Nazioarteko Ordainketa Bankua
Nazioarteko Ordainketa Bankua (ingelesez, Bank for International Settlements edo BIS) nazioarteko finantza-erakundea da. Egoitza Basilean (Suitza) du, eta banku zentral askoren jabetzakoa da. "Banku zentralen bankua" deitzen zaio. Bere helburua nazioarteko finantza- eta moneta-lankidetza sustatzea da[1] eta banku zentraletarako banku gisa balio du. Ez du konturik ematen inongo gobernuren aurrean. BPIk bere sail hauen bidez egiten du lan: monetarioa eta ekonomikoa, bankuena, idazkaritza nagusia, bere batzordeak, eta Batzar Nagusiaren bidez, non boto-eskubidea eta ordezkaritzarako eskubidea duten banku zentralek. Banku zentralei eta bestelako moneta-erakunde ofizialei ere ematen dizkie banku-zerbitzuak. 1930eko Hagako Akordioek sortu zuten. Bi ordezkaritza-bulego ditu, bata Hong Kongen eta bestea Mexiko Hirian.
| Nazioarteko Ordainketa Bankua | |
|---|---|
 | |
| Datuak | |
| Mota | nazioarteko erakundea eta nazioarteko finantza-erakundea |
| Jarduera sektorea | central banking (en)  eta financial service activities, except insurance and pension funding (en) |
| Herrialdea | Suitza |
| Jarduera | |
| Kidetza | Committee for the Coordination of Statistical Activities (en) eta Network for Greening the Financial System (en) |
| Enplegatuak | 637 (2023) |
| Agintea | |
| Zuzendaritza-taldea | |
| Egoitza nagusi | |
| Ekonomia | |
| Aktiboak | 350.309.600.000 igorpen eskubide bereziak (2023) |
| Kapital berekia | 23.705.000.000 igorpen eskubide bereziak (2023) |
| Diru-sarrerak | 1.015.400.000 igorpen eskubide bereziak (2022) |
| Irabazi garbia | 678.700.000 igorpen eskubide bereziak (2022) |
| Historia | |
| Sorrera | 1930eko urtarrilaren 20a |
| Sortzailea | |
webgune ofiziala     | |
Historia aldatu
BISa 1930ean sortu zen. Eraketako aktore nagusiak Ingalaterrako Bankuko gobernadorea, Montagu Norman eta Adolf Hitlerren azken finantza-ministro Hjalmar Schacht alemaniarra izan ziren.[2] Bankua hasiera batean sortu zen bake-itunen ondorioz sortzen ziren konpentsazio-betebeharren esparruan sor zitezkeen diru-transferentziak errazteko.[3] Lehen Mundu Gerraren ondoren, lan eta transakzio horietan espezializatutako banku bat izateko beharra Young Planeko Young Batzordeak iradoki zuen Alemaniak egin beharreko ordainketak kudeatzeko (ikus. Versaillesko Ituna). Plana urte hartako abuztuan erabaki zen, Hagan egindako konferentzia batean. Era berean, bankuarentzako estatutuen zirriborroa egin zen Baden Badengo Nazioarteko Bankarien Konferentzian, azaroan. Estatutuak Hagako Bigarren Konferentzian onetsi ziren, 1930eko ekainaren 20an. Jatorrizko Administrazio Kontseiluak Alemania naziko hainbat ordezkari barne hartzen zituen: Walther Funk Ekonomia Ministroa, Oswald Pohl izeneko SSetako ofiziala, Herman Schmitz, IG Farbeneko kontseilaria eta Von Schröder baroia, J.H.Stein bankuaren jabea, Gestaporen funtsak biltzen zituena.
Bigarren Mundu Gerraren ondoren, 1944an, Bretton Woodseko Konferentzian, Bankua giltzarria izan zen Harry Dexter White eta Henry Morgenthau kide zituen Estatu Batuetako ordezkaritzaren eta John Maynard Keynes eta Dean Atchison, Chase taldearen ordezkaria, buru zituen ordezkaritza britainiarraren arteko borrokan. Azken horiek bankuaren desegitea betatu nahi izan zuten.
NOBek alemanei Bigarren Mundu Gerran okupatutako herrialdeetako aktiboak espoliatzen lagundu ziela dioten alegazioen ondorioz, Nazio Batuen Moneta eta Finantza Konferentziak NOBaren likidazioa ahalik eta azkarren egitea gomendatu zuen.[4][5] Lan hori, hasiera batean, Norvegiak proposatu zuen eta Europako beste ordezkari batzuek eta Morgenthau eta Whitek babestu zuten, baina ez zen inoiz garatu.
1944ko uztailean, Archisonek bilera batean eten zuen Keynes, Franklin Delano Roosevelt presidente estatubatuarrak BPI desegingo ote zuen beldur zelako. Keynes Henry Morgenthonengana joan zen BPIren disoluzioa saihesteko edo, gutxienez, hura atzeratzeko. Hurrengo egunean, ordea, desegitea onartu zen. Britainia Handiko ordezkaritza ez zen errenditu, eta Roosevelt hil arte eten zen bankuaren desegitea. 1945eko apirilean, britainiarrek eta Harry S. Truman estatubatuar presidente berriak NOBaren desegitea geldiarazi zuten.
Erreferentziak aldatu
- ↑ «Bank for International Settlements» www.bis.org.
- ↑ «UNTC» treaties.un.org.
- ↑ «History - overview» www.bis.org 1 de junio de 2005.
- ↑ «Final Act of the Bretton Woods Conference (22 July 1944)» CVCE.EU by UNI.LU 11 de mayo de 2012.
- ↑ Conferencia Monetaria y Financiera de Naciones Unidas, Ley Final' (Londres et al., 1944), Artículo IV.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q309195
Multimedia: Bank for International Settlements / Q309195
