argazki-kazetaritza, argazkigintza dokumentala eta argazkigintza editoriala lantzen ditu. Hainbat komunikabidetan lan egin du, hala nola Matador, El País Semanal edo Vanity Fair. Hiru monografia argitaratu ditu, eta erakusketa ugari egin ditu bere lana erakusteko.[1][2] Sozialki konprometitua dago 1992an egin zituen lehen lanetatik. 2000. urteaz geroztik freelance argazkilari gisa egin du lan, hainbat komunikabidetarako erretratu editorialean zentratuz eta, aldi berean, justizia sozialaren eta giza eskubideen inguruko proiektu pertsonalagoak garatuz.[3][4][5][6][7] Madrilen bizi da.

Sofía Moro
Bizitza
JaiotzaMadril, 1966 (57/58 urte)
Herrialdea Espainia
Hezkuntza
Heziketabiologia
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakargazkilaria
sofiamoro.com
Sofía Moro argazkilaria

Haurrak, ikasketak eta lana aldatu

Aitona, ezagutu ez zuena, argazkilaria izan zen. Bere amak argazkilaritzako laguntzaile gisa lan egin zuen 18 urte zituenetik, eta laborategiko argazkilariaren funtzio guztiak positibatzeaz, errebelatzeaz eta egiteaz arduratu zen. Hark asko hitz egin zion argazkigintzaz Morori, eta neba txikia hazten zenean, erakutsiko ziola hitz eman zion, baina zazpi neba-arrebetako bigarrena izan zen, "eta beti neba-arreba txiki gehiago zeuden", eta hori ez zen inoiz gertatu.[3][8]

Biologia-zientzietan lizentziaduna, Genetika espezialitatean, Madrilgo Unibertsitate Autonomoan. Ikasketa horiek egiten ari zela, oso gustuko izan zuen argazkilaritza-ikastaro bat egin zuen gauetan, eta, horren ondoren, Estatu Batuetara joan zen argazki komertzialak ikastera. 1990ean Kaliforniako Santa Barbarako (Estatu Batuak) Brooks Institute of Photography delakoan matrikulatu zen, eta 1992an Koloretako Argazkigintza eta Teknologia espezialitatean graduatu zen.[1] Etapa horri buruz zera dio: "Luxua izan zen han bi urtez ikastea, espainiar argazkilari gehienak autodidakta baitziren".

Urte horretan bertan Guatemalara joan zen Direct Relief International GKEaren ospitale-proiektu bati argazkiak egitera, eta han José Manuel Navia ezagutu zuen, bere argazki-ibilbideko funtsezko topaketa.[1][2]

1993an Espainiara itzuli zen eta 2000. urtera arte Cover agentziarentzat hasi zen lanean. Bertan, gaiak proposatzeko askatasuna izan zuen. Garai horretan, prentsa eta aldizkarietarako argazki asko egiten zituelarik. Urtean, bere buruari harro egoteko moduko lan handi bat gutxienez egiteko helburua jarri zion. Horretarako hilebetea eskainitzen zion, erreportaje handi eta bere intereseko proiekturen bati.

2001az geroztik, freelance gisa lan egiten hasi zen, eta El País Semanal eta Vanity Fair-en ohiko kolaboratzailea izan da, eta noizean behin beste argitalpen batzuetarako lan egin du, hala nola Vogue, Marie Claire edo Harper's Bazaar argitalpenetarako. 2009an Matador aldizkariak argitalpen bakoitzean sartu zituen hiru erretratuen egilea izan zen.[4]

Bi urtez, argazkigintzari buruz idatzi zuen Soitu.es atarian. Gero, tailerrak ematen ditu argazki-eskoletan, eskola hauetan: Efti, Lens, TAI, Too Many Flash eta Espai d'art Fotografic.[4][9][10][11]

Ibilbide artistikoa aldatu

Sofía Moro argazkilari oso dokumentaltzat hartzen da, eta argazkiekin 'kontatu' egiten du, horregatik hunkitzeko gai diren argazkiak interesatzen zaizkio. Harentzat, protagonisten aurpegiak dira emozio hori lortzeko modurik indartsuena. Bere argazkietan pertsonaiaz dakiena islatzea gustatzen zaio, berari ez dagozkion erreferentziak sartu gabe. Asko dokumentatzen da, eta errespetatu egiten du argazkia aterako duen pertsonak egin nahi duena eta egin nahi ez duena. Horretarako, funtsezkoa iruditzen zaio 'ezagutzea'.[6]

Sofía Mororen hitzetan:

Argazki on batek hunkitu egiten zaitu, modu formalagoan edo estetikoagoan, edo irudi horren edukiagatik.

Josep Pla parafraseatuz, zeinek adjektibo oro munduari buruzko iritzia dela esaten baitzuen, Sofía Morok uste du argazkilari batentzat argazki oro munduari buruzko iritzia ere badela, eta erretratu orok argazkian agertzen denari buruzko iritzia izan behar duela.

"Carabancheleko espetxea" (1994) aldatu

"Carabancheleko espetxea", zuri-beltzeko erretratuen seriea, Madrilgo zentro penal horretako presoen bizitzari buruzkoa da. Erretratu horietako batzuk 2009ko apirilaren 19an El País Semanal saioan argitaratutako "Presoak" erreportajean agertu ziren.[4][12][13]

"Haiek eta gu/ Ellos y nosotros" (1996- 2006) aldatu

Espainian, Frantzian, Alemanian, Marokon eta Estatu Batuetan ibili zen Espainiako Gerra Zibileko (1936-1939) bi taldeetako beteranoei buruzko erretratuak dira "Ellos y nosotros". Izen bereko liburu-formatuan argitaratu zen.

Cover agentziaren barruan, Nazioarteko Brigadetako beteranoek 1996an Albacetera egindako bisita jarraitzeko egin zuen proposamenetik sortu zen. Hortik aurrera, Espainiako Gerra Zibileko bi bandoetako beteranoen erretratuak egiten jarraitu zuen Sofiak, eta, aldi berean, Cover agentziako lana egiten zuen, 2000. urtean agentzia utzi zuen arte.

Sofíak berea ez zen 6 x 4,5eko Mamiya batekin ekin zion lanari, eta bigarren eskuko Hasselblad batekin, FotoPres bekari esker erosi zuenarekin, jarraitu zuen. Cover-en egin zuen lanak eta zinemako argazki finkoko lan batzuk, lan hori amaitzeko giltzarri izan ziren; izan ere, aldizkari bakar batek ere ez zuen argazkiekiko interesik izan eta inoiz ez zuen lortu historia horri buruzko erreportajerik saltzerik.[8]

Maila teknikoan, 4,5 xasisa aukeratzeak argazkien formatua karratua ez izatea ekarri zuen.

Sofía Morok dio Gerra Zibilaren gaiarekin 'topo egin' zuela, "kasualitate pixka bat, nire etxean ez zelako hitz egiten", baina brigadista beteranoen bisitaren berri lagunen bidez iritsi zitzaion. Shock bat izan zen harentzat, Espainiako historiaren zati garrantzitsu batez ez zela jabetzen pentsarazi baitzion (ezkutuan eduki baitzuten), eta gerrako protagonisten zuzeneko testigantza laster desagertzear zegoela.

Bere ustez, ez da inpartziala pertsonaia horiekin, baina bai historia guztiak berdin interesatzen zitzaizkiola, "eta ia gehiago bandoarenak, bere iritzikoak ez izatean, haien arrazoiak ezagutu nahi zituelako"; izan ere, galtzaile-alderdiarekin ideologia-kidetasun handiagoa duela dio.

Lan horri dagokionez, Sofiak Nazioarteko Brigadei buruzko erretratuak egiten ditu aldi berean, eta horiekin liburu bat laster argitaratzeko asmoa du.

"Defendatzaileak" (2008) aldatu

2007an, Leongo Orbigoko ibaiertzari buruzko lana egin zuen Gaztela eta Leongo Arte Garaikidearen Museorako (MUSAC), Espainian arte garaikidearen erreferentea baita.[4] Eta, ondoren, 2008an, bete-betean sartu zen hurrengo proiektuan, "Defendatzaileak" izenekoan, Sofía Morok proposatuta, Amnistia Internazionalarekin lankidetzan -bazkide den erakundea-, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalaren 60. urteurrena eta Espainiako antolakundearen 30. urteurrena ospatzeko. Hainbat herrialdetako giza eskubideen aldeko ekintzaileen erretratuak biltzen ditu. Erretratu horiek egiten ari zirela, harreman labur bat izan zuen Udaberri Arabiarrarekin, Kairon baitzegoen, Diaa el Din izeneko blogari egiptoar baten erretratua egiteko, serie horren barruan.[5] 2008an, Amnistia Internazionalak argitaratu zuen liburua, eta lanaren erakusketa ibiltaria Espainian zehar abiatu zen hurrengo bi urteetan. 2010ean, Diputatuen Kongresuan izan zen ikusgai, Madrilen. Urte horretan bertan, ARCO Madrid 2010en parte hartu zuen eta Foto-Nikon lehiaketako Lehen Erretratu Saria irabazi zuen.

2009ko PHotoEspañan egon zen. 2011n, jaialdian argazkigintza-tailer bat zuzentzen lagundu zuen. 2013. urtean bere PHotoBolsillo argitaratu zuen La Fábrica ediciones-en, Madrilen. 2014. urtean, berriro jarri zituen bere lanak ikusgai PHotoEspaña 2014n, eta Red Acoge-rako Haien ausardia, gure konpromisoa izeneko argazki-erreportajea egin zuen. Lan horretan arraza-, etnia- edo erlijio-bereizkeriaren biktima izan diren pertsonen testigantzak biltzen dira.[6] 2014 eta 2016 arteko hainbat hiritan ikusgai egon zen.[4]

Heriotza-zigorrari buruzko proiektu orokorra (2016-2017) aldatu

2016. urtean, Álvaro Corcuera kazetariarekin batera, munduan heriotza-zigorrari buruzko proiektu global bat garatu zuen, eta 2017an amaitu zuen.[4][14] 2010az geroztik, istorio horietako hiru eta haien argazkiak El País Semanal-en argitaratu dira. Horietako bat Iwao Hakamada boxeolariarena da; 48 urte eman zituen Japoniako kartzela baten heriotzaren korridorean, eta askatu egin zuten 2014ko martxoan, herritarren mobilizazio handi baten ondoren. Lan hori El País Semanal aldizkarian argitaratu zen, "40 urte borreroaren zain/ 40 años esperando al verdugo" / "A step away from death" izenburupean. Beste bi istorioak "Berpiztien kluba/ El club de los resucitos" (Estatu Batuetako presoekin egina) eta "Europako azken tiroa/ El último disparo de Europa" (Bielorrusiari buruzkoa) dira. Erreportaje horietako bakoitzerako bideoak egin dituzte, El País Semanal webguneko argazki eta testigantzekin.[5]

Erakusketak aldatu

Hauexek dira bere ibilbideko erakusketa garrantzitsuenak:[4]

  • 1999: FotoPres'99. La Caixa, Espainia
  • 2006: "Haiek eta gu/ Ellos y Nosotros". Centro Cultural de España, Mexiko
  • 2007: "Ribera del Órbigo, Leonen/ Ribera del Órbigo, en León". MUSACen ekoizpena, Leon, Espainia
  • 2008: Fernando Pradilla galeria, Madril[15]
  • 2009: PHoto España, Madril, Espainia
  • 2010: "Defendatzaileak/ Defensores". Diputatuen Kongresua, Madril, Espainia
  • 2010: "Defendatzaileak/ Defensores". ARCO, Madril, Espainia
  • 2014: Defendatzaileak/ Defensores, Madril, Espainia
  • 2020: "Zaintzaileak. 7 bizitza-kontakizun/ Cuidadoras. 7 relatos de vida". PHoto España, XXIII. edizioa. Madrilgo mobiliario urbano.[16]

Sentsibilitatea eta konpromisoa aldatu

Sofía Mororen lehen lan pertsonal eta konprometituenak erakutsten dizkigu erakusketak: 'Cárabanchel-eko kartzela', 'Ellas y nosotros', eta Estatu Batuetako heriotza-artekariari oraindik martxan dagoen lan bati dagozkion delituengatik kondenatutakoen erretratuak. Espainiako hainbat hiri eta herritan egindako eguneroko irudiekin amaitzen da.[6][17][18][19]

  • Fnac Málaga (Malaga).
  • Fnac Valentzia (Valentzia). 2016/01/18tik 2016/03/15era.
  • Fnac Donostia (Donostia).
  • Fnac Sevilla (Sevilla).
  • Fnac L'illa (Bartzelona).
  • Fnac Murtzia (Murtzia). 2015/07/10etik 2015/09/07ra.
  • Fnac Bilbao (Bilbo). 2015/05/02tik 2015/06/13ra.
  • Fnac Coruña (Coruña). 2015/03/01etik 2015/04/25era.
  • Fnac Plaza España (Zaragoza). 2015/01/12tik 2015/02/20ra.
  • Fnac Castellana (Madril). 2014/06/04tik 2014/07/27ra.

Defendatzaileak. Lekukotasun setatsua. Giza eskubideen aldeko aktibisten 30 historia aldatu

Amnistia Internazionalak antolatutako erakusketa honetan, argazkilariak omenaldia egin zien Giza Eskubideen defendatzaileei 35 erretraturen bidez, Adierazpen Unibertsala sortu eta 60 urtera, munduan zehar, pertsonen duintasunaren alde borrokatzen jarraitzen baitute.[20][21][22][23][24][25][26][27][28][29]

  • La Nau kultur etxea, Thesaurus aretoa. Valentzia. 2011/12/19tik 2012/01/08ra
  • Kanarietako Istripuen Mutuaren (MAC) erakusketa-aretoa. Santa Cruz Tenerifekoa 2011/10/21etik 2011/11/03ra
  • Teldeko Gazteriaren Etxea. Kanaria Handia. 2011/09/22tik 2011/09/27ra
  • Valdecillako markesaren finka. Erdi Cudeyo. Kantabria. 2011/07/04tik 2011/07/15era
  • Centre Zibic de Sant Pere i Sant Pau. Tarragona. 2010/12/10etik 17ra
  • La Bolsa gizarte-etxea. Bilbo. 2010eko otsaila
  • Salazar jauregia, Santa Cruz de la Palma. 2010/10/03tik 2010/10/11ra
  • Gijongo Beharginaren III. Argazki Jardunaldiak. Institutu Zaharreko Kultur Etxea. Gijon. 2010/02/24tik 2010/03/09ra.
  • Giza Zientzien Eskualdeko Zentroa Gonzaga Sierra Norte. La Cabrera, Madril. 2009ko irailetik urrira.
  • Oviedoko Príncipe de Asturias Auditorioa. 2009/02/02tik 2009/02/22ra.
  • Cànem-eko llotja.Castellóko Jaume I Unibertsitatea. Castelló. 2008/12/10etik 2009/01/04ra.

'Haiek eta gu/ Ellos y nosotros'. Gerra Zibilaren erretratuak aldatu

  • Haiek eta gu/ Ellos y Nosotros. Centro Cultural de España, Mexiko. 2006
  • Atarazanas Veracruz, Veracruz-Giltza, Mexiko. 2009ko ekainaren 10etik 2009ko uztailaren 9ra.[30]

Sariak eta bekak aldatu

Sariak aldatu

  • Erretratuko lehen saria. Argazki lehiaketa - Nikon.' 2010:

Bekak aldatu

  • FotoPres beka. La Caixa 1999. Zuzkidura: 1 milioi pezeta

Argitaratutako liburuak aldatu

Hauek dira bere argitalpen garrantzitsuenak:[1][7]

  • Haiek eta gu/ Ellos y nosotros. Art Blume, S.L. Bartzelona, 2006. Espainiako Gerra Zibilean (1936-1939) aurkako alderdietan borrokatu ziren pertsonen erretratu garaikideak, ahozko istorioak eta artxiboko irudiak biltzen dituen argazki-saioa.
  • Orbigoko erribera: negua./ La ribera del Órbigo: Invierno. MUSAC, León 2007 (Autoreak: Gerardo Custance, José Guerrero, Sofía Moro eta Jesús F. Salvadores)
  • Defendatzaileak, testigantza setatsua./ Defensores, el testimonio obstinado. Amnistia Internazionala argitalpenak. Madril, 2008. Mundu osoko giza eskubideen aldekoen argazki-sorta.
  • Sofía Moro. PHotoBolsillo, Madril, La Fábrica, 2012. PhotoBolsillo bilduma, La Fábricak sortutako liburutegia, Espainiako, Latinoamerikako eta Afrikako argazkilariak ardatz dituena. Sofía Mororen lanari buruzko edizio bat argitaratu du, Eduardo Momeñeren hitzaurrearekin. ISBN ά15303-80-0
  • Espainiako argazkilarien hiztegia./ Diccionario de fotógrafos españoles. Madril, La fábrica, 2013. Helbide guztiak. PHREE. 2015.

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b c d La Fábrica. (2012). http://tienda.lafabrica.com/es/catalogo-de-la-fabrica/3128-sofia-moro.html Sofía Moro en la Colección Photobolsillo. La Fábrica.
  2. ↑ a b País, Ediciones El. (6 de junio de 2014). «Sofía Moro. La retratista de la memoria» El País.
  3. ↑ a b «Sofía Moro» www.cadadiaunfotografo.com.
  4. ↑ a b c d e f g h «Sofía Moro | Red Acoge» redacoge.paginaswebempresas.es.
  5. ↑ a b c «Entrevista a Sofía Moro en "A cámara abierta"» Photo Tips by Too Many Flash.
  6. ↑ a b c d País, Ediciones El. (6 de junio de 2014). «“Mi conexión con el mundo”» El País.
  7. ↑ a b Moro, Sofia. «Sofia Moro en Nthephoto.com» www.nthephoto.com.
  8. ↑ a b «Sofía Moro | 'Ha sido un verdadero lujo escuchar en primera persona a los excombatientes'» Quesabesde.
  9. ↑ Anonimo. «Del retrato al reportaje. Con Sofía Moro» EFTI | Centro Internacional de Fotografía y Cine.
  10. ↑ «Sofía Moro» English.
  11. ↑ «Sofía Moro: Retrato editorial y documental» English.
  12. ↑ Machado, Lola Huete. Presas de la vida. .
  13. ↑ País, Ediciones El. (19 de abril de 2009). «Reportaje | Prisioneras» EL PAÍS.
  14. ↑ «Álvaro Corcuera | Periodista | Journalist  » proyecto pena de muerte» alvarocorcuera.com.
  15. ↑ Redacción. (6 de junio de 2014). Sofía Moro. La retratista de la memoria. .
  16. ↑ Exposicionesː "Cuidadoras. 7 relatos de vida", de Sofía Moro. 10 de noviembre de 2020, 63 or..
  17. ↑ Tech, SoftGuard. «Exposición de Fotografía: Sensibilidad y compromiso. De Sofía Moro - Cultura Fnac» cultura.fnac.es.
  18. ↑ Correo, El. «Sofía Moro. "Sensibilidad y compromiso"» agenda.elcorreo.com.
  19. ↑ «Sensibilidad y compromiso, Exposición, Fotografía, jun 2014» ArteInformado.
  20. ↑ «Defensores. El testimonio obstinado. Sofía Moro» www.uv.es.
  21. ↑ Usuario, Super. «Mutua de Accidentes de Canarias - La Mutua de Canarias acoge una exposición de Amnistía Internacional» www.mac-mutua.org.
  22. ↑ Región Canarias, Periódico digital de Canarias: Exposición fotográfica en Casa de la Juventud de Telde. .
  23. ↑ Eurocastalia. «Cantabria Europa - Noticias» www.cantabriaeuropa.org.
  24. ↑ «Exposició fotogràfica "Defensores. El testimonio obstinado" de Sofía Moro a Tarragona» grups.amnistiacatalunya.org.
  25. ↑ «Exposicion Defensores el testimonio obstinado de Amnistia Internacional» www.vidasolidaria.com.
  26. ↑ «La exposición fotográfica de Sofía Moro ya está abierta al público» El Alisio.
  27. ↑ «APFA - Inaugurada la exposición de Sofia Moro» www.fotoperiodistas.org.
  28. ↑ http://www.microsiervos.com/archivo/general/acerca-de-microsiervos.html.+«Exposición «Defensores. El testimonio obstinado» de Sofía Moro» www.microsiervos.com.
  29. ↑ "Defensores, el testimonio obstinado" (exposición fotográfica de Sofía Moro). .
  30. ↑ ArteInformado. «Exposiciones Sofía Moro» ArteInformado.

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Sofía_Moro&oldid=9212690"(e)tik eskuratuta