Mapamundi

Mapamundi bat (latinez: mappa mundi, "Munduko mapa") Lurraren azalera osoaren irudikapen kartografiko bat da. Irudikatzeko erabiltzen den materiala papera izan ohi da eta, hasiera batean, larruzkoa. Bere formaren arabera, mapamundi bat lurraren globo bat izan daiteke, eskalan geoidearen forma ia esferikoa erreproduzitzen duena, edo planisferio lurtar bat, plano batean lurraren esferaren proiekzio geografiko motaren baten emaitza teorikoa eskalan erreproduzitzen duena. Zeruko planisferioak daude izarrak irudikatzeko.

Johannes Keplerrek egindako mapamundia.

Mapamundiak hainbat mapa tematiko motatan aurkezten dira, eskalak baimentzen duen xehetasunaren arabera, oso altua denean, mapa partzialetara mugatzen dena, eta ez mapamundietara.

Mapa politiko baten asmo garrantzitsuena lurraldeen arteko mugak erakustea da. Mapa fisiko baten helburua ezaugarri fisikoak edo gorabehera geografikoak erakustea da (hala nola mendiak, ibaiak, lakuak, itsasoak, uharte eta kontinenteetako kosta-lerroak, paisaia mota espezifikoak -mendilerroak, basamortuak, oihanak, padurak, manglarrak, glaziar]rak, bankisa, etab.).

Beste erabilera batzuk mapa partzialetara mugatzen dira, baina mapamundi batean isla daitezke xehetasunak alde batera utziz gero, eta bere isla maila oso orokor bat mugatzen da: mapa geologikoek arroken ezaugarriak, faila lerroak eta azaleko egiturak erakusten dituzte.

Mapa topografikoek sestra-kurbak irudikatzen dituzte, eta hainbat istripu fisiko edo lurzoruaren erabilera sinbolo konbentzional egokiekin identifikatzen dituzte (sinbolo kartografikoak: triangelu bat duten erpin geodesikoak, ikono esanguratsuak dituzten laboreak, neurri desberdinetako marra gorriak dituzten errepideak, lerro beltzak dituzten trenbideak, lerro jarraitu edo etenak dituzten mugak, garrantziaren araberako zirkuluak dituzten hiriak edo etxeak eta giza instalazioak islatzeko xehetasuna dutenak ere.

Proiekzio kartografikoak

Munduko mapa bakoitzak proiekzio kartografiko bat aukeratu du globo bateko azala plano batean irudikatzeko. Proiekzio guztiek desitxuratu egiten dituzte, nolabait, ezaugarri geografikoak, distantziak eta norabideak. Garatu diren proiekzio kartografikoek zehaztasuna eta ezinbesteko distortsioa orekatzeko modu desberdinak eskaintzen dituzte.

Agian, proiekziorik ezagunena Mercatorren proiekzioa da, jatorriz itsas karta gisa diseinatua. Mercatorrenean ez bezala, Gall–Peters proiekzioan ikus daiteke Afrika askoz zabalagoa dela Europa baino, azal bereko herrialdeek neurri bereko azala dute Peters proiekzio horretan.

• 
  Mercatorren proiekzioa
  (82°S eta 82°N)
• 
  Mollweide proiekzioa
• 
  Gall–Peters proiekzioa, azal bereko herrialdeek neurri bereko azala dute mapan.
• 
  Robinson proiekzioa, National Geographic Society-n lehen erabiltzen zena.
• 
  Polo proiekzioa.
• 
  Hego hemisferiorako mapa
• 
  Ozeano Barean zentratuko mapa
  (Ekialdeko Asian eta Ozeanian gehien erabiltzen dena)

Kanpo estekak

• Datuak: Q653848
• Multimedia: Maps of the world / Q653848

Artikulu hau zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.