Teodosio I.a Handia
Flavio Teodosio (latinez: Flavius Theodosius; 347ko urtarrilaren 11 – 395eko urtarrilaren 17a), Caucan (Hispania) jaio zen, eta 379tik hil zen arte erromatar enperadorea izan zen. Valentiniano I.aren bi semeekin batera gobernatu zuen, Teodosio ekialdean eta Valentiniano II.a eta Graziano mendebaldean. 392an, Teodosiok ekialdeko eta mendebaldeko zatiak batu egin zituen, eta azken enperadorea izan zen Erromatar Inperio osoa gobernatzen. Bera hil ondoren, Inperioko bi zatiak betirako banandu ziren. Erlijioa dela eta, ezaguna da kristautasuna Erromatar Inperioko erlijio ofizial egiteagatik.
Teodosio I.a Handia | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
379ko urtarrilaren 19a - 395eko urtarrilaren 17a
379ko urtarrilaren 19a - 395eko urtarrilaren 17a ← Graziano - Arkadio →
| |||||||||
Bizitza | |||||||||
Jaiotzako izen-deiturak | Theodosius | ||||||||
Jaiotza | Coca eta Italica, 347ko urtarrilaren 11 | ||||||||
Herrialdea | Antzinako Erroma | ||||||||
Heriotza | Milan, 395eko urtarrilaren 17a (48 urte) | ||||||||
Hobiratze lekua | Apostoleion Konstantinopla | ||||||||
Heriotza modua | berezko heriotza | ||||||||
Familia | |||||||||
Aita | Flavio Teodosio | ||||||||
Ama | Thermantia | ||||||||
Ezkontidea(k) | Elia Flaccilla 385) Gala (387 - | ||||||||
Seme-alabak | |||||||||
Haurrideak | ikusi
| ||||||||
Familia | ikusi
| ||||||||
Leinua | Teodosiar leinu Valentiniar leinu | ||||||||
Hezkuntza | |||||||||
Hizkuntzak | latina | ||||||||
Jarduerak | |||||||||
Jarduerak | politikaria | ||||||||
Santutegia | |||||||||
Urtarrilaren 17 | |||||||||
Biografia
aldatuValentiniano I.a enperadorearen jeneral baten semea zen, eta hari lagundu zion Europan egindako kanpainetan. Ospe handia lortu zuen Panonia eta Mesiako probintzietan sarmaziarrak garaitu zituenean, Danubio ibaiaren ondoan.
378. urtean Graziano enperadoreak augusto izendatu zuen, eta germaniarrek etengabe erasotzen zuten Inperioaren mendeko Balkanetako herriak babesteko ardura eman zion. Etsaiak armen bidez garaituko ez zituelakoan, haien indarrak zatitzeari ekin zion, eta horretarako, germaniar mertzenarioak bere gudarostean onartzeaz gainera, erresuma autonomoa eratzeko eskubidea eman zien godoei.
Erlijio-gaiei dagokienez, Teodosiok nizear trinitarismoa bultzatu zuen kristautasunaren baitan, eta kristautasuna Inperioaren baitan. 380an Inperioko erlijio legitimo bakartzat ezarri zuen kristautasun katolikoa, eta gurtza paganoak debekatu egin zituen. Milango Anbrosio apezpikuaren eraginpean, gero eta estuago eta jasangaitzago bilakatu zen erlijio-gaietan.
383. urtean, Graziano enperadorea hil zutenean, Inperioko mendebaldeko auzietan parte hartu behar izan zuen, eta 5 urte geroago, Graziano hil zuen Maximo enperadorea menderatu eta hilarazi ondoren, Grazianoren seme Valentiniano II.ari itzuli zion aginpidea. Valentiniano II.a artean haurra zenez, Teodosio bihurtu zen erresumako agintari nagusi, eta Milanen bizi izan zen, 391. urtean Konstantinoplara itzuli zen arte.
392. urtean Valentiniano II.a hil zenean, matxinada bat izan zen, eta Eugenio izendatu zuten mendebaldeko enperadore. Teodosiok ez zuen onartu, eta bere seme Honorio augusto izendatu zuen. Beste semea, Arkadio, ekialdeko Inperioko ondorengo egin zuen. 395. urtean, ordea, hil egin zen Teodosio eta, hala, ezin izan zen Inperioaren batasuna lortzeko amets hura gauzatu. Teodosio hil ondoren, Inperioko bi zatiak behin betiko banandu ziren.
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Teodosio I.a Handia |