William Thomson

William Thomson
	; Irudi gehiago
Erresuma Batuko Kontseilu Pribatuko kidea
Lorden Ganberako kidea
36. Royal Societyko presidentea
Bizitza
Jaiotza	Belfast, 1824ko ekainaren 26a
Herrialdea	Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua
Bizilekua	Belfast
Heriotza	Largs, 1907ko abenduaren 17a (83 urte)
Hobiratze lekua	Westminster abadia
Familia
Aita	James Thomson
Ama	Margaret Gardiner
Ezkontidea(k)	Margaret Crum (en) (1852 - 1870); Frances Anna Blandy (en) (1874ko ekainaren 24a - 1907)
Anai-arrebak	ikusi Elizabeth King (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Glasgowko Unibertsitatea ; Cambridgeko Unibertsitatea ; Peterhouse ; Royal Belfast Academical Institution (en)
Tesi zuzendaria	William Hopkins
Doktorego ikaslea(k)	Robert Mond (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Irakaslea(k)	William Hopkins
Ikaslea(k)	ikusi William Edward Ayrton (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	fisikaria, astronomoa, matematikaria, unibertsitateko irakaslea, politikaria, idazlea eta ingeniaria
Enplegatzailea(k)	Glasgowko Unibertsitatea
Lan nabarmenak	ikusi kelvin;
Jasotako sariak	ikusi Arteetan eta Zientziatan Merituaren Ordena (1884) ; Royal Societyko kidea (1851) ; Knight Grand Cross of the Royal Victorian Order ; Copley Domina (1883) ; Errege Domina (1856) ; Poncelet Prize (1873) ; Helmholtz Domina (1892) ; Matteucci domina (1876) ; Imperial Order of the Rose ; Albert Medal (1879) ; Smith's Prize ; Keith Domina (1861) ; Bakeriar Lezioa (1856) ; Merituaren Ordena (Erresuma Batua) (1902) ; Order of the Sacred Treasure ; honorary member ; Knight Bachelor ; Ohorezko Legioko ofizial handia ; Ohorezko Legioko komandantea ; Order of Leopold ; Gunning Victoria Jubilee Prize ; John Fritz Medal (1905) ; Honorary Fellow of the Royal Society Te Apārangi ;
Kidetza	Prusiako Zientzien Akademia; Alemaniako Natur Zientzien Leopoldina Akademia; Royal Society; Suediako Zientzien Errege Akademia; Göttingengo Zientzien Akademia; Hungariako Zientzien Akademia; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Edinburgoko Errege-elkartea; Zientzien Errusiar Akademia; Royal Danish Academy of Sciences and Letters (en) ; XL izeneko Zientzien Akademia Nazionala; Zientzien Bavariar Akademia; Arteen eta Zientzien Herbehereetako Errege Akademia; Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala; Accademia delle Scienze di Torino
Izengoitia(k)	Lord Kelvin
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	kristaua
Alderdi politikoa	Alderdi Liberala (Erresuma Batua); Liberal Unionist Party (en)

Sir William Thomson, Lord Kelvin izenez ezagunagoa, (Belfast, 1824ko ekainaren 26a - Largs, 1907ko abenduaren 17a) fisikari eta matematikari britainiarra izan zen, Ipar Irlandan jaio arren ikerkuntza nagusiak Eskozian egin zituena.

Biografia aldatu

Belfasten matematika eta ingenieritza irakaslea zen James Thomsonen seme alabetako bat zen. 1830an sei urte zituela ama hil zitzaion eta alaba zaharrenak hezi zituen William eta james anaia zaharrena. 1833an aita Glasgowra joan zen matematika irakastera eta 10 urte zituela Glasgowko Unibertsitatean sartu zen. Ikasle bikaina izan zen eta hainbat sari jaso zituen, lehenengoa 12 urterekin Samosatako Lucianusen Jainkoen elkarrizketak liburua latinetik ingelesera itzultzeagatik.

Hizkuntzak garrantzi handia zuela esanez, 1839 eta 1840 artean Europako hainbat herrialdetan ibili ziren anai arrebak, hala nola, Londresen, Parisen, Alemanian eta Herbeheretan.

Matematika izugarri gustatzen zitzaion eta 1840an bigarren sari garrantzitsu bat irabazi zuen Essay on the figure of the Earth (Lurraren itxuraren inguruko saiakera) lanagatik, non matematikoki aztertzen zuen Lurraren itxura. 1841ean On the uniform motion of heat in homogeneous solid bodies, and its connection with the mathematical theory of electricity (gorputz homogeneo solidoetan beroak duen eragin uniformea, eta elektrizitatearen teoria matematikoarekin duen erlazioa) lana argitaratu zuen. 17 urte baino ez zituen oraindik.

Williamen gaitasunak ikusirik aitak Cambridgeko Unibertsitatean sartu zuen 1841eko ikasturtean. Zientziarako zuen gaitasunaz gain oso kirolzalea ere bazen eta arraun estropadak irabazi zituen, besteak beste. 1846an Glasgowko Unibertsitateko filosofia naturaleko katedradun izendatu zuten eta 22 urterekin bere irakasle izan zirenen gainetik jarri zen. 1847tik aurrera Termodinamika eta Elektrizitatea aztertzeari ekin zion.

1860an izotzetan labandu eta hartutako kolpearen erruz herren gelditu zen. Glasgowko irakasle izaten jarraitu zuen 1899an erretiratu zen arte.

Aurkikuntza zientifikoak aldatu

Ikerketa ugari burutu zituen, hainbat arlo zientifiko hartuaz gainera. Batez ere ezagun bihurtu zen Zero absolutua 273'15 °C-tan finkatu zuelako. hau erreferentzia gisa hartuz bere izena daraman eskala sortu zen. gaur egun ikerketa zientifikoek hobesten duten tenperatura eskala da Kelvin eskala. Gas idealen legeak aplikatzeko ezinbestekoa da esate baterako.

Itsaso zalea ere bazen eta 1860tik aurrera itsasaldien jokabide ereduak aztertzen aritu ondoren itsasaldien neurriak aurresateko makina asmatu zuen 1876 eta 1879 artean.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: William Thomson

Datuak: Q122701
Multimedia: William Thomson, 1st Baron Kelvin / Q122701