Sabadell
Sabadell (katalanez səβəˈðeʎ ahoskatua) Kataluniako hiria da, Vallès Occidental eskualdean eta Bartzelonako probintzian kokatua. Eskualdeko hiriburua da, Terrassarekin batera. Udalerriak 206.493 biztanle ditu (ikusi, INE 2009ko datuak),
Sabadell Sabadell | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kataluniako udalerria | |||||||||
![]() | |||||||||
| |||||||||
Administrazioa | |||||||||
Estatu burujabe | ![]() | ||||||||
Autonomia | ![]() | ||||||||
Vegueria | Àmbit metropolità de Barcelona (en) ![]() | ||||||||
Eskualdea | Vallès Occidental | ||||||||
Alkatea | Marta Farrés | ||||||||
Izen ofiziala | Sabadell | ||||||||
Jatorrizko izena | Sabadell | ||||||||
Posta kodea |
08200–08208 | ||||||||
INEk ezarritako kodea |
08187 | ||||||||
Geografia | |||||||||
Koordenatuak | 41° 32′ 54″ N, 2° 06′ 27″ E / 41.5483°N,2.1075°EKoordenatuak: 41° 32′ 54″ N, 2° 06′ 27″ E / 41.5483°N,2.1075°E | ||||||||
![]() | |||||||||
![]() | |||||||||
Azalera | 37.8 km² | ||||||||
Altuera | 190 m | ||||||||
Mugakideak | Badia del Vallès, Castellar del Vallès, Sentmenat, Polinyà, Santa Perpètua de Mogoda, Barberà del Vallès, Cerdanyola del Vallès, Sant Quirze del Vallès eta Terrassa | ||||||||
Demografia | |||||||||
Biztanleria |
216.520 (2020)![]() | ||||||||
| |||||||||
Dentsitatea | 5.728,04 bizt/km² | ||||||||
Etxebizitzak | 144 | ||||||||
Informazio gehigarria | |||||||||
Sorrera | K.a. 1800 | ||||||||
Telefono aurrizkia |
93 | ||||||||
Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | ||||||||
Hiri senidetuak |
El Argoub (en) ![]() | ||||||||
Matrikula |
B | ||||||||
sabadell.cat |
GeografiaAldatu
Sabadell Bartzelonako iparekialdean dago kokatuta, hiriburutik 20,6 kilometrotara, eskualdearen erdian, Ripoll ibaiaren ondoan. Iparraldean Castellar del Vallès eta Sentmenat udalerriekin egiten du muga, ekialdean Terrassa hiriarekin, mendebaldean Polinyà eta Santa Perpètua de Mogodarekin eta hegoaldean Barberà del Vallès eta Cerdanyola del Vallèsekin.
KlimaAldatu
Datu klimatikoak (Sabadell (1938-1969)) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 11,2 | 12.2 | 14.4 | 17.6 | 20.8 | 24.3 | 27.6 | 27.1 | 24.0 | 19.3. | 14.7 | 11.9 | 16.8 |
Batez besteko tenperatura (ºC) | 8.0 | 8.9 | 10,9 | 12.9 | 16,3 | 20.2 | 23.0 | 23.1 | 20.4 | 15.9 | 11.6 | 8.6 | 15.0 |
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 3.8 | 4.5 | 7.2 | 8.9 | 12.2 | 16.2 | 19.0 | 19.2 | 16.9 | 12.6 | 8.5 | 4.3 | -1,6 |
Iturria: Sistema de Clasificación Bioclimática Mundial[1] |
HistoriaAldatu
Erromatarren garaiko Arrahona hiriari dagokio. XII. mendeko dokumentu batean aipatzen da lehen aldiz Sabadell; 1373. urtean Aragoiko koroaren mendean zen. XVIII-XIX. mendeetan oparotasun handia izan zuen ehungintzari esker, eta etorkin asko joan ziren Sabadella.[2]
Banaketa administratiboaAldatu
|
|
|
|
|
|
|
DemografiaAldatu
1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2001 | 2009 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
23.375 | 28.263 | 37.074 | 44.417 | 48.403 | 58.519 | 105.339 | 158.311 | 186.123 | 189.404 | 183.788 | 206.493 |
KomunikabideakAldatu
Hiriak hamaika bus-linea urbano ditu. Zerbitzua eskaintzen duen enpresa Transport Urbans de Sabadell da, TUS bezala ezaguna.
Hainbat ibilbide interurbano daude hiria eta probintziako beste puntu batzuk lotzen dituztenak: Castellar-Sabadell-Barcelona, Castellar-Sabadell-Terrasa, etab.
Renfe aldirikoen linea batek, hirian hiru geltoki dituenak (Hegoaldea, Erdialdea eta Iparraldea), lotzen du hiria eta Bartzelona hegoaldean, baita Terrassa eta Manresa iparraldean ere. Tren askoko linea da. Era berean, Ferrocarrils de la Generalitat de Catalunya - FGCk ere beste linea bat badu, Metro del Vallès deiturikoa, hiria eta Bartzelonako Unibertsitate Autonomoa lotzen dituena. Dena dela, defizit handia sufritzen du Sabadellek Terrassarekin lotzeko FGC bidez, horretarako Sant Cugat del Vallesera joan behar baita lehenago, tren-aldaketa baten ondoren Terrassara joan ahal izateko.
Abiazio aireportu bat dago Sabadellen, Sabadelleko aireportua
Sabadelldar ezagunakAldatu
- Albert Pla (1966-), abeslaria.
- Kílian Jornet (1987-), mendi korrikalaria eta abenturazalea.
ErreferentziakAldatu
Kanpo estekakAldatu
- (Katalanez) Sabadellgo Udalaren webgunea
- (Katalanez) Centre d'Esports Sabadell Futbol Club