Betelgeuse
Koordenatuak: 
05h 55m 10.3053s, +07° 24′ 25.426″
Betelgeuse edo Alpha Orionis Orion konstelazioan dagoen bigarren izar distiratsuena da, Rigelen ostean. Zeruko hamaikagarren izarrik distiratsuena izan ohi da, baina ez beti. Kolore gorri nabarmena du, eta +0,0 eta +1,3 arteko itxurazko magnitude aldakorra da, izar nagusien artean gehien aldatzen dena. Infragorrien eremuan, Betelgeuse da zeruko izarrik distiratsuena. 2019an nabarmen murriztu zen bere argia, %60 inguru galduz[6], +1,5eko magnitudera arte, zeruko hogeita hirugarren izarrik distiratsuena izan arte[7]. Espekulazioek diote laster supernoba batean eztanda egin dezakeela[8], baina beste azalpen arruntagoak ere badaude[9].
| Behaketa data Garaia J2000.0 Ekinokzioa J2000.0 | |
|---|---|
| Konstelazioa | Orion |
| Igoera zuzena | 05h 55m 10.3053s |
| Deklinazioa | +07° 24′ 25.426″ |
| Ezaugarriak | |
| Mota espektrala | M2Iab |
| Itxurazko magnitudea (V) | 0.42 (0.3 to 1.2) |
| Itxurazko magnitudea (J) | -2.99 ± 0.10 |
| U−B kolore indizea | 2.06[1] |
| B−V kolore indizea | 1.85[1] |
| Aldakor mota | SR c (erdirregular) |
| Astrometria | |
| Abiadura erradiala (Rv) | +21.91 km/s |
| Berezko mugimendua (μ) | IZ: 24.95 ± 0.08 mas/u Dec.: 9.56 ± 0.15 mas/u |
| Paralajea (π) | 5.07 ± 1.10 mas |
| Distantzia | 643 ± 146 au (197 ± 45 pc) |
| Magnitude absolutua (MV) | −6.02[2] |
| Zehaztasunak | |
| Masa | 15–20 M☉ |
| Erradioa | 950-1200 R☉ |
| Argitasuna | 120,000±30,000 L☉ |
| Gainazaleko grabitatea (log g) | -0.5[3] |
| Tenperatura | 3,140-3,641[4] K |
| Metaltasuna | 0.05 Fe/H[5] |
| Errotazioa | 5 km/s |
| Adina | ~7.3×106 urte |
| Beste izendapenak | |
| Datubase erreferentziak | |
| SIMBAD | data |
Diametroa eguzkiarena halako mila da, 1,3 mila milioi kilometro inguru. M2 mota espektralekoa da eta Lurretik 640 argi-urtera dago. Supererraldoi gorria da, eta supernoba bezala lehertuko da.
ErreferentziakAldatu
- ↑ a b Nicolet, B.. (1978). «Catalogue of homogeneous data in the UBV photoelectric photometric system» Astronomy and Astrophysics 34: 1–49 Bibcode: 1978A&AS...34....1N.
- ↑ {{erreferentzia |izenburua=Betelgeuse |egilea=Wolfram Alpha |url=http://www.wolframalpha.com/input/?i=betelgeuse |data=2009-5-18
- ↑ Lobel, Alex; Dupree, Andrea K.. (2000). «Modeling the Variable Chromosphere of α Orionis» (PDF) The Astrophysical Journal, 545 (1): 454–74 doi: Bibcode: 2000ApJ...545..454L.
- ↑ Harper, Graham M.; Brown, Alexander; Lim, Jeremy. (2001). «A Spatially Resolved, Semiempirical Model for the Extended Atmosphere of α Orionis (M2 Iab)» The Astrophysical Journal, Volume 551, Issue 2, pp. 1073-1098. 551 (2): 1073–1098 doi: Bibcode: 2001ApJ...551.1073H.
- ↑ Ramírez, Solange V.. (2000). «Stellar Iron Abundances at the Galactic Center» (PDF) The Astrophysical Journal, 537 (1): 205–20 doi: Bibcode: 2000ApJ...537..205R.
- ↑ «ATel #13341: The Fainting of the Nearby Red Supergiant Betelgeuse» ATel . Noiz kontsultatua: 2020-01-09.
- ↑ (Ingelesez) «Waiting for Betelgeuse: What's Up with the Tempestuous Star?» Universe Today 2019-12-26 . Noiz kontsultatua: 2020-01-09.
- ↑ (Ingelesez) «A star is behaving strangely and could be about to explode into a supernova» The Independent 2019-12-29 . Noiz kontsultatua: 2020-01-09.
- ↑ «ATel #13365: Updates on the "Fainting" of Betelgeuse» ATel . Noiz kontsultatua: 2020-01-09.
Kanpo estekakAldatu
Datuak: Q12124
Multimedia: Betelgeuse
.svg){kind=small}
|
Artikulu hau astronomiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |