Botniako golkoa

Botniako golkoa
Botniako golkoa
Datu orokorrak
Sakonera	295 m
Geografia
Koordenatuak	63° N, 20° E / 63°N,20°EKoordenatuak: 63° N, 20° E / 63°N,20°E
Honen parte da	Baltikoa
Estatu burujabea	Finlandia eta Suedia
Hidrografia
Ibaiadarrak	ikusi Dalälven; Öre River (en) ; Ljungan (en) ; Ljusnan (en) ; Gide River (en) ; Isojoki (en) ; Idbyån (en) ; Tavelån (en) ; Siiponjoki (en) ; Ume;

Botniako golkoa^[1] (finlandieraz: Pohjanlahti, suedieraz: Bottniska viken) Itsaso Baltikoko ipar-muturreko golkoa da, Åland uhartearen iparraldean, Finlandia eta Suediaren artean dagoena. Urak nahiko hotzak dira, eta ez oso sakonak.

EtimologiaAldatu

Antzinako eskandinavieraz Botn hitzak "badia" edo "golkoa" esan nahi du^[2]. Suediarrek Bottenviken deitu zuten eta honen latinizazioa da gaur egungo Bothnia izena.

GeografiaAldatu

Botniako golkoak 725 kilometrotako luzera du eta zabalera 80 eta 240 kilometro artekoa da, guztira 117.000 km²-ko azalera hartzen duelarik.

Ez da sakona, 60 metrotako batazbesteko sakonera baino ez baitu, sakonera maximoa ere 295 metrotakoa du. Honetaz gain kontutan hartu behar da isostasia prozesuaren eraginez lurralde guztia gorantz doala eta ondorioz sakonera urtetik urtera txikiagoa izaten ari da, azalera ere bai noski. Mende bakoitzeko 80 cm altxatzen da lurra batazbeste^[3].

Gazitasunaren gradiente bat bada hegoaldetik iparraldera jeisten baitoa. Negu partean golkoa izoztu egiten da, bost hilabete inguru irauten ditu horrela.

IbaiakAldatu

Golkoaren ertz bietan hainbat ibai itsasoratzen dira.

Ibaia	Luzera	Itsasportua
Kemijoki	552 km	Kemi
Dalälven	520 km	Gävle
Torne	510 km	Tornio
Ume	470 km	Umeå
Ångerman	460 km	Kramfors
Lule	450 km	Luleå
Kalix	450 km	Kalix
Ljusnan	430 km	Ljusne
Indalsälven	420 km	Klingerfjärden
Skellefte	410 km	Skellefteå
...	...	...
Kokemäenjoki	121 km	Pori
Oulujoki	107 km	Oulu

Hiri handienakAldatu

	Hiria	Biztanleria (2016-17)
1	Oulu	201.124
2	Pori	84.779
3	Umeå	84.761
4	Luleå	76.770
5	Gävle	75.451
6	Vaasa	66.876
7	Sundsvall	51.354
8	Rauma	39.612

EkonomiaAldatu

Botniako golkoa inguratzen duten lurraldea taiga basoz estalia dago eta beraz egurgintza jarduera ekonomiko garrantzitsua da.

Itsasportu garrantzitsuak ere badaude^[4]; Finlandian Rauma, Kokkola eta Tornio eta Suedian Gävle, Luleå, Skellefteå, Sundsvall eta Umeå^[5]. Arrantza berriz ez da asko garatu bi arrazoi nagusirengatik: neguan golkoa izoztu egiten delako eta kutsadura arazoengatik. Arro nahiko itxia izanik Atlantiar Ozeanoko urekin ez da nahasten eta merkurio eta PCB mailak nahiko altuak dira.