Karotenoide

Kolore hori, gorri, laranja nahiz purpurazkoak izan daitezkeen zenbait pigmentu terpenoideren familia, naturan oso arrunta. Karoteno eta xantofilatan sailkatzen dira.

Karotenoideak terpenoen taldeko pigmentu organiko batzuk dira, oso ugariak naturan.

Azenarioari kolorea ematen diote karotenoideek.
Tomatearen kolorea likopeno karotenoideari zor zaio.
Udazkeneko hostoen kolore horia xantofilak ematen die.
Arrautza gorringotan hainbat xantofila aurkitzen dira, kriptoxantina, luteina, zeaxantina...

Guztiz hedatuak daude landareen artean, algetan, zenbait onddotan eta bakterioetan. Landareei kolorea ematen diete, kolore horia, laranja, gorria edo morea. Animaliek ezin dituzte sintetizatu eta dietan hartu behar dituzte.

Etimologia

aldatu

Azenariotan (Daucus carota) ugariak dira eta kolore laranja ematen diote. Hortik datorkie izena.

Egitura kimikoa

aldatu

Tetraterpenoak dira, zortzi isoprenoz osaturik daude, 40 karbono dituzte beraz. Bi erdi simetrikotan banatzen dira. Erabat hidrofoboak izan ohi dira, lipodisolbagarriak dira beraz.

Funtzioa

aldatu

Landareetako loreetan, fruituetan eta sustraietan aurkitzen dira. Pigmentuak dira eta fotosintesian hartzen dute parte. Animalietan egitura anitzen osagai izaten dira, eta egitura horien kolorea haiek emana izan ohi da, hala nola arrautzaren gorringoarena eta krustazeo askoren oskolena.

700 karotenoide deskribatu dira, gutxi gorabehera. Bi multzo nagusitan sailkatzen dira:

Karotenoak
 
α-Karotenoa
 
β-Karotenoa
 
γ-Karotenoa
 
δ-Karotenoa
 
ε-Karotenoa
 
ζ-Karotenoa
 
Likopenoa
Xantofilak
 
Anteraxantina
 
Astaxantina
 
Biolaxantina
 
Fukoxantina
 
Kantaxantina
 
Kriptoxantina
 
Errodoxantina
 
Luteina
 
Neoxantina
 
Zeaxantina

Erreferentziak

aldatu

Kanpo estekak

aldatu