Sabine Weiss
Sabine Weiss (Sabine Weber da bere benetako izena)[1] (Saint-Gingolph, 1924ko uztailaren 23a – Paris, 2021eko abenduaren 28a) jatorri suitzarreko argazkilari frantses naturalizatua izan zen, eta argazkilaritza humanistaren korrontean sar daiteke.[2][3][4][5]
| Sabine Weiss | |
|---|---|
 (2016) | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Monique Sabine Weber |
| Jaiotza | Saint-Gingolph (en)  , 1924ko uztailaren 23a |
| Herrialdea |  Suitza  Frantzia (1995 - |
| Bizilekua | Paris |
| Lehen hizkuntza | frantsesa |
| Heriotza | Parisko 16. barrutia, 2021eko abenduaren 28a (97 urte) |
| Hobiratze lekua | Père Lachaise hilerria |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | Hugh Weiss (mul) 2007ko urriaren 1a) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | frantsesa |
| Irakaslea(k) | Frédéric Boissonnas Willy Maywald (en) |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | argazkilaria |
Parte-hartzailea
| |
| Lantokia(k) | Paris eta boulevard Murat (en) |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| sabineweissphotographe.fr | |
Bizitza
aldatuOso gaztetatik erakarri zuen argazkigintzak, eta hamabi urterekin hasi zen argazkiak egiten bere ordainsariaren diruarekin lortu zuen tresna batekin. Aitak bere zaletasunean lagundu zion eta geroago argazkigintzako teknika ikasi zuen, 1942 eta 1945 artean, Genevako estudioko argazkilari baten ondoan: Frédéric Boissonnas.
Argazkigintzako diploma lortu zuen eta bere lokal pertsonala ireki zuen 1946an Parisera behin betiko joan aurretik. Orduan, 22 urterekin, eta lagun batek gomendatuta, Willy Maywald moda-argazkilari ospetsuaren laguntzaile bihurtu zen; harekin baldintza ezin hobeetan lan egin zuen. Aldi berean, argi naturalak emozio-iturri gisa duen garrantzia ulertu zuen.
Hainbat argazki-estilo landu zituen orduan: musikaren zale amorratua, musikako pertsonaia handien erretratuak egin zituen (Igor Stravinski, Benjamin Britten, Pablo Casals, Stan Getz…), baita literaturaren eta artearen erretratuak ere (Francis Scott Fitzgerald, Fernand Léger, Jean Pougny, Alberto Giacometti, Robert Rauschenberg, Jan Voss, Jean Dubuffet...). Gainera, munduan zehar ibili zen prentsa-argazkilari lanetan.[6]
1950az geroztik, Rapho agentzia izan zen ordezkari. Frantziako lehen prentsa-agentzia da, eta, gainera, Robert Doisneauren (Vogueko zuzendariaren bulegoan aurkitu ondoren agentzian sartzea proposatu zuena), Willy Ronis-en, Édouard Boubaten eta abarren lanaren administratzailea da.
Urte horretan bertan ezkondu zen Sabine Hugh Weiss margolari estatubatuarrarekin, Italiara lehenago egindako bidaia batean ezagutu baitzuen, eta ingurune artistikoko pertsona ospetsuen lagun egin zen, hala nola Jean Cocteau, Maurice Utrillo, Georges Rouault eta Jacques Henri Lartigue. Azken horrekin, gizateriarekiko maitasuna eta bizitzaren barne-irudiekiko gustua partekatzen zituen.[6]
Arrakasta izan arren eta Sabine Weissen 100 argazki pour la liberté de la presse por RSF (2007) filmeko monografikoa argitaratu arren, Sabine Weiss nortasun diskretua izan zuen, eta publiko handiak ez zuen oso ezagun.
Sabine Weiss Ordre des Arts et des Lettres-en ofiziala izan zen 1999tik (Chevalier, 1987).
Sabine Weiss, argazkigintza humanista frantseseko azken ordezkaria, 2021eko abenduaren 28an hil zen 97 urte zituela Parisko etxean.[7]
Bere lanaren azterketa
aldatuBere lan pertsonala eguneroko bizitzarekin, emozioekin eta jendearekin lotuta dago. Poesia eta gizarte-behaketa trebeki nahasi zituen, eta, beraz, bere lana «humanista» izeneko argazkiaren korrontean sartu zen; berak adierazi zuen bere argazkiek nolabaiteko maitasun pertsonala adierazten dutela bizitzarekiko.
Sabine Weissek, Bernard Plossu argazkilariak bezala, baztertu egin zuen artistaren estatutua; haren ustez, haren funtzioa testigantza ematea zen, sortzea baino. Alde horretatik, uste zuen argazki batek giza izaeraren berezitasuna erakutsi behar zuela, baita bidegabekeriak salatzeko ere.[6]
Weiss-ek zuri-beltza erabili zuen funtsean, eta zehatz-mehatz zaintzen zituen enkoadraketa, argiaren kalitatea, inguruneak, etab.
Parisko kaleak aztertu zituen, askotan gauez, askotariko subjektuen bila, baina giza itxura unibertsaltasunean erakusten dutenak: kaleko eszenak, bakardadeak, haurrak, sinesmenak, giza irudiak lainoan, emozioen iheskortasuna, etab. Haurrak, zaharrak eta izarren irribarreak ohikoak dira bere lanean, eta hori guztia espontaneotasunaren eta sinpletasunaren ezaugarri komunarekin lotuta dago.[6]
Bildumak
aldatuHaren argazkiak mundu osoko bilduma entzutetsuetan daude:
- New Yorkeko Arte Modernoko museoak (MOMA) eta Kiotokoak
- Metropolitan Museum of Art
- Art Institute of Chicago
- Musée de l'Élysée, Lausanne
- Centre Georges-Pompidou
- Maison européenne de la photographie
- Zuricheko kunsthau-ak
- Musée français de la photographie
1955ean, Edward Steichen-ek hiru argazki aukeratu zituen The Family of Man erakusketarako.
2005eko enkante batean, bere argazkietako bat, « La sortie du metro », 11500 euroan esleitu zen.
Argitalpenak
aldatu- 1962 J'aime le théâtre, Editions Rencontres, Suisse.
- 1969 Une semaine de la vie de Daniel, Editions Mac Millain, AEB.
- 1978 En passant, Editions Contrejour, France.
- 1982 Parisko Marchés et Foires, Editions ACE, Frantzia
- 1989 Intimes convictions, Editions Contrejour, Frantzia
- 1992 Hadad, Peintres, Editions Cercle d'Art
- 1992 Vu à Pontoise, udal-argitalpenak
- 1995 La Réunion, Editions de la galerie Vincent, Saint Pierre
- 1996 Bulgarie, Editions Fata Morgana
- 1997 Giacometti, Editions Fata Morgana
- 1997 Des enfants, texte de Marie Nimier, Editions Hazan, ISBN 2-85025-574-2
- 2000 Poussettes, charrettes eta roulettes, Bièvres-eko musika
- 2000 André Breton, Julien Gracq-en testua, Edition Fata Morgana
- 2003 Sabine Weiss soixante photographie-rena, Jean Vautrin eta Sabine Weiss lagun La Martinière-ren Editions.
- 2004 Medici Claudia Sabine Weiss bikotea
- 2006 Musiciens des villes et des campagnes para Sabine Weiss, Gabriel Bauret eta Ingrid Jurzak
- 2007 See and Feel , aux Editions ABP (Pβ-Bas).
Kondekorazioak
aldatu- 1999, Officier en la Ordre des Arts et des Lettres
Erreferentziak
aldatu- ↑ Sabine Weber, hasta que se casó con el pintor Hugh Weiss.
- ↑ «La photographe franco-suisse Sabine Weiss, figure du courant humaniste, est morte» Le Monde 29 de diciembre de 2021.
- ↑ (Gaztelaniaz) Musso, Caro. (2023-07-26). «Sabine Weiss: Vida y Obra de la Fotógrafa Humanista» Blog del Fotógrafo (Noiz kontsultatua: 2024-07-05).
- ↑ (Ingelesez) «Fabulous Photographs Capturing Life by Sabine Weiss» www.bygonely.com 2022-02-01 (Noiz kontsultatua: 2024-07-05).
- ↑ (Gaztelaniaz) 20minutos. (2016-06-13). «Fotos: Sabine Weiss, la última fotógrafa de la gente corriente | Imágenes» www.20minutos.es - Últimas Noticias (Noiz kontsultatua: 2024-07-05).
- ↑ a b c d «Muere a los 97 años la fotógrafa Sabine Weiss, última representante de la escuela humanista francesa» ELMUNDO 2021-12-29.
- ↑ (Ingelesez) Sabine Weiss: Legend of street photography dies at 97. 2021-12-29 (Noiz kontsultatua: 2024-07-05).
Bibliografia
aldatu- Soixante ans de photographie, Jean Vautrinen testua, 212 orrialde, La Martinière-ren argitarapenak, 2007, ISBN 2-7324-3052-8
Kanpo estekak
aldatu- Egilearen webgunea
- Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, {{{hizkuntza}}} Wikipediako «Sabine Weiss» artikulutik itzuli da. Izan ere, artikulu horretan aritu diren wikilariek GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentziekin argitaratu dute beren lana.
Datuak: Q3460581
Multimedia: Sabine Weiss (photographer) / Q3460581
