Oulu
Oulu (suedieraz: Uleåborg) Finlandiako hiria da, iparraldeko handiena eta herrialde osoko bosgarrena.
Oulu Oulu Uleåborg | |||
---|---|---|---|
hiria | |||
Administrazioa | |||
Estatu burujabe | Finlandia | ||
Regional State Administrative Agency | Northern Finland Regional State Administrative Agency | ||
Finlandiako eskualdeak | Ipar Ostrobotnia | ||
Alkatea | Seppo Määttä (en) | ||
Izen ofiziala | Oulun kaupunki Uleåborgs stad | ||
Jatorrizko izena | Oulu Uleåborg | ||
Posta kodea | 90100–90800 | ||
Geografia | |||
Koordenatuak | 65°00′51″N 25°28′19″E / 65.0142°N 25.4719°E | ||
Azalera | 2972.44 km² | ||
Altuera | 15 m | ||
Mugakideak | Kempele (en) , Liminka, Lumijoki (en) , Hailuoto (en) , Muhos (en) , Tyrnävä (en) , Utajärvi (en) , Pudasjärvi (en) , Ii (en) eta Itsas zabal | ||
Demografia | |||
Biztanleria | 214.814 (2024ko otsailaren 29a) 13.004 (2017) | ||
Dentsitatea | 72,27 bizt/km² | ||
Informazio gehigarria | |||
Sorrera | 1605 | ||
Telefono aurrizkia | 8 | ||
Ordu eremua | UTC+02:00 eta UTC+03:00 | ||
Hiri senidetuak | Siófok (en) , Bursa, Leverkusen, Odesa, Halle (Saale), Boden udalerria, Alta, Astana, Matera, Szigetszentmiklós (en) , Hangzhou eta Matagalpa | ||
Matrikula | O | ||
Hizkuntza ofiziala | finlandiera | ||
ouka.fi |
Etimologia aldatu
Oulujoki ibaiak ematen dio izena Ouluri. Izenak "uholdea" esan nahi du.
Historia aldatu
Aintzinatik populatua izan da Oulu kokaturik dagoen lur eremua, izan ere merkataritza gune historikoa baita. Hiria bera Karlos IX.a Suediakoak sortu zuen 1605eko apirilaren 8an, Linnansaari uharteko gotorlekuari aurre egiteko. Errusiarekiko bake itunak sinatu zirenean erasoen mehatxuak aldendu eta 1776an Ouluko probintzia eratu zen, Oulu bera hiriburu bihurtuz.
1822an sute handi batek hiria suntsitu zuen eta Carl Ludvig Engel arkitekto alemaniarrak berreraikuntza diseinatu zuen, aurrez Helsinki eta ondoren Turkurekin egin bezala. 1832an eraiki zen Ouluko katedrala. Krimeako Gerra garaian flota britainirarrak Ouluko kaia erasotu zuen, inguruko eraikinak eta itsasontzi guztiak suntsituz.
2009an Ouluko probintzia hainbat zatitan banatu zen eta Oulu Ipar Ostrobothnia probintziako hiriburu bihurtu zen.
Geografia eta klima aldatu
Botniako golkoan kokaturik dago, Oulujoki ibaiaren ahoan. Klimari dagokionez subartikoa da, negu elurtetsuekin eta uda epelekin.
Datu klimatikoak (Oulu) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | −6 | −5.7 | −0.9 | 5.6 | 12.5 | 17.9 | 21.1 | 18.5 | 12.5 | 5.8 | −0.4 | −4.0 | 6.4 |
Batez besteko tenperatura (ºC) | −9.6 | −9.3 | −4.8 | 1.4 | 7.8 | 13.5 | 16.8 | 14.3 | 8.9 | 3.3 | −2.8 | −8.2 | 2.6 |
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | −15.4 | −14.7 | −10.1 | −3.4 | 2.8 | 8.8 | 11.4 | 9.5 | 4.9 | 0.3 | −5.9 | −12.1 | -2 |
Pilatutako prezipitazioa (mm) | 26 | 21 | 23 | 19 | 30 | 43 | 57 | 65 | 48 | 42 | 31 | 28 | 433 |
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 8 | 7 | 6 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 10 | 9 | 9 | 9 | 98 |
Eguzki orduak | 18.6 | 65.0 | 127.1 | 189.0 | 266.6 | 288.0 | 285.2 | 204.6 | 126.0 | 74.4 | 27.0 | 6.2 | 1677.7 |
Iturria: Hong Kong Observatory,[1] |
Ekonomia aldatu
Garai batean izokin arrantzak eta mundrun ekoizpenean oinarritu bazen ere gaur egun teknologia berrien erdigunea da, eta "laborategi bizia" ezizena hartu du.
Kultura aldatu
Ouluren ekarpen kultural handiena Munduko "Air Guitar" txapelketa da, urtero ospatzen dena. Ouluko bideo musikal jaialdia eta Jaialdi irlandarra ere urterokoak dira.
Kirolak aldatu
Ouluko kirol jarraituena izotz-hockeya da. Oulun Kärpät taldeak zazpi aldiz irabazi du Finlandiako Liga eta Europako Txapelketako bi final jokatu ditu, titulurik lortu ez badu ere.
Bandyak ere indar handia dauka. Oulun Luistinseura taldeak 14 liga eta Oulun Palloseura taldeak 7 liga irabazi dituzte. 2001 urtean Munduko Bandy Txapelketako egoitza nagusia izan zen.
Oulun Tervahiihto 1889-tik aurrera urtero izaten den ski maratoi lasterketa da.
Iruditegia aldatu
-
Ouluko udaletxea.
-
Merkatua.
-
Arte museoa.
-
Lizeoa.
Hiritar ezagunak aldatu
- Keke Rosberg (1948 - ) 1 Formula gidaria
Hiri senidetuak aldatu
- Hiri senidetuak:
- Alta (Norvegia) (Norvegia) (1948)
- Boden (Suedia) (1948)
- Odessa (Ukraina) (1963)
- Halle (Saxonia-Anhalt) (Alemania) (1968)
- Leverkusen (Alemania) (1968)
- Siófok (Hungaria) (1978)
- Bursa (Turkia) (1978)
- Arkhangelsk (Errusia) (1993)
Erreferentziak aldatu
- ↑ Climatological Information for Oulu, Finland. Hong Kong Observatory.