Birmingham (ingelesez ˈbɜːmɪŋəm ahoskatua eta tokiko dialektoan Brummagem, ˈbɜːmɪŋɡəm ahoskatua) Ingalaterrako Mendebaldeko Midlands konderriko hiria da. Britania Handi osoko eta Ingalaterrako bigarren hiritzat jotzen da. Industria Iraultzaren eskutik handitu zen hiria. Izan ere, garai batean "munduko tailerra" edo "mila azokaren hiria" zituen goitizena.

Birmingham
Birmingham
Metropolia
Administrazioa
Estatu burujabe Erresuma Batua
Herrialdea Ingalaterra
Ingalaterrako eskualdeaMendebaldeko Midlands
Metropolitan countyMendebaldeko Midlands
Metropolitan boroughBirmingham
AlkateaYvonne Mosquito (en) Itzuli
Izen ofizialaBirmingham
Jatorrizko izenaBirmingham
Posta kodeaB
Geografia
Koordenatuak52°28′48″N 1°54′09″W / 52.48°N 1.9025°W / 52.48; -1.9025
Map
Azalera267.77 km²
Altuera140 m
Demografia
Biztanleria1.137.100 (2017)
14.100 (2015)
Dentsitatea4.246,55 bizt/km²
Informazio gehigarria
SorreraVII. mendea
Telefono aurrizkia121
Ordu eremuaUTC±00:00 eta UTC+01:00
Hiri senidetuakFrankfurt am Main, Chicago, Leipzig, Johannesburg, Lyon, Milan, Guangzhou, Xi'an, Zaporizhia eta Changchun
Hizkuntza ofizialaingeles
birmingham.gov.uk

Hiriak berak 1.001.200 biztanle ditu, baina metropoli inguruak, tartean Solihull edo Wolverhampton gisako hiriek, 2.284.093 dauzka (2001eko erroldaren arabera).

Badago horko dialekto eta doinu bereizgarria.

Historia aldatu

XVIII. mendean hasi ziren Birmingham inguruko arro aberatsetako ikatzarria erabiltzen. Garai horretan hiriak aurreramendu ekonomiko handia izan zuen. XIX. mendean bertako burdina amaitu egin zen, eta lehengaia Suediatik inportatzen hasi ziren. Hori zela eta, egiten zituzten gaiak garestiagoak ziren eta horren aurka borrokatzeko gai landuak ekoizten hasi ziren. Egungo ekonomia jarduera oso zabala da: metalurgia astuna eta fundizioak, armagintza, elektronika, burdinbide gaiak, automobiletako motorrak (Austin), gai kimikoak, plastikoak, kautxu sintetikoa, pneumatikoak, etab.[1]

Demografia aldatu

Etnikoki eta kulturalki, Birmingham aniztasun handiko hiria da. 2001eko erroldaren garaian, %70.4 zuriak ziren (%3.2 irlandarrak barne), %19.5 Asiakoak , %6.1 beltzak, %3.5 txinatarrak eta gainerakoak beste etnia batekoak ziren.

Afrokaribearrak eta Indiako azpikonenteko etorkinak batez ere ezarrita daude emigrazio auzoetan, hala nola Small Heath, Handsworth eta Washwood Heath. Txinatarren populazio handi bat dago bereziki Hong Kongetik jende asko etorri zelako hirira; eta zentroko parte batek The Chinese Quarter izena du 1980ko hamarkadatik[2].

Klima aldatu

      Datu klimatikoak (Birmingham Elmdon, 99m, 1971–2000, muturrekoak 1901– (eguzki-orduak 1961–1990))      
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 15.0 18.1 23.7 26.0 30.0 31.6 32.9 34.9 29.8 26.8 18.7 15.7 34.9
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 6.7 7.1 9.8 12.7 16.0 19.0 21.3 20.8 17.8 13.6 9.5 6.9 13.4
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 1.4 1.1 2.9 4.2 7.1 10.0 12.1 11.8 9.7 6.8 3.8 1.6 6.0
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -20.8 −13.7 −11.6 −6.6 -3.8 -0.8 1.2 2.2 -1.8 -6.8 −8.9 −18.5 −20.8
Pilatutako prezipitazioa (mm) 73.2 51.4 55.8 61.9 61.3 65.6 63.8 66.7 68.1 82.7 74.8 79.7 805
Eguzki orduak 49.7 60.0 101.5 129.2 178.0 186.2 181.0 166.8 134.3 97.2 64.2 46.9 1395
Iturria (1): Royal Dutch Meteorological Institute[3]
Iturria (2): National Oceanic and Atmospheric Administration[4]

Kultura aldatu

Heavy metal musikaren sehasketako bat da, Judas Priest edota Black Sabbath musika taldeak bertokoak baitira[5]. Beste onda batzuetan hiritik sortuak dira halaber UB40 reggae talde multirraziala, ELO edo Electric Light Orchestra eta Duran Duran. Indiako Punjabeko musikaren ondorengoa den Bhangra estilo modernoak, zeinak house, hip-hop eta reggae eraginak dituen, Birminghamen du Ingalaterrako bere gune nagusia. Indiako influentziako musika jaialdi handi bat, Sandwell and Birmingham Mela delakoa, hirian egiten da urtero[2].

Ospea du hiriko balletak, Birmingham Royal Ballet delakoak. William Shakespeare gertuko herri batekoa zen, eta Shakespeare Institutua sortua dago Birminghameko Unibertsitatean hura ikasteko. Hirirarekin lotura izan duten beste idazle batzuk dira JRR Tolkien, Caitlin Moran, Sathnam Sanghera, Kit de Waal, eta Philip Larkin.

Birmingham Pride LGTB harrotasunaren jaialdia, Erresuma Batuko era honetako ospakizun handienetakoa da, bi egun irauten dituen festa izaten da, Gay Village esaten zaion Hurst St. kalean duelarik epizentroa komunitateak[2].

Kirolak aldatu

Aston Villa FC eta Birmingham City FC hiriko futbol talde nagusiak dira.

Hiri senidetuak aldatu

Birmingham ondorengo hiriekin senidetuta dago:[6]

Iruditegia aldatu

Erreferentziak aldatu

  1. Lur entziklopedietatik hartua.
  2. a b c «History and Culture of Birmingham and the West Midlands» www.insidethegames.biz 1616068020 (Noiz kontsultatua: 2022-04-08).
  3. KNMI. Birmingham 1971–2000 & Extremes. .
  4. NOAA. Birmingham 1961–1990 & Extremes. .
  5. (Ingelesez) «One hell of a city: how Birmingham embraced its heavy metal legacy» the Guardian 2019-06-23 (Noiz kontsultatua: 2022-04-08).
  6. International Links. Birmingham City Council (Noiz kontsultatua: 31 May 2010).
  7. Frankfurt -Partner Cities. © 2008 Stadt Frankfurt am Main jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: November 7, 2007) (Noiz kontsultatua: 17 July 2009).
  8. Partner Cities of Lyon and Greater Lyon. © 2008 Mairie de Lyon (Noiz kontsultatua: 17 July 2009).
  9. Milano – Città Gemellate. © 2008 Municipality of Milan (Comune di Milano) (Noiz kontsultatua: 17 July 2009).

Kanpo estekak aldatu