Jose Zinkunegi

idazle espainiarra

Jose Zinkunegi Arruti (Yoseba) (Errezil, Gipuzkoa, 1886ko apirilaren 29a - Zarautz, Gipuzkoa, 1964ko urtarrilaren 9a) gipuzkoar sendagile, idazle eta itzultzailea izan zen.

Jose Zinkunegi
Bizitza
JaiotzaErrezil1886ko apirilaren 29a
HerrialdeaEuskotarra
HeriotzaZarautz1964ko urtarrilaren 9a (77 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzakeuskara
gaztelania
Jarduerak
Jarduerakidazlea, itzultzailea eta medikua
KidetzaEuskaltzaindia

Valladoliden egin zituen medikuntza-ikasketak, 1911an bukatu zituen ikasketak eta AIAn hasi zen medikuntza lanetan 1912 tik 1918 arte, handik Errenderira joan zen 1921 arte eta handik Zarautzera, han haritu zen mediku lanetan geroztik, 1936tik 1948ra izan ezik. 1936an Bilbora ihes egin behar izan zuen sendi osoarekin, emaztea eta 5 seme-alabekin, seme zaharrena izan ezik, hura gudari joan zen eta besteak gazteegiak ziren hortarako eta lehendabizi Bilbora eta gero Iparraldera ihesi zuten. Beraz, gerraren ondorioz atzerrian bizi izan zen garai hartan, Iparraldean, bertan etzuen baimenik izan bere medikuntza lanetan jarraitzeko eta EAJko ordezkari izan zen Iparraldean egon zen garaian eta idazlanetan haritu zen ere 1948an "Francoren indultoa medio" Zarautza bueltatu zen bitartean, familia bertan bizi zen 1943tik, Andoni seme zaharrena Izan ezik, hau ere atzerriratua izan zen indulto hura iritxi zitzaion arte ere.

Halaber, Euskaltzain urgazlea izan zen 1919tik aurrera.

Idazlanak aldatu

Balmesen "El Criterio" ("Irizpidea") eta Campionen "Erraondo´ko azken atabalaria", "Popatxu", "Yan Pier Bidart" eta "Pedro Mari" idazlanak euskaratu zituen, besteak beste. Euskal Esnalea, Euzko Gogoa eta Euzko Deya agerkarietan eman zituen argitara lan aipagarrienak. Zinkunegirenak dira, halaber, "Eusko Abenda. Bere sendotasun len, orain eta gero" (1920), "Kirolak ¿ongille ala kaltegarri?" (1927), "Kepa Deunaren ollaskoak" (1956) eta "Kozko Muñoa" (1957). Azken urte hartan ere Zigor operaren libretoa saritu zioten.

Gainera, lan ugari utzi zuen argitaratu gabe.

Fakultateko irakaslea aldatu

Bestela, 1936ko urrian orduko Eusko Jaurlaritzak abiatu zuen Euskal Unibertsitatea ("Euzko Irakastola Nagusia") sortzeko prozesua, Jose Antonio Agirre lehendakari eta Jesus Maria Leizaola Justizia eta Kultura sailburua zirelarik. Medikuntza Fakultatearen barruan ("Osakintza Ikastola"), urte hartako azaroan argitaratu zituzten eman beharreko ikasgaiak, haien artean euskera medikoa zegoen ("sendakintz-euzkera") eta gaiaren irakasle moduan Jose Zinkunegi aukeratu zuten. Martxan ipini ahal izan zuten egitasmoa Basurtuko Ospitalean, ikasgai gehienekin, baina Espainiako Gerra Zibilak azkenean geldiarazi zuen hasi eta 6 hilabetera gutxi gora-behera, 1937ko ekainean frankistek Bilbo hartu ostean.

"EUZKADI" ospitalea Bartzelonan aldatu

Bilbotik Iparraldera joan zen sendiarekin, eta hilabete gutxi barru, bertatik Bartzelonara joatea eskatu zioten han Eusko Jaurlaritzak osatutako "Euzkadi ospital"ean bere beharra zutela eta han joan zen Bartzelonara. Bertan egin zituen zuzendari eta sendagile lanak azaroaren 15etik Bartzelona hurrengo urte bukaeran Frankisten menpean erori zen artean. Orduan berriro Iparraldera joan eta bere sendiarekin bilbu zen berriro, aldi hontan 1948 arte.

Ikus, gainera aldatu

Erreferentziak aldatu

Kanpo loturak aldatu