Gatika

Bizkaiko herria

Gatika Bizkaiko ipar-erdialdean dagoen udalerria da, Mungialdea eskualdean dagoena. 2016. urtean 1.662 biztanle zituen.

Gatika
 Bizkaia, Euskal Herria
Gatikako Santa Maria elizako ataria.
Gatikar bandera

Gatikar armarria

Administrazioa
EstatuaEspainia
ErkidegoaEuskal Autonomia Erkidegoa
LurraldeaBizkaia
EskualdeaUribe-Butroe, Mungialdea
Izen ofiziala Gatika
AlkateaMikel Larrazabal Zurbanobeaskoetxea (GTI)
Posta kodea48110
INE kodea48040
Herritarragatikar
Kokapena
Koordenatuak43°21′50″N 2°52′19″W / 43.3638889°N 2.8719444°W / 43.3638889; -2.8719444
Map
Azalera17,77 km²
Garaiera89 metro
Distantzia18 km Bilbora
Demografia
Biztanleria1.623 (2023)
−19 (2022)
alt_left 826 (%50,9) (%51,6) 837 alt_right
Dentsitatea0,91 bizt/km²
Hazkundea
(2003-2013)[1]
% 24,4
Zahartze tasa[1]% 20,75
Ugalkortasun tasa[1]‰ 31,98
Ekonomia
Jarduera tasa[1]% 80,28 (2011)
Genero desoreka[1]% 10,7 (2011)
Langabezia erregistratua[1]% 8,58 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1]% 72,31 (2010)
Kaleko erabilera [2] (2016)
Etxeko erabilera [3]% 51.2 (2016)
Datu gehigarriak

Geografia

aldatu

Butroe ibaia igarotzen da udalerriaren iparraldetik.

Mugakideak

aldatu

Iparraldean Plentzia, Lemoiz eta Maruri-Jatabe, hegoaldean Loiu eta Derio, ekialdean Mungia eta mendebaldean Urduliz eta Laukiz mugakide ditu.

Historia

aldatu

1053. urteko dokumentu batean aipatzen da lehen aldiz Gatikako herria.

Ekonomia

aldatu

Ekonomia jarduera nagusiak industria (langileen % 52) eta nekazaritza (bazka landareak, artoa, barazkiak, fruitu arbolak eta behi hazkuntza; langileen % 31) dira.

Hizkuntza

aldatu

Euskaraz hitz egiten da: bizkaieraz. Hizkuntza banaketa, 1996an: 897 euskaldun, 116 ia euskaldun eta 66 erdaldun. 2001ean eginiko zentsuan ia %80 euskal hiztunak ziren. Udalerria UEMAko mankomunitate euskaldunaren barruan dago.

Auzoak

aldatu

Biztanleria auzoka banatzen badugu, honako emaitza aterako zaigu:

Biztanleria auzoka (2007)
Auzoa Biztanleria
Butroe 49
Garai 154
Gorordo 129
Igartua 88
Libarona 55
Sertutxa 636
Ugarte 149
Zurbao 162

Demografia

aldatu
Gatikako biztanleria

Politika

aldatu

2023ko maiatzaren 28ko hauteskundeak, Euzko Alderdi Jeltzaleak irabazi zituen. Hala ere, GTI alderdiko Mikel Larrazabal Zurbanobeaskoetxea aukeratu zuten alkate GTI eta EH-Bilduren botoei esker.

2023ko hauteskundeen emaitzak
Izena Zinegotziak Boto kopurua[4]
Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ)
5
429 (%46,73)
Gatikako Talde Independientea (GTI) 3 287 (%31,26)
Euskal Herria Bildu
2
234 (%24,15)
Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE))
0
9 (%0,98)
Alderdi Popularra (PP)
0
2 (%0,21)

Kultura

aldatu
Gatikako Bernardo Fullaondo[5] (Ahotsak[6] proiekturako)

Euskara

aldatu

Gatikan[7] Mungialdeko hizkera[8] hitz egiten da, mendebaldeko euskalkiaren aldaera bat.

Kirola

aldatu

Gatika Kirol Taldea da herriko kirol elkarte nagusia. Gizonezkoen futboleko taldeak Bizkaiko Ohorezko mailan jokatzen du eta hirugarren egin zuen hiru denboralditan jarraian.

2014. urtean Gatikako Iusturi Patinaje Kluba sortu zen eta emakumezkoen patin-hockey taldeak Espainiako Zilarrezko mailan jokatzen du.

Ondasun nabarmenak

aldatu
 
Butroeko gazteluaren ikuspegia.

Aipagarriak dira Butroeko gaztelua, izen bereko auzoan (VIII. mendekoa, XVIII. mendean eraberritua), eta XII. mendeko Santa Maria parrokia.

Gatikar ospetsuak

aldatu

Erreferentziak

aldatu
  1. a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  3. «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  4. 2011ko udal hauteskundeen emaitzak euskadi.net webgunean[Betiko hautsitako esteka] 2011/07/06an kontsultatua
  5. «Fullaondo Iturrioz, Bernardo - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-12).
  6. «Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea» www.ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-12).
  7. «Gatika - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-09).
  8. «Mungialdekoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-09).

Ikus, gainera

aldatu

Kanpo estekak

aldatu
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Wikiatlasa