Baltasar Gracián
Baltasar Gracián y Morales (Belmonte de Gracián, Espainia, 1601eko urtarrilaren 8a - Tarazona, Espainia, 1658ko abenduaren 6a) espainiar idazlea izan zen.
| Baltasar Gracián | |
|---|---|
.jpg) | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Baltasar Gracián |
| Jaiotza | Belmonte de Gracián, 1601eko urtarrilaren 8a |
| Herrialdea |  Espainia Aragoiko koroa |
| Bizilekua | Ateca Calatayud Huesca Zaragoza Tarazona Tarragona Valentzia Gandía Lleida Toledo Belmonte de Gracián |
| Heriotza | Tarazona, 1658ko abenduaren 6a (57 urte) |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | ezkongabea |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | apaiz katoliko latindarra, filosofoa eta idazlea |
| Izengoitia(k) | Lorenzo Gracián |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | katolizismoa |
| Erlijio-ordena | Jesusen Konpainia |
Biografia aldatu
Jesusen Lagundikoa zen. Nahiko zailtasun izan zituen, Lagundiaren barruan, gaur arteko eragina izan duten bere obrak argitaratzeko; hori zela eta, Lorenzo Gracián ezizenez izenpetzen zituen bere lanak.
Idazmolde kontzeptista zuen bere lanetan, trinkoa oso eta helburu didaktiko moralarekin. El Héroe (1630, Heroia) buruzagi idealari buruzko lana da. Liburu hau filosofia moralari dagokio, XVI. mendetik oso zabaldua izan zen literatur generoaren baitan. El oráculo manual y arte de prudencia (1647) esapide moralez eta aforismoz osaturiko bilduma da. Europako hainbat hizkuntzatan itzuli izan dute lan hau, eta mendeetan zehar aipamen handiak eskaini izan dizkiote, Schopenhauer filosofoak, kasu.
El Criticón (1651-1657, Kritikatzailea) da Graciánen obrarik ezagunena eta garrantzizkoena, ezkorra eta barrokoa, antzinako bizimodu idilikoa eta zibilizazioaren gaiztakeria kontrajartzen dituena, eleberri alegorikoaren moldean.
Graciánen lanen eragina Espainiako idazleengan bai, baina batez ere Europako idazleengan izan du indarra, batez ere, XVIII. mendeko idazleengan. Honen haritik, Frantziako moralistak aipatu izan dira, nagusiki.
Ideologia politikoa aldatu
Azpian argi agertzen da bere ideologia politikoa zein zen:
| « | Ez dago printzerik, bizi den artean, losintxarien artean heroi ez denik, eta gainerakoen artean onartua ez denik; baina, gero, egia osoa-osoa agertzen da, justizia eginez (...).
Potentzia militarra da ospearen oinarria. Armarik gabeko printzea hildako lehoia da, eta erbiek ere iraindu egiten dute. |
» |
| Baltasar Gracián y Morales | ||
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Baltasar Gracián  |
Erreferentziak aldatu
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Datuak: Q360512
Multimedia: Baltasar Gracián / Q360512
