Futbola Udako Olinpiar Jokoetan

Olinpiar Jokoetako Futbol Txapelketa

Antolatzailea	FIFA
Lehen ekitaldia	1900
Eremua	Mundu mailako txapelketa
Parte hartzaileak	16
Garaipen gehien	Gizonezkoak: Hungaria (3) Emakumezkoak: Estatu Batuak (5)
2024ko txapeldunak	Gizonezkoak: Espainia Emakumezkoak: Estatu Batuak

Futbola Udako Olinpiar Jokoetan ohikoa izan den kirol olinpikoa da. Gizonezkoetan Hungariako futbol selekzio nazionala da ekitaldi gehien irabazi dituena eta emakumezkoetan Estatu Batuetako futbol selekzio nazionala.

Historia

1900eko Udako Olinpiar Jokoetan jokatu zen lehenengo aldiz, historiako bigarren Jokoetan. Dena dela lehen bi ekitaldietan hiru futbol taldek hartu zuten parte eta beraien arteko ligaxka osatu zen. Hasiera batean Britainia Handia izan zen nagusi baina 20. hamarkadan talde hegoamerikarrak agertu ziren.

1930an Munduko Futbol Txapelketa jokatu zen eta txapelketa hura bultzatu nahian 1932an futbola Olinpiar Jokoetatik atera egin zen. 1936an ordea Berlingo Jokoetan futbola itzularazi zuten alemaniarrek.

Bigarren Mundu Gerraren ondoren profesionalismoa futbolera iritsi zen eta Olinpiar Jokoetan amateurrek baino jokatzen ez zutenez Munduko Futbol Txapelketa Olinpiar Jokoei nagusitu zitzaien. Herrialde komunistek ordea emaitza bikainak lortu zituzten Olinpiar Jokoetan.

1984tik aurrera FIFAk Konfederazio ahulei talde indartsuenak aurkezteko baimena eman zien eta UEFA (Europa) eta CONMEBOL (Hego Amerika) konfederaziotako herrialdeek ordutik gazteen taldeak (21 urtez azpikoak) aurkeztu dituzte. Kontutan hartu behar da Europako Futbol Txapelketa urte berean ere jokatzen dela eta UEFAk honi eman nahi diola garrantzia.

1996an izan zen emakumezkoen lehenengo txapelketa.

Gizonezkoak

Hungaria da txapelketa gehien irabazi dituen taldea.

Uruguai eta Argentinaren arteko finala 1928an.

Mexiko 2012ko txapelduna izan zen.

Palmaresa

Urtea		Emaitza
1900	Upton Park F.C. (Britainia Handia)	ligaxka	USFSA XI (Frantzia)	Université de Bruxelles (Belgika)
1904	Galt F.C. (Kanada)	ligaxka	Christian Brothers College (Estatu Batuak)	St. Rose Parish (Estatu Batuak)
1908	Britainia Handia	2 - 0	Danimarka	Herbehereak
1912	Britainia Handia	4 - 2	Danimarka	Herbehereak
1916	ez jokatua
1920	Belgika	*¹	Espainia	Herbehereak
1924	Uruguai	3 - 0	Suitza	Suedia
1928	Uruguai	1-1, 2-1	Argentina	Italia
1932	ez jokatua
1936	Italia	2 - 1	Austria	Norvegia
1940	ez jokatua
1944	ez jokatua
1948	Suedia	3 - 1	Jugoslavia	Danimarka
1952	Hungaria	6 - 0	Jugoslavia	Suedia
1956	Sobietar Batasuna	1 - 0	Jugoslavia	Bulgaria
1960	Jugoslavia	3 - 1	Danimarka	Hungaria
1964	Hungaria	2 - 1	Txekoslovakia	Ekialdeko Alemania
1968	Hungaria	4 - 1	Bulgaria	Japonia
1972	Polonia	2 - 1	Hungaria	Ekialdeko Alemania Sobietar Batasuna
1976	Ekialdeko Alemania	3 - 1	Polonia	Sobietar Batasuna
1980	Txekoslovakia	1 - 0	Ekialdeko Alemania	Sobietar Batasuna
1984	Frantzia	2 - 0	Brasil	Jugoslavia
1988	Sobietar Batasuna	2 - 1	Brasil	Mendebaldeko Alemania
1992	Espainia	3 - 2	Polonia	Ghana
1996	Nigeria	3 - 2	Argentina	Brasil
2000	Kamerun	2-2 (pen:5-3)	Espainia	Txile
2004	Argentina	1 - 0	Paraguai	Italia
2008	Argentina	1 - 0	Nigeria	Brasil
2012	Mexiko	2 - 1	Brasil	Hego Korea
2016	Brasil	1-1 (pen:5-4)	Alemania	Nigeria
2020	Brasil	2-1 (luz)	Espainia	Mexiko
2024	Espainia	5-3 (luz)	Frantzia	Maroko

• ¹ 1920 urtean Belgikak eta Txekoslovakiak jokatu zuten finala eta Belgikak 2-0 irabazi zuen. Txekoslovakiak protesta egin zuen Belgikak hainbat tranpa egin zituela esanez eta horregatik deskalifikatua izan zen. Hirugarren postua eskuratu zuen Espainia izan zen beraz bigarrena.
• (pen), penalti jaurtiketak.

Garaipenak

Selekzioa				Garaipenak
Hungaria	3	1	1	1952, 1964, 1968
Britainia Handia	3*	0	0	1900*, 1908, 1912
Brasil	2	3	2	2016, 2020
Espainia	2	3	0	1992, 2024
Argentina	2	2	0	2004, 2008
Sobietar Batasuna	2	0	3	1956, 1988
Jugoslavia	1	3	1	1960
Alemania ( Ekialdeko Alemania: 1, 1, 2)	1	2	3	1976
Polonia	1	2	0	1972
Frantzia	1	2*	0	1984
Nigeria	1	1	1	1996
Txekoslovakia	1	1	0	1980
Mexiko	1	1	0	2012
Italia	1	0	2	1936
Suedia	1	0	2	1948
Belgika	1	0	1*	1920
Kamerun	1	0	0	2000
Danimarka	0	3	1
Maroko	0	0	1

Emakumezkoak

Estatu Batuen eta Brasilen arteko partida.

Estatu Batuen eta Japoniaren arteko finala 2012an.

Cristiane bi aldiz izan da golegile nagusia, 2004 eta 208an.

Palmaresa

Urtea		Emaitza
1996	Estatu Batuak	2 - 1	Txina	Norvegia
2000	Norvegia	3 - 2	Estatu Batuak	Alemania
2004	Estatu Batuak	2 - 1	Brasil	Alemania
2008	Estatu Batuak	1 - 0	Brasil	Alemania
2012	Estatu Batuak	2 - 1	Japonia	Kanada
2016	Alemania	2 - 1	Suedia	Kanada
2020	Kanada	1 - 1 (pen:3 - 2)	Suedia	Estatu Batuak
2024	Estatu Batuak	1 - 0	Brasil	Alemania

Garaipenak

Selekzioa				Garaipenak
Estatu Batuak	5	1	1	1996, 2004, 2008, 2012, 2024
Alemania	1	0	4	2016
Norvegia	1	0	0	2000
Kanada	1	0	0	2022
Brasil	0	3	0
Suedia	0	2	0
Txina	0	1	0
Japonia	0	1	0
Kanada	0	0	2

Golegile nagusiak

Urtea	Urrezko bota	Golak
1996	Ann-Kristin Aarønes Linda Medalen Pretinha	4
2000	Sun Wen	4
2004	Cristiane Birgit Prinz	5
2008	Cristiane	5
2012	Christine Sinclair	6
2016	Melanie Behringer	5
2020	Vivianne Miedema	10

Kanpo estekak

• (Ingelesez) FIFA.com

• Datuak: Q188317
• Multimedia: Association football at the Olympics / Q188317