Azido saliziliko
Azido salizilikoa konposatu organiko aromatikoa da, C7H6O3 formula duena azido karboxilikoen familiakoa. Solido zuri gisa agertzen da, baina kolorea galduz joaten da argiaren eraginez. Disolbagarria da eterretan, azetonatan, alkoholetan eta bentzenotan, baina nekez uretan. Sukoia da[1][2].
| Azido saliziliko | |
|---|---|
 | |
 | |
| Formula kimikoa | C7H6O3 |
| SMILES kanonikoa | 2D eredua |
| MolView | 3D eredua |
| Konposizioa | oxigeno eta karbono |
| Base konjokatua | salicylate (en)  |
| Mota | monohydroxybenzoic acid (en) |
| Ezaugarriak | |
| Dentsitatea | 1,44 g/cm³ |
| Fusio-puntua | 159 ℃ 158 ℃ |
| Irakite-puntua | 211 ℃ (20 Torr) |
| Masa molekularra | 138,032 Da |
| Erabilera | |
| Tratatzen du | scalp dermatosis (en) , akne, Dermatitis seborreiko, common wart (en) eta acropustulosis (en) |
| Elkarrekintza | Acid sensing ion channel subunit 3 (en) eta taste receptor type 2 (en) |
| Rola | keratolytic (en) , anti-infective agent (en) , Antifungiko, farmako esentzial eta Fitohormona |
| Arriskuak | |
| NFPA 704 |  1
2
0
|
| Identifikatzaileak | |
| InChlKey | YGSDEFSMJLZEOE-UHFFFAOYSA-N |
| CAS zenbakia | 69-72-7 |
| ChemSpider | 331 |
| PubChem | 338 eta 118212070 |
| Reaxys | 774890 |
| Gmelin | 16914 |
| ChEBI | 3418 |
| ChEMBL | CHEMBL424 |
| RTECS zenbakia | VO0525000 |
| ZVG | 17840 |
| DSSTox zenbakia | VO0525000 |
| EC zenbakia | 200-712-3 |
| ECHA | 100.000.648 |
| CosIng | 37595 |
| MeSH | D020156 |
| RxNorm | 9525 |
| Human Metabolome Database | HMDB0001895 |
| KNApSAcK | C00000206 eta C00061319 |
| UNII | O414PZ4LPZ |
| NDF-RT | N0000146974 |
| KEGG | D00097 eta C00805 |
| PDB Ligand | SAL |
Izena latinezko salix, sahats, hitzari sor dio arbola horren azaletik eta hostoetarik erauzi izan baita aintzinatetik.
Bestetik, fitohormona bat da.
Sintesia
aldatuAzido salizilikoa sodio fenolatotik abiatuz prestatzen da bi urratsetan. Aurrenekoan, presio eta tenperatura handitan, 100 atm eta 115 C hurrenez hurren, karbono(IV) oxidoz tratatzen da. Sortzen den sodio salizilatoa azido sulfurikoz tratatzen da azido lortzeko.
Azido azetilsalizilikoaren hidrolisiaz ere erdietsi daiteke.
Erabilera
aldatuAzido salizilikoa aintzinatik erabii izan da botika gisa. Egun azaleko gaixotasunak tratatzeko usatzen da, hala nola, psoriasia, garatxoak, aknea, ezkabia eta Iktiosia[3]
Industrian gehienbat azido azetilsalizilikoa sintetizatzeko erabiltzen da.
Bakterizida, kontsebatzaile eta antiseptiko gisa ere baliatzen da azido saliziliikoa[4]
Erreferentziak
aldatu- ↑ Azido saliziliko. https://zthiztegia.elhuyar.eus/terminoa/eu/azido%20saliziliko.
- ↑ (Ingelesez) Boullard, Olivier; Leblanc, Henri; Besson, Bernard. (2000-06-15). Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA ed. «Salicylic Acid» Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry (Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA): a23_477. doi:. ISBN 978-3-527-30673-2. (kontsulta data: 2022-12-19).
- ↑ Organization, World Health. (2009). WHO Model Formulary 2008.. World Health Organization ISBN 978-92-4-068424-9. PMC 609852935. (kontsulta data: 2022-12-19).
- ↑ Greene, Stanley A. & Pohanish, Richard P.. (2007). Sittig's Handbook of Pesticides and Agricultural Chemicals. ISBN 978-0-8155-1903-4..
Kanpo estekak
aldatu
Datuak: Q193572
Multimedia: Salicylic acid / Q193572
|
Artikulu hau kimikari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |