Peter Sellers
Richard Henry Sellers, CBE, ezagunagoa Peter Sellers izenaz, (Southsea, 1925eko irailaren 8 – Londres, 1980ko uztailaren 24) Ingalaterrako aktorea zen.
| Peter Sellers | |
|---|---|
 (1973) | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Richard Henry Sellers, Richard Henry Seller |
| Jaiotza | Southsea (en)  , 1925eko irailaren 8a |
| Herrialdea |  Erresuma Batua |
| Lehen hizkuntza | Ingeles britainiarra |
| Heriotza | Middlesex Hospital (en) , 1980ko uztailaren 24a (54 urte) |
| Hobiratze lekua | Golders Greeneko Erraustegia |
| Heriotza modua | berezko heriotza: miokardio infartu akutua |
| Familia | |
| Aita | William Sellers |
| Ama | Agnes Doreen Marks |
| Ezkontidea(k) | Anne Hayes (en) (1951 - 1963) Britt Ekland (1964ko otsailaren 19a - 1968ko abenduaren 18a) Miranda, Countess of Stockton (en) (1970eko abuztuaren 24a - 1976)Lynne Frederick (1977ko otsailaren 18a - 1980ko uztailaren 24a) |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Heziketa | St Aloysius RC College (en) |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | telebista-aktorea, zinema aktorea, aktorea, komediantea, banjo-jotzailea, film-zuzendaria, gidoilaria, abeslaria eta errealizadorea |
| Altuera | 174 zentimetro |
| Jasotako sariak | |
| Genero artistikoa | komedia |
| Zerbitzu militarra | |
| Adar militarra | Royal Air Force |
| petersellers.com | |
                  | |
_rib.PNG){kind=small}
Vaudeville motako komedia-giroko artista-familia baten barruan jaio zen, eta The Goon Show talde komikoan hasi zuen karrera (BBC irrati-kateko show bat, 1951tik 1960ra plazaratua). Masoneriako kidea zela publikoa eta nabarmena izan zen, hil arte Londresko Chelsea Lodge logiakoa izan baitzen (3098 zk.). 1950eko hamarkadan Erresuma Batuko tokiko izar bihurtu ondoren, Sellers nazioarteko ospera iritsi zen hurrengo hamarkadan, eta pantaila handiko komedia-aurpegi ezagunenetako bat bihurtu zen.
The Pink Panther serieko filmengatik mundu osoan ezaguna da Sellers, eta lehen mailako aktoretzat ere hartzen da. Film horiek zinemaren historiako umorezko eszena dibertigarrienetako batzuk dituzte. Guztira, bost film filmatu zituen zuzendari berarekin, eta horiekin lotu ohi da gehien bere ibilbidea, Jacques Clouseau sûretéko ikuskatzaile frantses dibertigarri eta baldarraren paperean. Geroago, marrazki bizidun bihurtu zen Pantera Arrosaren Showaren barruan.[1][2]
Dr. Strangelove film klasikoko pertsonaiek erakutsi zuten aktoreak egoera desberdinetan moldatzeko zuen erraztasuna, Stanley Kubrick-en eskutik. Hark ere Lolita filmean ere zuzendu zion, Nabokov-en nobelaren zinemarako bertsioan. Stephen Hopkins-en 'The Life and Death of Peter Sellers' obran Geoffrey Rushe aktoreak Sellers aktore horren bizitza azalduko du.
Beste film gogoangarriak dira Blacke Edwardsek zuzendu zuen The Party (Espainian, El guateque; Hispanoamerikan, La fiesta inolvidable; frantsesez: La Party; katalanez: La festa),[3] eta 007 agentearen parodia den Casino Royal filma, John Hustonek eta beste zuzendari batzuek zuzendua.
Filmografia
aldatuFilmen zuzendaria eta itzuli bada beste hizkuntza batera (gaztelania, frantsesa, euskara, katalana edo galiziera) beste izenburu batekin taula honetan ikus daiteke:
| Urtea | Filma | Zuzendaria | Beste izenburu batzuk |
|---|---|---|---|
| 1951 | Penny Points to Paradise | Tony Young | |
| 1951 | Let's Go Crazy | Alan Cullimore | |
| 1952 | Down Among the Z Men | Maclean Rogers | |
| 1954 | Orders Are Orders | David Paltenghi | |
| 1955 | The Ladykillers | Alexander Mackendrick | gaztelaniaz: El quinteto de la muerte frantsesez: Tueurs de dames katalanez: El quintet de la mort |
| 1956 | The Man Who Never Was | Ronald Neame | gaztelaniaz: El hombre que nunca existió frantsesez: L'Homme qui n'a jamais existé |
| 1957 | The Smallest Show on Earth | Basil Dearden | frantsesez: Sous le plus petit chapiteau du monde |
| 1957 | The Naked Truth | Mario Zampi | gaztelaniaz: La verdad al desnudo frantsesez: La Vérité presque nue |
| 1957 | Insomnia Is Good for You | Leslie Arliss | |
| 1958 | Tom Thumb | George Pal | gaztelaniaz: El pequeño gigante frantsesez: Les Aventures de Tom Pouce |
| 1958 | Up the Creek | Val Guest | |
| 1959 | The Battle of the Sexes | Charles Crichton | frantsesez: La Bataille des sexes katalanez: Conflictes sexuals |
| 1959 | Carlton-Browne of the F.O. | Jeffrey Dell | gaztelaniaz: Despiste ministerial frantsesez: Sois toujours diplomate |
| 1959 | The Mouse That Roared | Jack Arnold | gaztelaniaz: Un golpe de gracia frantsesez: La Souris qui rugissait |
| 1959 | I'm All Right Jack | John Boulting | gaztelaniaz: Estoy bien, Jack frantsesez: Après moi le déluge |
| 1960 | Two-Way Stretch | Robert Day | frantsesez: Le Paradis des monte-en-l'air |
| 1960 | Never Let Go | John Guillermin | frantsesez: Quand gronde la colère |
| 1960 | The Running Jumping & Standing Still Film | Richard Lester | |
| 1960 | The Millionairess | Anthony Asquith | frantsesez: Les Dessous de la millionnaire |
| 1962 | Waltz of the Toreadors | John Guillermin | gaztelaniaz: El mayor mujeriego frantsesez: Les Femmes du général katalanez: El millor amant del món |
| 1962 | The Road to Hong Kong | Norman Panama | gaztelaniaz: Dos frescos en órbita frantsesez: Astronautes malgré eux |
| 1962 | Lolita | Stanley Kubrick | |
| 1962 | The Dock Brief | James Hill | gaztelaniaz: El tribunal de la comedia frantsesez: Le Défenseur ingénu |
| 1962 | Only Two Can Play | Sidney Gilliat | gaztelaniaz: Juego para dos frantsesez: On n'y joue qu'à deux |
| 1963 | The Wrong Arm of the Law | Cliff Owen | gaztelaniaz: El honrado gremio del robo frantsesez: Jules de Londres |
| 1963 | The Pink Panther | Blake Edwards | gaztelaniaz: La Pantera Rosa frantsesez: La Panthère rose euskaraz: « The Pink Panther (1963ko filma) » katalanez: La Pantera Rosa |
| 1963 | Heavens Above! | John Boulting | gaztelaniaz: Cielos arriba |
| 1964 | The World of Henry Orient | George Roy Hill | gaztelaniaz: El irresistible Henry Orient frantsesez: Deux Copines, un séducteur |
| 1964 | A Shot in the Dark | Blake Edwards | frantsesez: Quand l'inspecteur s'emmêle |
| 1964 | Dr. Strangelove | Stanley Kubrick | gaztelaniaz: Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb frantsesez: Docteur Folamour galizieraz: Teléfono vermello, voamos cara a Moscova |
| 1965 | What's New Pussycat? | Clive Donner | frantsesez: Quoi de neuf, Pussycat ? euskaraz: « What's New » katalanez: Com va això |
| 1966 | The Wrong Box | Bryan Forbes | gaztelaniaz: La caja de sorpresas frantsesez: Un mort en pleine forme katalanez: La caixa de les sorpreses galizieraz: A caixa das sorpresas |
| 1966 | Alice in Wonderland | Jonathan Miller | gaztelaniaz: Alicia en el país de las maravillas |
| 1966 | El Rey en Londres | Aníbal Uset | |
| 1966 | After the Fox | Vittorio De Sica | gaztelaniaz: Tras la pista del Zorro frantsesez: Le renard s'évade à trois heures |
| 1967 | The Bobo | Robert Parrish | gaztelaniaz: El magnífico Bobo frantsesez: Torero malgré lui |
| 1967 | Woman Times Seven | Vittorio De Sica | gaztelaniaz: Sette volte donna frantsesez: Sept fois femme |
| 1967 | Casino Royale | Ken Hughes | |
| 1968 | The Party | Blake Edwards | frantsesez: La Party katalanez: La festa |
| 1968 | I Love You, Alice B. Toklas | Hy Averback | gaztelaniaz: Te quiero, Alice B. Toklas frantsesez: Le Baiser papillon |
| 1969 | The Magic Christian | Joseph McGrath | gaztelaniaz: Si quieres ser millonario no malgastes el tiempo trabajando |
| 1970 | A Day at the Beach | Simon Hesera | frantsesez: Un jour sur la plage |
| 1970 | There's a Girl in My Soup | John Boulting | gaztelaniaz: Hay una chica en mi sopa frantsesez: Une fille dans ma soupe |
| 1970 | Hoffman | Alvin Rakoff | |
| 1972 | Where Does It Hurt? | Rod Amateau | gaztelaniaz: Hasta nunca, doctor frantsesez: La Clinique en folie |
| 1972 | Alice's Adventures in Wonderland | William Sterling | gaztelaniaz: Alicia en el país de las maravillas frantsesez: Alice au pays des merveilles |
| 1973 | The Blockhouse | Clive Rees | |
| 1973 | Ghost in the Noonday Sun | Peter Medak | gaztelaniaz: Un fantasma al sol de mediodía |
| 1974 | Soft Beds, Hard Battles | Roy Boulting | gaztelaniaz: Camas blandas, batallas duras frantsesez: En voiture, Simone |
| 1974 | The Great McGonagall | Joseph McGrath | gaztelaniaz: El gran McGonagall |
| 1974 | The Optimists of Nine Elms | Anthony Simmons | gaztelaniaz: El optimista frantsesez: Les Optimistes |
| 1975 | The Return of the Pink Panther | Blake Edwards | gaztelaniaz: El regreso de la Pantera Rosa frantsesez: Le Retour de la panthère rose katalanez: La Pantera Rosa torna |
| 1976 | The Pink Panther Strikes Again | Blake Edwards | gaztelaniaz: La Pantera Rosa ataca de nuevo frantsesez: Quand la panthère rose s'emmêle katalanez: La Pantera Rosa torna a atacar |
| 1976 | Murder by Death | Robert Moore | gaztelaniaz: Un cadáver a los postres frantsesez: Un cadavre au dessert katalanez: Un cadàver a les postres |
| 1978 | Revenge of the Pink Panther | Blake Edwards | gaztelaniaz: La venganza de la Pantera Rosa frantsesez: La Malédiction de la Panthère rose katalanez: La venjança de la Pantera Rosa |
| 1979 | The Prisoner of Zenda | Richard Quine | frantsesez: Le Prisonnier de Zenda |
| 1979 | Being There | Hal Ashby | gaztelaniaz: Being There (Bienvenido, míster Chance) frantsesez: Bienvenue, mister Chance |
| 1980 | The Fiendish Plot of Dr. Fu Manchu | Peter Sellers | gaztelaniaz: El diabolico plan del Dr. Fu Manchú frantsesez: Le Complot diabolique du docteur Fu Manchu |
| 1982 | Trail of the Pink Panther | Blake Edwards | gaztelaniaz: Tras la pista de la Pantera Rosa frantsesez: À la recherche de la Panthère rose katalanez: Darrere la pista de la Pantera Rosa |
| Le Crocodile | Gérard Oury |
Sariak eta izendapenak
aldatu| Urtea | Kategoria | Filma | Emaitza |
|---|---|---|---|
| 1960[4] | Film labur onena | 'The running, jumping and standing-still filma | Proposatua |
| 1965[5] | Gizonezko Aktore Onena | Dr. Strangelove edo: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb' | Proposatua |
| 1980[6] | Gizonezko Aktore Onena | Ongi etorri, Mr. Chance | Proposatua |
| Urtea | Kategoria | Filma | Emaitza |
|---|---|---|---|
| 1962[7] | Gizonezko Aktore Onenaren Zilarrezko Maskorra | Emakumezale handiena | Irabazlea |
Beste sari batzuk
aldatu| Urtea | Sariak | Kategoria | Lan izendatua | Emaitza | Erref.: |
|---|---|---|---|---|---|
| 1960 | BAFTA sariak | Aktore britainiar onena | I'm All Right Jack | Irabazlea | |
| 1963 | Urrezko Globo sariak | Aktore onena | Lolita | Proposatua | |
| BAFTA sariak | Aktore britainiar onena | Only Two Can Play | Proposatua | ||
| 1965 | BAFTA sariak | Aktore britainiar onena | Dr. Strangelove edo: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb | Proposatua | |
| Pantera Arrosa | Proposatua | ||||
| Urrezko Globo sariak | Aktore onena — Komedia edo musikala | Proposatua | |||
| 1976 | Urrezko Globo sariak | Pantera Arrosaren itzulera | Proposatua | ||
| 1977 | Urrezko Globo sariak | Pantera Arrosak berriro eraso du | Proposatua | ||
| 1980 | Urrezko Globo sariak | Aktore onena — Komedia edo musikala | Ongi etorri, Mr. Chance | Irabazlea | |
| 1981 | BAFTA sariak | Aktore onena | Ongi etorri, Mr. Chance | Proposatua |
Erreferentziak
aldatu- ↑ (Ingelesez) «Peter Sellers | Actor, Writer, Director» IMDb (Noiz kontsultatua: 2024-05-14).
- ↑ (Gaztelaniaz) Brodersen, Diego. (2020-07-23). «¡Cómo extrañamos a Peter Sellers! | A 40 años de su muerte» PAGINA12 (Noiz kontsultatua: 2024-05-14).
- ↑ (Gaztelaniaz) Bauso, Por Matías. (2020-07-24). «La trágica vida de Peter Sellers: Pantera Rosa, Beatles, drogas y un corazón endeble» infobae (Noiz kontsultatua: 2024-05-14).
- ↑ «32th Academy Awards (1960)» Academia de Artes y Ciencias Cinematográficas.
- ↑ «37th Academy Awards (1965)» Academia de Artes y Ciencias Cinematográficas.
- ↑ «The 52th Academy Awards. 1980» oscars.org (Academia de Artes y Ciencias Cinematográficas).
- ↑ Premios del 1962 en la web del Festival de San Sebastián
Bibliografia
aldatu- (Ingelesez) Monthly Film Bulletin, n° 361
- (Ingelesez) Sight and Sound, hivern 1963-64, p. 37 + p. 52
- (Frantsesez) Cahiers du cinéma, n° 155, maig 1964
Kanpo estekak
aldatu
Datuak: Q177984
Multimedia: Peter Sellers / Q177984
