Sabadell
Sabadell (katalanez səβəˈðeʎ ahoskatua) Kataluniako hiria da, Vallès Occidental eskualdean eta Bartzelonako probintzian kokatua. Eskualdeko hiriburua da, Terrassarekin batera. Udalerriak 206.493 biztanle ditu (ikusi INE 2009ko datuak),
| Sabadell Sabadell | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kataluniako udalerria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Espainia | ||||||||||
| Autonomia |  Katalunia | ||||||||||
| Probintzia |  Bartzelonako probintzia | ||||||||||
| Eremu funtzionala | Bartzelonako metropoli eremua | ||||||||||
| Eskualdea | Vallès Occidental | ||||||||||
| Alkatea | Marta Farrés | ||||||||||
| Izen ofiziala | Sabadell | ||||||||||
| Jatorrizko izena | Sabadell | ||||||||||
| Posta kodea | 08200–08208 | ||||||||||
| INEk ezarritako kodea | 08187 | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 41°32′54″N 2°06′27″E / 41.5483°N 2.1075°E41°32′54″N 2°06′27″E / 41.5483°N 2.1075°E | ||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 37.8 km² | ||||||||||
| Altuera | 190 m | ||||||||||
| Mugakideak | Badia del Vallès, Castellar del Vallès, Sentmenat, Polinyà, Santa Perpètua de Mogoda, Barberà del Vallès, Cerdanyola del Vallès, Sant Quirze del Vallès eta Terrassa | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 215.760 (2022) −444 (2021) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 5.707,94 bizt/km² | ||||||||||
| Etxebizitzak | 144 | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Sorrera | K.a. 1800 | ||||||||||
| Telefono aurrizkia | 93 | ||||||||||
| Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | El Argoub (en)  , Matagalpa eta Sarajevo | ||||||||||
| Matrikula | B | ||||||||||
| Hizkuntza ofiziala | katalan | ||||||||||
| sabadell.cat | |||||||||||
GeografiaAldatu
Sabadell Bartzelonako ipar-ekialdean dago, hiriburutik 20,6 kilometrora, eskualdearen erdian, Ripoll ibaiaren ondoan. Iparraldean, Castellar del Vallès eta Sentmenat udalerriekin egiten du muga; ekialdean, Terrassa hiriarekin; mendebaldean, Polinyà eta Santa Perpètua de Mogodarekin; eta hegoaldean, Barberà del Vallès eta Cerdanyola del Vallèsekin.
KlimaAldatu
 Datu klimatikoak (Sabadell (1938-1969)) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 11,2 | 12.2 | 14.4 | 17.6 | 20.8 | 24.3 | 27.6 | 27.1 | 24.0 | 19.3. | 14.7 | 11.9 | 16.8 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 8.0 | 8.9 | 10,9 | 12.9 | 16,3 | 20.2 | 23.0 | 23.1 | 20.4 | 15.9 | 11.6 | 8.6 | 15.0 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 3.8 | 4.5 | 7.2 | 8.9 | 12.2 | 16.2 | 19.0 | 19.2 | 16.9 | 12.6 | 8.5 | 4.3 | -1,6 |
| Iturria: Sistema de Clasificación Bioclimática Mundial[1] | |||||||||||||
HistoriaAldatu
Erromatarren garaiko Arrahona hiriari dagokio. Sabadell XII. mendeko dokumentu batean aipatzen da lehen aldiz; 1373. urtean, Aragoiko koroaren mendean zen. XVIII-XIX. mendeetan, oparotasun handia izan zuen ehungintzari esker, eta etorkin asko bertaratu ziren.[2]
Banaketa administratiboaAldatu
|
|
|
|
|
|
|
DemografiaAldatu
| 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2001 | 2009 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 23.375 | 28.263 | 37.074 | 44.417 | 48.403 | 58.519 | 105.339 | 158.311 | 186.123 | 189.404 | 183.788 | 206.493 |
KomunikabideakAldatu
.PNG)
Hiriak hamaika bus-linea urbano ditu. Zerbitzua eskaintzen duen enpresa Transport Urbans de Sabadell da, TUS izenaz ezaguna.
Hirien arteko hainbat ibilbide daude: Castellar-Sabadell-Barcelona, Castellar-Sabadell-Terrasa, etab.
Renfe aldirikoen linea batek, hirian hiru geltoki dituenak (Hegoaldea, Erdialdea eta Iparraldea), hiria eta Bartzelona hegoaldean lotzen ditu, baita Terrassa eta Manresa iparraldean ere. Tren askoko linea da. Era berean, Ferrocarrils de la Generalitat de Catalunya - FGCk ere beste linea bat badu, Metro del Vallès deiturikoa, hiria eta Bartzelonako Unibertsitate Autonomoa lotzen dituena. Dena dela, defizit handia du Sabadellek Terrassarekin lotzeko FGC bidez, horretarako Sant Cugat del Vallesera joan behar baita lehenago, tren-aldaketa baten ondoren Terrassara joan ahal izateko.
Aireportu bat dago, Sabadelleko aireportua
Sabadelldar ezagunakAldatu
- Albert Pla (1966-), abeslaria.
- Kílian Jornet (1987-), mendi korrikalaria eta abenturazalea.
ErreferentziakAldatu
Kanpo estekakAldatu
- (Katalanez) Sabadellgo Udalaren webgunea
- (Katalanez) Centre d'Esports Sabadell Futbol Club
