Audizio
Audizio, edo entzunaldia edo casting, aktore, abeslari, musikari, dantzari edo beste interprete baten lagin bat da. Normalean, interpreteak bere talentua erakustea dakar aldez aurretik memorizatutako eta entseatutako bakarkako pieza baten bidez, edo entzunaldian edo pixka bat lehenago interpreteari emandako lan edo pieza bat interpretatuz. Zenbait kasutan, adibidez, modelo edo akrobatarekin, pertsonari hainbat gaitasun profesional erakusteko eska diezaioke. Aktoreei bakarrizketa bat aurkezteko eskatu ahal izango zaie.
Abeslariek abesti bat interpretatuko dute musika herrikoiaren testuinguruan, edo aria bat testuinguru klasikoan. Dantzari batek estilo zehatz bateko errutina aurkeztuko du, hala nola balleta, tap dantza edo hip-hopa, edo dantza koreografiko bat azkar ikasteko duen gaitasuna erakutsiz. Ohiko lan merkatuko lan elkarrizketa baten antzekoa da. Audizio batean, enplegatzailea aurkeztu denaren lanaren beharrak asetzeko duen gaitasuna probatzen ari da, eta baita norabideak zein ondo hartuko dituen eta aldaketei aurre egiteko balio duen ala ez. Audizio batzuen ondoren, interpreteak estilo jakin batean dituen gaitasunak frogatu ondoren, entzunaldi panelak lan elkarrizketetan erabiltzen direnen ohikoakdiren galdera batzuk egin ditzake (adibidez, erabilgarritasunari buruz).[1]
Audizioak arrazoi askorengatik eskatzen dira arte eszenikoen munduan. Sarritan, enpresek edo taldeek entzunaldiak erabiltzen dituzte datozen ikuskizunetarako edo ekoizpenetarako interpreteak hautatzeko.
Audizioa emanaldi bakarrerako izan daiteke (adibidez, komedia-klub batean bakarrizketa bat egitea), emanaldi serie edo denboraldi baterako (Broadway-ko antzezlan baten denboraldi bat), edo antzezpeneko erakundearekin lan iraunkorrerako (esaterako, orkestra edo dantza talde baterako). Antzezpen aukerak egiteko afizionatu, eskola edo komunitateko erakundeentzat izan daitezke, eta kasu horietan interpreteei normalean ez zaie ordainduko. Era berean, audizioak entrenamendu programetan (ballet eskola edo zirku eskola) sartzeko hautagaiak aukeratzeko edo aztertzeko erabiltzen dira, baita unibertsitateko programetan (B.Mus, M.Mus, MFA Antzerkian), errendimenduarekin lotutako bekak eta laguntzak emateko, edo talentu agentzia zein agente indibidual batek ordezkapen baten premian dagoenean.[1]
Aktoreak aldatu
Aktoreentzat, bakarrizketak eta hitzaldiak dira casting zuzendariei euren trebetasunak erakusteko erabiltzen duten "deialdi txartela".
Antzerki, zinema eta telebistako aktoreentzat, "audizioa prozesu sistematiko bat da, non industriako profesionalek azken aukeraketa erabakiak hartzen dituzten. Industriako profesionalak, casting zuzendariek, ekoizleek edo agentzietako ordezkariek izan daitezke". Zineman eta telebistan, audizioari pantaila proba deitzen zaio, eta casting-eko zuzendariak aktorea pantailan nola agertzen den ikus dezan filmatzen da. Audizioak hedabide nagusietan iragartzen dira (egunkariak edo irratiak), industriako aldizkarietan eta buletinetan, entzunaldien webguneetan eta talentu/casting agentzietan. Artista batzuk agente bat kontratatzen dute, agenteak audizio zuzendariekin eta arte eszenikoen konpainiekin dituen loturak baliatu ahal izateko. Horrelakoetan, agenteak interpretearen irabazien ehuneko bat hartuko du (askotan % 10-20). Aktore baten talentuak audientzia prozesuan irizpide erabakigarriak izan arren, aktorearen "itxurari" (nortasunaren, fisikoaren eta casting-aren intuizio orokorraren konbinazioa) arreta ia berdina ematen zaio ekoizpen jakin baterako behar denean.[2]
Audizioaren aurretik, casting zuzendariak iragarkian ez zeuden argibide berriak eman ditzake; adibidez, denbora mugak direla eta, bakarrizketen denbora muga erdira moztu daiteke, edo ahots hautaketak moztu. Aktoreek badakite garrantzitsua dela azken orduko argibide hauek betetzea, eta aldaketa horiekin «oreka ez galtzea». Audizioan zuzendari batek lerroen aurkezpenean edo emanaldiaren beste alderdi batzuetan aldaketak eska ditzake. Helburua izan daiteke ikuslegoa polifazetikoa den edo zuzendaria entzungaiak erabilitako hasierako planteamenduarekin ados ez dagoelako. Edozein kasutan, audizioaren jokabidea garrantzitsua da; entzunaldia aldaketak egiteko kooperatiba bada, berarekin lan egiteko erraza izango dela erakusten du. Aurretik gidoi bat ematen bada, aktoreak sarritan saiatzen dira ahalik eta gehien memorizatzen, horrek erakusten duelako prestatu dutela eta gidoitik begiratu eta aurpegi espresioak gehiago erakusteko aukera ematen duelako.[3]
Zinema audizioak antzerkiko audizioetatik desberdinak dira. Zinema entzunaldietarako, aktoreei "pasarteak" ematen zaizkie, sarritan gidoiaren orrialde batzuk izan ohi diren entzuketak egiten ari diren rolekin. Alde hauek audizioa baino 1-3 egun lehenago eman ohi zaizkie aktoreei.[3]
Bestalde, 2015erako bideo kamerak nahiko merke zirela eta, beraien erabilgarritasunak bideragarri egin ditu audizioen bideo grabaketak. Horrela, atzerritarren talentua aurkitzeko, casting zuzendariek beste estatu edo herrialde bateko aktore eta aktoresei bideo audizioak eska ditzakete.[2]
Musika aldatu
Herri musika aldatu
Instrumentistak aldatu
Zenbait musika estilotan, esaterako jazzera zuzendutako talde eszenikoetan, instrumentistei inprimatutako musika irakurtzeko hainbat zailtasun mailatan eska diezaiekete. Jazz taldeetan, entzunaldiei pieza estandarrak (adibidez, "Now's the Time" bezalako jazz estandar bat) talde batekin interpretatzeko eska diezaiekete. Era berean, rock edo blues talde batean, entzunaldiei rock edo blues estandarra jotzeko eska diezaiekete. Erritmo-ataleko rol baterako entzunaldia (gitarra erritmikoa, baxu elektrikoa, bateria, etab.) estilo jakin batean erabiltzen diren estilo edo "sentimendu" estandarrak jotzeko eskatuko zaio. Adibidez, jazz talde batean jotzeko eskaera egiten duen bateria jole bati balada motela, "estandarra" ertaina, eta swing estilo goreneko bat jotzeko eskatuko zaio.[4] Baxu jotzaile bat pop talde baterako entzunaldietan Motown estiloko baxu-linea batean, 1970eko hamarkadako funk "slapping" estiloko lerro sinkopatuan, eta reggae estiloko baxu linean jotzeko eskatuko diote. Musika estilo batzuetan, erritmo ataleko kide baten rola probatzeko egiten duen pertsona batek, koruko abeslari gisa jarduteko gaitasuna erakutsiko duela espero daiteke.[5]
Abeslariak aldatu
Rock, country eta beste musika herrikoietarako, audizioak instrumentista edo abeslari batek musika estilo zehatz bat edo hainbat estilo interpretatzeko duen gaitasuna probatzeko erabiltzen dira. Antzerki ekoizpen batean paper bat egiteko audizio baten aritzen den abeslari batek, ez luke opera edo country musika abestu beharrik, eta orkestrako eserleku baterako entzunaldi bat egiten duen musikariak ez luke rocka interpretatuko. Noizean behin, musika antzerkiko entzunaldi batean, interpreteak musikari dagokion generoko abesti bat abestea eskatuko diote. Esate baterako, Destry Rides Again-en entzungai egiten duen abeslari bati country western abesti estandar bat abesteko eska diezaioke. The Rocky Horror Show-erako entzunaldia egiten duen pertsona bati rock abesti estandar bat abesteko eskatuko diote. Gainera, kasu batzuetan, audizio batean interprete bati hainbat estilotako piezak jotzea eska diezaioke. Abeslari berri bati audizioa egiten dion hard-rock talde batek, heavy metaleko eta erlazionatutako estiloetako abestiak interpreta ditzala eska dezake, hala nola blues rocka. Hautagaien kopurua bi edo hiru abeslari nagusienetara murriztu denean, abeslari berri bat hautatzen ari den pop edo rock talde batek probatu dezake abeslariek zuzeneko ikuskizunetan nola jokatzen duten abeslari gonbidatu bakoitzarekin zuzeneko kontzertu batzuk emanez. Horri esker, taldeak abeslaria ordu askotako kontzertu batean nola egiten duen ikusteko aukera ematen du, abeslariak ikusleekin harremana nola garatu dezakeen barne, zuzeneko musikan gertatzen diren ezinbesteko arazoei aurre egiteko (adibidez, mikrofonoak huts egitea edo eszenatokiko argiak gaizki funtzionatzea), eta ahotsaren erresistentzia mantentzen duen arratsaldea amaitu arte.[6]
Musika klasikoa aldatu
Musika klasikoan, entzunaldiak ganbera taldeetan edo orkestran edo bakarlari instrumentista gisa postuetarako hautagaiak aukeratzeko erabiltzen dira, eta abeslariek abesbatzako kide gisa edo bakarlari postuak bilatzeko. Musika klasikoan, entzunaldiak baita prestakuntza programetan erabiltzen dira, unibertsitateko edo Kontserbatorioko programetan, edo graduetan sartzeko hautagaiak eta prestakuntza jaialdi jardueretarako (adibidez, udaleku klasikoak). Pop musika entzunaldi mota batzuekin alderatuta, entzunaldi klasikoak askoz formalagoak izan ohi dira. Antzezleak, tradizioz, smokinga edo soineko formal bat jantzi dezake, eta epaileak mahai baten atzean eseri eta arbeletan iruzkinak idatzi ditzakete.[6]
Instrumentistak aldatu
Musika klasikoan, instrumentu edo ahots mota bakoitzak entzunaldietan eskatu ohi den musika errepertorio estandarra du. Orkestra testuinguruko instrumentistei normalean orkestrako literaturako pasarteak interpretatzeko eskatzen zaie, bai bakarrekoak bai "tutti" atalak bereziki zorrotzak barne. Orkestrako audizioak zuzendaria, kontzertista eta orkestrako hainbat jotzaile nagusi biltzen dituen panel baten aurrean egiten dira normalean. Ameriketako Estatu Batuetan, Bigarren Mundu Gerratik, orkestra profesionalen audizioetan musikari sindikal baten ordezkaria izaten da, eta hark bermatzen du entzunaldia modu justuan egiten dela. Oihalezko pantaila bat erabil daiteke audizio prozesuaren zenbait fasetan, audizio panela faboritismo edo sexismo salaketetatik babesteko.
Alemanian, Austrian eta alemanezko Suitzan, orkestra osoak (kide titular guztiek) bozkatzen dute musikariaren entzunaldia, musikaria sartuko zen saileko kideak (eta batzuetan zuzendariak) betoa dutela.[7]
Abeslariak aldatu
Abeslarientzako audizioetan erabiltzen den ahots literaturako errepertorio estandar bat dago ahots mota bakoitzerako (sopranoa, altua, etab). Ahots jardueraren azpi mota bakoitzak audizio errepertorio estandar bat du (abesbatzak, operak, etab.). Abesbatzako rol bat egiteko audizioa egiten duen pertsona batek abesbatza atalak irakurtzeko gai izatea espero da. Operarako audizioetan, abeslari batek ariaren letrekin lotutako mugimenduak antzezteko gaitasuna erakutsi beharko du, besteak beste, labankada baten ondorioz hiltzen ari denaren itxurak egitea, jarduera bat imitatzea (adibidez, ardoa botatzen), edo dantza errutina soil bat egitea. Abesbatza zein opera abeslariek zuzendari baten keinuak jarraitzeko gai izatea espero da, adierazpenari eta tempoari dagokionez. Mikrofonoak musika klasikoko emanaldi gehienetan erabiltzen ez direnez, audizio-panelak ebaluatuko du entzungaien ahots tonu indartsua eta gela betetzeko ahalmena. Musika klasikoan, abesteko gaitasuna (adibidez, tonua, intonazioa, etab.) epaitzeaz gain, entzute epaimahaiak Art musikan erabiltzen diren hizkuntza nagusien hiztegi eta ahoskera egokia erabiltzeko duen gaitasuna epaituko du: alemana, italiera, eta frantsesa. Hautagaiari abestea eska diezaiokeen beste hizkuntza batzuk ingelesa, gaztelania, portugesa eta latina dira.[8]
Antzerki musikala aldatu
Antzerki musikalean, audizio estandar batek hamasei neurriko bi abesti selekziok osatzen dute, estiloan, asmoan, pertsonaietan, denbora epean edo aurreko guztietatik kontrastatuta. Bakarrizketa zati bat ere egon ohi da, non aktoreari minutu bateko bakarrizketa egiteko eskatzen zaion. Argazkia eta curriculuma ere ia beti beharrezkoak dira. Antzerkiaren, egitarauaren edo ikuskizunaren arabera audientziak aldatu egiten diren arren, formula hori "arautzat" hartzen da antzerki musikalaren munduan. Audizio baten helburua bikoitza da. Praktikan, interpreteek audizioa egiten dute deia itzultzeko. "Dei itzulerak" (callback) entzuteak, talde artistikoari pertsonaia zehatzen arabera ebaluatzeko aukera ematen diote, interprete baten gaitasunaz. Deia egin bitartean, epaimahaiak hautagai bat aukeratu du, zati jakinetarako duen potentziala adierazi duelako. Horrela, dei itzulera audizio batean, hautagaiari pertsonaia jakin batzuek egindako abestiak abesteko edo haien lerroak irakurtzeko eskatzen zaio. Lehenengo audizioa ez da norbere burua pertsonaia jakin bezala saltzeko plataforma bat. Pertsonaien berariazko audizioak deialdietan egiten dira. Horren ordez, lehen audizioa interpretatzaileak ondoen egiten dituen abestiak erakusteko aukera da.[9]
Dantza aldatu
Dantza audizio mota asko daude, emanaldi gune ezberdinetarako. Dantza konpainiek langileak kontratatzen dituzte ballet eta dantza modernoko ikuskizunetarako. Broadway-ko konpainiek dantzariak kontratatzen dituzte musika tradizionaletarako (Rodgers eta Hammerstein) eta dantza musikal modernoetarako (adibidez, Fame eta Grease). Kasinoek, estazioek, jolas-parkeek eta gurutzaontziek dantzariak kontratatzen dituzte jazz-dantzatik hip-hopera arteko errebista estiloko ikuskizunetarako. Ikuskizun hauetarako, abesteko trebetasun edo antzezpen trebetasun batzuk beharrezkoak izan daitezke. Pop musikako kontzertuen ekoizleek eta pop musikako bideoen ekoizleek dantzariak kontratatzen dituzte oholtza gainean kontzertuetan edo bideoetan aritzeko. Zuzeneko pop kontzertuetarako, agertokiko dantzariek koruko kantu sinpleak abestuko beharko dituzte. Film eta telebista ekoizleek ere, dantzariak kontratatzen dituzte epe laburreko filmetarako; dantzari batek pelikula edo telesaio batetik egun gutxi baino ez duen lana jaso dezakeen arren, baliteke hondar ordainketak egotea. Entzunaldi gehienek zehazten dute zein motatako dantza trebetasunak behar diren (adibidez, klasikoa, pointea, garaikidea, jazza, hip-hopa, etab.). Dantza modernoaren kasuan, dantza konpainia batzuek dantza mugimenduak inprobisatzeko duten gaitasuna erakusteko eskatzen diete hautagaiei.[10]
Zirkuak eta jolas-parkeak aldatu
Mundu osoko jolas parkeetarako probak egiten dituzten interpreteak, oro har, casting zuzendari batek edo gehiagok ikusten dituzte entsegu areto batean edo instalazio handi batean. Parke tematikoen audizio gehienak, beste entzunaldi batzuk bezala, publikoarentzat itxita daude. Horrek esan nahi du ez dela onartzen audizio gelara sartzea entzunaldia egiten ari ez den inor. Disneyko audientzidetarako abeslariei estilo kontrastatuetako bi ahots hautaketa bereizi prestatzeko eskatzen zaie. Abeslariek ez dituzte abesti osoak abesten; horren ordez, abesti bakoitzeko 16 konpas onenak abestu behar dituzte. Disney-k piano laguntzailea eskaintzen du ahots audizio guztietarako, eta beraz, abeslariek tonu egokian eraman behar dituzte partiturak. Disney-k ez du onartzen aurrez grabatutako akonpainamendurik. Audizio zuzendariek entzunaldiei musika gehigarria ikasteko, edo mugimendu konbinazio bat ikasteko ere eska diezaiekete.[11]
Cirque du Soleil-en, interprete baten diziplinaren arabera, audientziak ordubete, egun bat edo bi egun iraun dezake. Interprete baten diziplinaren arabera, baliteke bakarkako aurkezpen bat egin behar izatea, parte-hartzaile taldearen aurrean eta/edo bakarkako aurkezpenaren ondoren bakarkako eta taldekako ariketetan parte hartu. Cirque du Soleil-erako audizioak filmatu egiten dira.[12]
Modelo aldatu
Modelo agentziek eta modelo bila dabiltzan bestelako erakundeek, hala nola moda diseinatzaileek eta publizitate agentziek, audizioak ere erabiltzen dituzte hautagai potentzialak aukeratzeko. Modaren industriako rol gehienetarako emakume modelo hautagaiek nerabezaroan edo hogeita hamar urte baino gutxiago izateaz gain, altuak eta argalak izan behar dute. Modelo gehienek audizioak, erreserbak eta kuotak negoziatzen dituen agente batekin lan egiten dute. Audizio batean, casting-agenteek modeloari jarrera desberdinak erakusteko eskatuko diote, eta argazkilari batek kamera digital batekin graba ditzake.[13]
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b (Ingelesez) Kayes, Gillyanne, Fisher, Jeremy. (2002). Successful Singing Auditions. Routledge ISBN 0-87830-163-1, 978-0-87830-163-8..
- ↑ a b (Ingelesez) Kohlhaas, Karen. The Monologue Audition: A Practical Guide for Actors. Limelight Series. Limelight Editions.
- ↑ a b (Ingelesez) Dipboye, Robert L.; Macan, Therese; Shahani-Denning, Comila. (2012). "The Selection Interview from the Interviewer and Applicant Perspectives: Can't Have One without the Other".. The Oxford Handbook of Personnel Assessment and Selection. Oxford University Press., 323–352 or. ISBN 978-0-19-993069-2...
- ↑ (Ingelesez) Nylander, Erik. (2014). Mastering the jazz standard: Sayings and doings of artistic valuation. American Journal of Cultural Sociology, 66–96 or..
- ↑ (Ingelesez) Nylander, Erik, Melldahl, Andreas. (2015). Playing with capital Inherited and acquired assets in a jazz audition. Poetics, 48, 83–106 or..
- ↑ a b (Ingelesez) Huffcutt, Allen I.; Conway, James M.; Roth, Philip L.; Stone, Nancy J.. (2001). "Identification and meta-analytic assessment of psychological constructs measured in employment interviews". Journal of Applied Psychology, 897–913 or. ISBN doi:10.1037/0021-9010.86.5.897. PMID 11596806...
- ↑ (Ingelesez) Knopper, Rob. (2016). "How german orchestra auditions work". .
- ↑ (Ingelesez) Cook, Kevin W.; Vance, Carol A.; Spector, Paul E. (2000). "The Relation of Candidate Personality With Selection-Interview Outcomes". Journal of Applied Social Psychology, 867–885 or. ISBN doi:10.1111/j.1559-1816.2000.tb02828.x...
- ↑ (Ingelesez) Hosoda, Megumi; Stone-Romero, Eugene F.; Coats, Gwen. (2003). "The effects of physical attractiveness on job-related outcomes: A meta-analysis of experimental studies". Personnel Psychology, 431–462 or. ISBN doi:10.1111/j.1744-6570.2003.tb00157.x...
- ↑ (Ingelesez) David, Martin A. (1982). The dancer's audition book. .
- ↑ (Ingelesez) The Walt Disney Company". .
- ↑ (Ingelesez) "Circus Audition Process – Casting – Cirque du Soleil – Casting".. .
- ↑ (Ingelesez) Tay, Cheryl; Ang, Soon; Van Dyne, Linn. (2006). "Personality, biographical characteristics, and job interview success: A longitudinal study of the mediating effects of interviewing self-efficacy and the moderating effects of internal locus of causality".. Journal of Applied Psychology, 446–454 or. ISBN doi:10.1037/0021-9010.91.2.446. PMID 16551195...
Ikus. gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
- (Ingelesez) Antzerki musikala
