San Roman eliza (Ezkerekotxa)
San Roman eliza Ezkerekotxako (Iruraiz-Gauna) eliza parrokiala da, Roman Zesareakoari eskainia. Ezkerekotxari buruzko lehenengo erreferentzia 1040. urtekoa bada ere, bere elizaren lehen arrastoak XII. mendekoak dira. Barnean duen harrizko erretaulagatik nabarmena da[1]. Eusko Jaurlaritzako ondasun babestuen artean sailkatu zuen, eta Euskal Herriaren barnealdeko Donejakue bidearen baitan sartu zuen[2].
| San Roman eliza (Ezkerekotxa) | |
|---|---|
 Eraikitako euskal ondasun nabarmena | |
 Euskal Herriaren barnealdeko Donejakue bidea | |
 | |
| Kokapena | |
| Herrialdea |  Euskal Herria |
| Probintzia |  Araba |
| Herria | Ezkerekotxa |
| Koordenatuak | 42°50′54″N 2°27′09″W / 42.84843°N 2.45259°W |
 | |
| Historia eta erabilera | |
| Erlijioa | katolizismoa |
| Izena | Erroman Zesareakoa |
| Arkitektura | |
| Estiloa | arkitektura erromanikoa |
| Ondarea | |
| EJren ondarea | 11 |
Historia aldatu
Elizan aurkitzen ditugun arrastorik zaharrenak XII. mendekoak dira. XIII. mendearen bukaera aldera egoera ekonomikoa ona izango zen, elizaren absidea handitu zutelako. Pizkundean bere harrizko erretaula gehitu zuten, oso elementu arraroa. Hurrengo mendeetan sakristia, eliz ataria eta apaiz-etxea gehitu ziren, gaur egun parrokiaren espazio multzo osatzen dutenak[1].
Artea eta arkitektura aldatu
Atea aldatu
Inguruko herrietan parekorik ez duen ate bat du, Arabako arkitektura erromanikoaren hasierakoa. Xake itxurako dekorazioa du kanpoko arkiboltan, eta inongo dekoraziorik ez gainontzekotan. Kapitelak oso higatuak daude, baina hosto batzuk, aingeru bat eta motibo geometrikoak antzematen dira[1].
Absidea aldatu
Absidea beranduago eraiki zen, XIII. mendean, erromaniko eta gotikoaren arteko trantsizioan. Landareak, fruituak eta zuhaitzak ikus daitezke bertan. Natura-elementuez gain, belodun emakume bat eta eskuartean liburu bat duen gizon bat daude. Animalia fantastiko bat, untxi bat ehizatzen ari den arrano bat, aurpegi leun bat eta munstro itxurako beste aurpegi bat ere ikusten ditugu, azkenengo hau, kolometako fuste bat irensten ari delarik[1]. Lehenago, beste leiho bat ere bazegoen, baina sakristiaren eraikuntzarekin hau itxi zen[1].
Barnealdea aldatu
Elizak kredentzia bat du, sakristiak eraiki aurretik elizan behar ziren elementuak gordetzeko armairu bat paretan. Normalki, koloma batez lotzen ziren bi arku egon ohi ziren paretan, eta dekorazio eskultorikoa jartzen zitzaion. San Romanen bi arkuak ikus daitezke eta gainarku bat, emakume belodun baten aurpegia markozkatzen du; bertan jatorrizko polikromia antzematen da[1].
Erretaula aldatu
Erretaula berezia da, harrizkoa delako. Romanen martirioaren pasarteak agertzen dira bertan. Italiako arkitekturan ohikoa den elementua du erdian[1].
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b c d e f g «San Erroman eliza, Ezkerekotxa» Álava Medieval / Erdi Aroko Araba 2018-12-29 (Noiz kontsultatua: 2021-07-14).
- ↑ «San Román Eliza. Ondarea. Euskal Ondare Kulturalaren Informazio Sistemaren hasiera orria» www.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2021-07-14).
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q65936636
Multimedia: Saint Roman church (Ezkerekotxa) / Q65936636
