Biskaxun

Biskaxun historiaurreko herrixka da, izen bereko mendiaren inguruan kokatua, Nafarroa Garaiko Artzibar udalerriako Gorraitz lekuan kokatuta, Euskal Herrian. Ikertu gabe dago, baina gainazalean Burdin Aroko zeramika arrastoak aurkitu dira. Begi hutsez ikusten da herrixka inguratzen zuen harrizko esparrua, mendi tontorrean perimetrala.

Biskaxun
Herrixkako aireko ikuspegia
Datuak
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Artzibar
Eskualdea	Nafarroa Garaia
Koordenatuak	42°53′28″N 1°19′43″W

Ondare-balio handiak ditu; izan ere, bertako landaredi trinkoak edozein erasotatik babestu du, eta aztarnategitik pertsonak eta animaliak normaltasunez ibiltzea eragoztera iritsi da, harresiaren erorketaren korridorea izan ezik, zuhaitzik gabe baitago eta sastrakak ez baitira hain trinkoak.

Deskripzioa

Kastroa altuera estrategiko baten gainean dago, Irati eta Urrobi ibaien artean, Nafarroako Pirinioaldean. Bere kokapen nabarmenari esker, Pirinioetako ibar horiek osatzen dituzten korridore naturalen ikusizko kontrola lor dezake. Korridore horien bidez, Agoizko eta Irunberriko arroen arteko komunikazioa ezar daiteke, hegoaldean, Orreagako edo Urkuluko Pirinioetako igarobidearekin Akitaniarantz, iparraldean. Altuera absolutua eta erlatiboa duten arren, inguruan malkar arrokatsurik ez zegoenez, perimetro osoa inguratzen eta babesten duten defentsa artifizialak diseinatu behar izan ziren. Aztarnategiaren baldintza fisikoek eragotzi egiten dute lurrazaleko materialak kronologikoki adierazgarriak izatea. Hala ere, gotorleku motak Burdin Aroko esleipen kronokultural bat argi eta garbi ondorioztatzea ahalbidetzen du. Orain arte ez dugu beste datu arkeologikorik habitata epe hori igaro ondoren luzatu dela frogatzeko, eta ez dugu baztertzen erromatarren garaian edota Erdi Aroan leku hori herrixka gisa birgaitu izana, horrelako defentsa-habitatetan ohikoa den bezala.

Defentsa-sistema

Bere perimetro osoa harresi indartsu batek ixten du. Harresi horrek kareharri lokaleko harri kareztatuak ditu, silarrixkako aparailuan jarriak, hezurrez. Nahiz eta ez dituen bi paramentuak bistara erakusten, gehienez ere bi metroko zabalera izan dezakeela uste dugu, haien erorketaren dimentsioengatik. Barrunbearen sarrerari dagokionez, ez dakigu non dagoen, baina ipar-ekialdeko angeluan egon daitekeela uste dugu, amiltzeko sakonune txiki bat baitago.

Aztarnak

Landaretza trinkoak eragotzi egiten du azaleko prospekzioa arrakastaz egitea, lurzoruaren ikuspen ezagatik. Edonola ere, Burdin Aroko zeramika manufakturatuen sorta txiki bat jaso da.

Erreferentziak

• «Gorraitz Artzibar» Artzibarko Udala 2013-07-25 (Noiz kontsultatua: 2021-11-26).

Ikus, gainera

• Artzibar
• Euskal Herriko historiaurrea

Kanpo estekak

• Datuak: Q109760836