Xahzadeh lorategia

Persiar lorategia1 UNESCOren gizateriaren ondarea
Mota	Kulturala
Irizpideak	i, ii, iii, iv, vi
Erreferentzia	1372-006
Kokalekua	Mahan Iran
Eskualdea2	Asia-Pazifikoa
Koordenatuak	30°1′25.98″N 57°16′55.53″E
Izen ematea	2011 (XXXV. bilkura)
1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) 2 UNESCOren sailkapena

Xahzadeh lorategia (persieraz: باغ شازده ‎ Bāgh-e Shāhzadeh, "Printzearen lorategia") Mahan herritik hurbil kokatua, Iranen, persiar lorategi historiko bat da. Oasi bat eratzen du basamortuaren erdian eta takht eresuaren adibidea da, klima erdi-arido bereziki lehorrean sortua ureztatze metodo berritzaileei esker. Ohargarria ere bada uraren erabilera era berean funtzionala eta estetikoa delako.

2011ko uztailaren 18an, Unescok Gizateriaren Ondare izendatu zuen.

Historia

Lorategia 1850ean diseinatu eta landatu zen Mohammad Hassan Khan Qajar Sardari Iravani qajar printzearentzat, eta 1873an Abdolhamid Mirza gobernadoreak handitua. Berau hil zenean 1890ko hamarkada hasieran, lanak eten eta lorategia amaitzeke geratu zen. Erdiko pabilioia printzearen udako egoitza zen. XX. mendean hainbat aldiz zaharberritu zen, batez ere 2003ko Bamgo lurrikararen ondoren.

Ezaugarriak

Ubidea ardatz nagusian

Pabilioia eta mailak (takht)

Xahzadeh lorategia 5,5 ha-ko laukizuzen handi bat da, 400 m luze eta 120 m zabal, horma garai batez inguratua basamortutik babesteko. Ardatz nagusi baten inguruan egituratua dago, sarrera nagusitik behealdean eta pabilioia goialdean duela. Barneko antolamendua maila zapaletan oinarritzen da, ardatz nagusian kokatuak, takht ("mailak") ereduari jarraiki.

Landaredia diseinu konplexu baten arabera antolatua dago, non zuhaitz eta zuhaixken kokaerak itzal eta sasoiko kolore eskema zehatzak definitzen dituzten. Hainbat zuhaitz mota aurki daiteke, bere ezaugarriengatik erabiliak. Pinu eta zedroak, hostoiraunkorrak biak, basamortutik datorren haizea gelditzeko. Zumar, makal, lizar eta platanoek itzala sortzen dute. Ipar-ipuru, kotoneaster eta pirakantak apaingarritzat erabiltzen dira. Fruitu arbolak ere erabilitzen dira, batez ere sektore edo karts ezberdinetan: mahatsa, sagarra, udarea, abrikota, mingrana, irasagarra, mertxika eta arana.

Kanpo estekak

• Datuak: Q619742
• Multimedia: Shazdeh Garden / Q619742