Marzieh

abeslari irandarra

Ashrafo-Sadat Mortezaie, Marzieh izenez ezaguna (Teheran, 1924ko martxoaren 22aParis, 2010eko urriaren 13a), persiar musika tradizionaleko kantari irandarra izan zen.[1][2]

Marzieh

Bizitza
JaiotzaTeheran1924ko martxoaren 21a
Herrialdea Iran
HeriotzaNeuilly-sur-Seine2010eko urriaren 13a (86 urte)
Hobiratze lekuaAuvers-sur-Oise
Heriotza moduaberezko heriotza: minbizia
Hezkuntza
Hizkuntzakpersiera
Jarduerak
Jarduerakabeslaria
Genero artistikoamusic of Iran (en) Itzuli
Ahots motamezzosopranoa
Musika instrumentuaahotsa
DiskoetxeaCaltex Records
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoaPeople's Mojahedin Organization of Iran (en) Itzuli

Spotify: 78j1lyp6JO4xzjQzsjKji6 iTunes: 90368195 Musicbrainz: 7e2d5988-5864-4298-b26b-88264d3d1b20 Discogs: 3873951 Edit the value on Wikidata

Ibilbidea

aldatu

Marzieh 1940ko hamarkadan hasi zen abeslari. Radio Teheranen, eta XX.mendeko konpositore eta letragile persiar onenetako batzuekin lan egin zuen, hala nola Ali Tajvidi, Parviz Yahaghi, Homayoun Khorram, Rahim Moeini Kermanshahi eta Bijan Taraghi. Marziehek Farabi Orchesterrekin ere kantatu zuen, hirurogeiko eta hirurogeita hamarreko hamarkadetan Morteza Hannaneh persiar musika polifonikoaren aitzindariak zuzenduta. Mezzosoprano erregistroarekin, 1942an egin zuen lehen aurkezpen publikoa. Artean nerabea zen arren, Shirinen paper nagusia Jame Barbud operako antzokian egin zuen, Shirin eta Farhad operetan.[3]

1979ko Iraultza Islamikoaren ondoren, hamar urtez debekatu ziren emanaldi publikoak eta bakarlarien emanaldiak. Jomeini aiatolak hau agindu zuen: «Emakumeen ahotsak ez lituzkete beren familiakoak ez diren gizonek entzun behar».[4]

Daily Telegraph-i esan zion bere ahots praktikarekin jarraitzeko gauez ibiltzen zela Teherango ipar historikoko muinoetan, Niavarango barrutian, mendietako txabolan, ur-jauzi zimurtsu baten ondoan abesten baitzuen: «Inork ezin ninduen entzun. Izarrei eta harriei abestu nien».[5]

Jomeini hil ondoren, oinordeko makuluek esan zuten Marzieh-ek kantatzen jarrai zezakeela, baldin eta ez bazuen inoiz gizonezkoentzat kantatuko. Marziehek uko egin zion, honako hau esanez: «Irandar guztientzat bakarrik kantatu izan dut beti», eta 1994an Iran betiko utzi zuen errepresio politikoaren ondorioz, Parisen bere etxe berria eraikiz.[5]

Los Angelesen, Kalifornian eta Royal Albert Hallen (Londres) hainbat kontzertu egin zituen 1993, 1994 eta 1995ean. Egoitza Parisen duen konpositorea, Mohammad Shams eta Hamid Reza Taherzadeh zeneko bakarlari persiarra izan ziren Marziehekin erbestean lan egin zuten musikari nagusiak. «France 3» kanal frantsesak, albiste- eta entretenimendu-kanal erregional batek, Marzieh-en ahots abeslaria Publich Piaf eta Maria Callas abeslari ospetsuekin alderatu du.[6] Bestalde, Europako prentsa Vanessa Redgraverekin eta Melina Mercourirekin alderatu zuen, bere karreraren, are bere segurtasunaren, aurretik jarri baitzituen politika- eta giza eskubideen sinesmenak.[4]

Heriotza

aldatu
 
Marzieh abeslariaren hileta Auvers-sur-Oise hilerrian, Parisko iparraldean.

Marzieh minbiziz hil zen Parisen 2010eko urriaren 13an, laurogeita sei urte zituela.[1][7] Maryam Rajavik, Iran Herriko Muyahidinetako koliderrak, bere hilobi-hitzaldia eman zuen.

Erreferentziak

aldatu
  1. a b Adam Bernstein, "Persian songstress a voice of Iranian political dissent," Washington Post, 15 de octubre de 2010.
  2. «Marzieh» The Telegraph 21 de octubre de 2010.
  3. Bauer, Patricia. (9 de octubre de 2020). «Marzieh | Iranian singer» Encyclopedia Britannica.
  4. a b Trevor Mostyn, "Marzieh obituary", The Guardian, 19 de octubre de 2010
  5. a b "Diva defied Iran's Mullahs", Daily Telegraph, 21 de octubre de 2010. Acceso: 23 de octubre de 2017
  6. "French TV covers Iranian singer Marzieh's Funeral", National Council of Resistance of Iran, 20 de octubre de 2010. Acceso: 23 de octubre dee 2017
  7. Margalit Fox,"Marzieh, Iranian Singer and Voice of Dissent, Dies at 86", New York Times, 16 de octubre de 2010. Acceso 26 de octubre de 2010

Kanpo estekak

aldatu