Armeniera klasiko
Armeniera klasikoa (armenieraz: գրաբար, translit.: grabar) armenieraren forma zaharrena da. V. mendearen hasieran idatzi zuten lehen aldiz, eta ordutik XVIII. mendera arteko armenierazko literatura guztia armeniera klasikoan dago. Jatorriz antzinako grezieraz, persieraz, hebreeraz, asirieraz eta latinez idatzitako eskuizkribu asko armenierara itzulita bakarrik irauten dira.[1]
| Armeniera klasiko | |
|---|---|
| գրաբար | |
| Datu orokorrak | |
| Hizkuntza sailkapena | |
| giza hizkuntza indoeuropar hizkuntzak armeniera | |
| Informazio filologikoa | |
| Hizkuntza-tipologia | subjektu aditza objektua |
| Alfabetoa | Armeniar alfabetoa |
| Aurrekaria | Proto-Armenian (en)  |
| Hizkuntza kodeak | |
| ISO 639-3 | xcl |
| Glottolog | clas1249 |
| Linguasphere | 57-AAA-aa |
| Linguist List | xcl |
| IETF | xcl |
Armeniera klasikoak Armeniako Eliza Apostolikoaren eta Armeniako Eliza Katolikoaren liturgia-hizkuntza izaten jarraitzen du, eta, askotan, Bibliako, estamentu-arteko eta patristikako adituek testu-ikerketei eskainitako hizkuntza ikasten dute. Armeniera klasikoa aitzinindoeuropera berreraikitzeko ere garrantzitsua da.
Fonologia aldatu
Bokalak aldatu
Zazpi monoftongo ditu:
- /a/ (ա), /i/ (ի), /ə/ (ը), /ɛ/ edo e irekia (ե), /e/ edo e itxia (է), /o/ (ո) eta /u/ (ու) (hurrenez hurren a, i, ə, e, ē, o, eta u transkribatuak). u transkribaturiko bokalarentzat ow (ու) armeniar hizkia erabiltzen badute ere, ez da diptongo bat.
Gainera, sei diptongo ere badaude:
- ay (այ), aw (աւ, gero օ), ea (եա), ew (եւ), iw (իւ), oy (ոյ).
Kontsonanteak aldatu
| Ezpainkariak | Hobikariak | Sabaikariak | Belarrak / Ubularrak |
Glotalak | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| lauak | belarizatuak | ||||||
| Sudurkariak | /m/ մ | /n/ ն | |||||
| Leherkariak | Ahostunak | /b/ բ | /d/ դ | /ɡ/ գ | |||
| Ahoskabeak | /p/ պ | /t/ տ | /k/ կ | ||||
| Hasperendunak | /pʰ/ փ | /tʰ/ թ | /kʰ/ ք | ||||
| Afrikatuak | Ahostunak | /dz/ ձ | /dʒ/ ջ | ||||
| Ahoskabeak | /ts/ ծ | /tʃ/ ճ | |||||
| Hasperendunak | /tsʰ/ ց | /tʃʰ/ չ | |||||
| Igurzkariak | Ahostunak | /v/ վ | /z/ զ | /ʒ/ ժ | |||
| Ahoskabeak | /f/ ֆ | /s/ ս | /ʃ/ շ | /χ/ խ | /h/ հ | ||
| Hurbilkariak | Albokariak | /l/ լ | /ɫ/ ղ | ||||
| Erdikoak | /ɹ/ ր | /j/ յ | |||||
| Dardarraniztunak | /r/ ռ | ||||||
Erreferentziak aldatu
- ↑ (Ingelesez) «Armenian Language Program | Near Eastern Languages and Civilizations» nelc.uchicago.edu.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q181074
Multimedia: Classical Armenian / Q181074
|
Artikulu hau hizkuntzei buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |