Kola (edaria)
Kola edaria edari karbonatatua bat da, banilla, kanela, olio-zitriko eta beste zapore batzuekin nahastua. Kola mundu osoan zabaldu zen John Pemberton botikariak Coca-Cola asmatu ondoren[1]. 1886an marka erregistratua zen, eta geroago beste fabrikatzaile batzuek imitatu zuten. Kola gehienek kafeina dute. Hasieran kola intxaurretik sortu zen, eta horrek edariaren izena hartu zuen, nahiz eta orain beste iturri batzuk ere erabiltzen diren. Pembertonen jatorrizko edarian koka-hostoen kokaina ere bazegoen. Bere errezeta ez-alkoholikoa Angelo Mariani botikariaren koka-ardotan oinarritu zen, 1863an sortua[2].
| Kola (edaria) | |
|---|---|
caffeinated soft drink (en)  eta edari gozo | |
| Osagaiak | caramel color (en) |
| Historia | |
| Jatorria | Ameriketako Estatu Batuak |
| Sorrera-data | 1886 |
- Artikulu hau edariari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Kola (argipena)».
Kola moderno gehienak kolore ilunekoak dira, karamelu kolorekoak, eta azukre eta/edo fruktosa handiko arto-xarabearekin gozatzen dira. Orain marka askok ekoizten dute kola edaria. Horien artean, ezagunenak Coca-Cola eta Pepsi dira. Bi enpresa horiek lehiatzen aritu dira 1890eko hamarkadaz geroztik, baina lehia areagotu egin da 1980ko hamarkadaz geroztik.
Zaporeak
aldatuKola-edarien zapore modernoaren osagai primarioak olio zitrikoak (laranjazkoak, limazkoak eta limoi-azalak), kanela, banilla eta zapore azidoa dira[3]. Kola-edarien fabrikatzaileek lurrinak gehitzen dituzte, marka bakoitzerako zapore desberdinak sortzeko. Aromek osagai ugari izan ditzakete, hala nola intxaur muskatua edo martorria, baina pertsona gehienek kola-zaporearekin identifikatzen dituzten oinarrizko zaporeak zitrikoak, banilla eta kanela izaten jarraitzen dute. Azidotasuna, askotan, azido fosforikoak ematen du, batzuetan azido zitrikoekin edo beste azido isolatu batzuekin batera. Coca-Colaren errezeta sekretu komertzial korporatiboa da.
Kolaz bestelako gozagarri batzuk ere gehitu daitezke, askotan tokiko nekazaritza-politikaren mendekoak. Fruktosa handiko arto-xarabea (HFCS) Estatu Batuetan eta Kanadan erabiltzen da batez ere, gobernuak diruz lagundutako artoaren kostua txikiagoa delako. Europan, ordea, HFCS azukre-ekoizpena sustatzeko diseinatutako ekoizpen-kuotei lotuta dago; azukrea gasdunak gozatzeko erabiltzen da normalean. Gainera, estebia edo gozagarri artifiziala ere erabil daiteke; "azukrerik gabeko" edo "dietako" kolek gozagarri artifizialak izan ohi dituzte[4].
Erreferentziak
aldatu- ↑ «History of Coca-Cola · InterExchange» web.archive.org 2019-03-27 (Noiz kontsultatua: 2021-07-04).
- ↑ «Coca Wine» www.cocaine.org (Noiz kontsultatua: 2021-07-04).
- ↑ (Ingelesez) Post, The Jakarta. «The exotic romance of tamarind» The Jakarta Post (Noiz kontsultatua: 2021-07-04).
- ↑ Global Agricultural Trade and Developing Countries.. World Bank 2005 ISBN 978-0-8213-5863-4. PMC 57198007. (Noiz kontsultatua: 2021-07-04).
Kanpo estekak
aldatu
Datuak: Q134041
Multimedia: Cola drinks / Q134041
