Autoantigorputzek gorputzeko osagai jakin bati kalte patologikoak eragitearen ondorioz agertzen den gaitza; eritema-lupusaren kasuan, adibidez, autoantigorputzek kolagenoari egiten diote eraso, eta esklerosi anizkoitzean, berriz, mielinari
Gaixotasun autoimmuneakimmunitate-sistemaren funtzionamendu okerraren ondorio dira, alegia, organismoak bere buruarekiko duen tolerantzia apurtzen denean (autotolerantzia) agertzen dira. Gaitz hauen oinarria gorputzaren berezko antigenoak eta kanpoko antigenoen arteko desberdintasuna ez ezagutzean datza.
Immunitate-sistema organismoak infekzioaren aurrean defendatzeko duen mekanismoen multzoa da. Mekanismo hauen bitartez (linfozitoak, antigorputzak, makrofagoak, konplementua...) organismoak mikrobio patogenoei eta zelula arrotzei aurre egiten die, eragile horien jarduera deusestatuz. Zuzen funtzionatzen duenean, immunitate-sistemak kanpoko birus edo bakterioen aurka gure organismoa babesten du.
Gaixotasun autoimmunea dagoenean, aldiz, immunitate-sistemak ez du berezko eta arrotzaren arteko bereizketarik egiten, eta organismoaren elementu batzuei (ehun, organo edo molekulei) eraso egiten die [1]. Organismoak bere buruari kalte egiten dio, funtsean.
Gaitz autoimmune bat dagoenean organismoak ehunek eta organoek dituzten azaleko antigenoen aurkako antigorputzak ekoizten ditu. Antigorputz horiei autoantigorputzak esaten zaie, organismo beraren aurkako antigorputzak direlako.
Autoimmunitatearen zergatia oraindik ez da ongi ulertzen, baina badira zantzu batzuk bere jatorriari buruz; herentziak eta joera genetikoak pisu handia dutela susmatzeko arrazoi sakonak daudela jakiten da, esaterako. Bestalde, histokonpabilitate-konplexu nagusiak eta giza antigeno leukozitarioen (HLA) formulak zer ikusi handia dute gaitz autoimmune askotan. Era berean, bakterioek edo birusek sortutako hainbat infekziok gaitz horiek piztu litezkeela susmatzen da [2], mimetismo antigeniko izeneko fenomenoaren bidez. Traumatismo batzuek ere ,antza, martxan jar dezakete gaixotasun autoimmune baten ibilbidea
Aldaketa hormonalak, azkenik, kasu askotan autoimmunitatearen jatorriaren atzean daudela baieztatu egin da. Beste hainbeste gertatzen da estresarekin: estresa gaitzaren pizgarria da sarritan, eta gaitzaren eboluzioa ere okertzen du, agerraldi akutuak eraginez.
Azken urteotan gaixotasun autoimmuneen jatorrian heste-flora eta heste-iragazkortasunaren aldaketak, joera genetikoa duen gizabanako batengan, leudekeela proposatu dute hainbat ikerlarik [3]. Hesteetako hainbat bakteriok gaitza piztuko luketen antigeno bereziak sortuko lituzkete, hesteetako hesia zeharkatzerakoan immunitate-sistemaren ez-ohiko erantzuna aktibatuz.
Gaitz autoinmuneen tratamenduan immunosupresoreak erabiltzen dira. Botika hauek immunitate-sistemaren jarduera moteltzen dute.
Gaixotasunak organo ez-espezifikoak kaltetzen ditu (sistemikoak): autoantigorputzek organismo osoan sakabanaturiko egiturei egiten diete eraso. Lupus eritematosoa edo artritiserreumatoidea dira gaixotasun mota honen adibide batzuk
Gaur gaurkoz, ez dago gaixotasun autoimmune sendatzerik. Gaixotasun kronikoak dira, eta tratamenduaren helburua sintomak arintzea eta gaixoak ahalik eta bizimodu normalena egitea da.
Tratamendua oso aldakorra da, gaitz autoimmunearen arabera, baina kasu gehienetan gaitz hauek dakarten hantura prozesuak gutxitzea eta immunitate-sistemaren jarduera moteltzea (gaixoaren ehun eta organoei kalte egin ez diezaien) bilatzen da. Horretarako, besteak beste, botika hauek erabiltzen dira [4]:
Immunosupresoreen erabilera tentuz egin behar da beti, immunitate-sistema gehiegi ahultzeak ondorio gaiztoak dakartzalako: infekzioen aurrean sentikorragoa izatea eta minbizia pairatzeko probabilitate handiagoa.
Immunoterapia da azken urteotan gaixotasun autoimmuneen aurka gero eta gehiago garatzen ari den terapia mota. Ohiko botikek huts egiten dutenean terapia honek asko lagun dezake, eta espezifikoagoa denez bere toxikotasun maila txikiago da. Antigorputz monoklonalak eta CAR-T zelulak, besteak beste, erabiltzen dira.
