Errumaniera
Errumaniera (limba română) hizkuntza indoeuroparra da, batez ere Errumanian eta Moldavian (moldaviera izena du han) hitz egiten dena. Bi herrialde horietan eta Serbia, Hungaria eta Ukrainako alde batzuetan ofiziala da.
Mundu osoan zehar, 28 milioi pertsona inguruk hitz egiten dute: munduko 36. hizkuntza mintzatuena da.
Historia Aldatu
- 1512an, lehen dokumentua idatzi zen, gutun bat, hain zuzen ere.
- 1850eko urtarrilaren 15ean, Mihai Eminescu poetarik ezagunena jaio zen (1889an hila).
- 1866an, Academia Romana gaur egungo erakunde araugilea sortu zuten, literatur elkarte moduan.
Hiztunen geografia Aldatu
Herrialdea | Hiztunak (%) |
Hiztunak (etxeko hizkuntza) |
Biztanleak (2005) |
---|---|---|---|
Europa | |||
Errumania | % 91 | 19.736.517 | 21.698.181 |
Moldavia | % 76,4 | 2.588.355 | 3.388.071 |
Transnistria (Ekialdeko Moldavia) | % 31,9 | 177.050 | 555.500 |
Vojvodina (Serbia) | % 1,5 | 29.512 | 2.031.992 |
Literatura Aldatu
Moldaviera Aldatu
Errumanieraren aldaera hori Moldaviako hizkuntza ofiziala da. Kontzeptuari eta identitateari dagokienez, ika-mikak sortzen ditu, moldaviera eta errumaniera ia gauza bera direlako: alde bakarra alfabetoa da, lehenengoak zirilikoa erabiltzen baitu Transnistrian, eta bigarrenak latinoa, Errumanian eta Moldavian.
Alfabetoa Aldatu
A, a (a)
Ă, ă (ă) bokal neutroa (inglesezko "above"koa bezalakoa)
Â, â (â scris din a) /i/ eta /u/ren arteko soinua
B, b (be)
C, c (ce) a, o eta u bokalean aurretik, euskal k bezalakoa; e eta i-ren aurretik, euskal tx bezalakoa
D, d (de)
E, e (e)
F, f (fe / ef)
G, g (ghe / ge)
H, h (ha / haș)
I, i (i)
Î, î (î scris din i) /i/ eta /u/ren arteko soinua
J, j (je) frantses j bezalakoa
K, k (ka de la kilogram)
L, l (le / el)
M, m (me / em)
N, n (ne / en)
O, o (o)
P, p (pe)
Q (chiu)
R, r, (re / er)
S, s (se / es) euskal z bezalakoa
Ș, ș (șe) euskal ixa bezalakoa
T, t (te)
Ț, ț (țe) euskal tz bezalakoa
U, u (u)
V, v (ve)
W (dublu ve)
X, x (ics) euskal ixa bezalakoa, "sexu", "oxigeno", "taxi" hitzetan
Y (i grec) maileguetan baino ez, eta jatorrizko hizkuntzetan bezala ahoskatua
Z, z (ze / zet) zubererazko z, "plazer" hitzean, edo frantsesezko eta ingelesezko s, "rose" hitzean bezala
Hiztegia Aldatu
Errumanierazko hitzen % 75-85 latinetik etorritakoak dira eta egungo hizkuntzaren ia % 40 italieratiko eta frantsesetiko maileguak dira, bereziki XIX. mendean hartuak. Halaber, hiztegiaren zati txiki bat eslaviar jatorrikoa da.
Ikus, gainera Aldatu
Kanpo estekak Aldatu
Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu. |
- (Ingelesez)(Frantsesez)(Errumanieraz)"Academia Română"
- (Ingelesez) Internet bidezko errumaniera ikastaroa
- (Ingelesez) Errumaniera-Ingelesa hiztegia
- (Ingelesez)(Errumanieraz)(Errusieraz)Moldaviako Zientzia Akademia[Betiko hautsitako esteka]