Ruqaiya Sultan Begum
Ruqaiya Sultana Begum, persieraz: رقیه سلطان بیگم (Mogol Inperioa, 1542 - Agra, Mogol Inperioa, 1626ko urtarrilaren 19a) Mogol Inperioko enperatriza izan zen, Akbar enperadorearen lehen emaztea. Enperatriz-titulua izan zuen 49 urtez baino gehiagoz.[1][2][3]
| Ruqaiya Sultan Begum | |
|---|---|
 Akbar eta Ruqaiya Sultan Begum | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | 1542 (egutegi gregorianoa) |
| Herrialdea |  Mogol Inperioa |
| Heriotza | Agra, 1626ko urtarrilaren 19a (83/84 urte) |
| Hobiratze lekua | Baburreko lorategiak |
| Familia | |
| Aita | Mirza Hindal |
| Ezkontidea(k) | Akbar |
| Leinua | Timurid dynasty (en)  |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | Txagatai hizkuntza urdua persiera arabiera |
| Jarduerak | |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | islama |
Mogolen printzesa (Shahzadj) izenburupean jaio zen Ruqaiya, eta Hindal Mirza printzearen alaba zen, Akbar enperadorearen aitaren aldeko osaba. Babur enperadorearen biloba ere bazen, Inperioaren sortzailea eta lehen mogol enperadorea, baita Humayun bigarren enperadorearen iloba ere.[4]
Bizitza
aldatuFamilia
aldatuRuqaiyak, Salima Sultana Begumekin eta goi-mailako beste printzesa batzuekin batera, eginkizun erabakigarria izan zuen senarraren eta Jahangir semeordearen arteko akordio bat negoziatzeko orduan, aita-semeen arteko harremana 1600. urtearen hasieran ozpindu zenean. Jahangir-i tronu mogolera igotzen lagundu zion.
Ruqaiya Sultan Begum printzesa Timur dinastiaren barruan jaio zen, Hindal Mirza printzearen alaba eta Babur enperadorearen biloba bakarra zela. Amaren osaba Mahdi Khwaja izan zen, Babur enperadorearen koinatua. Khanzada Begum ahizparen senarra zen. Aitaren aldeko osaba Humayun enperadorea izan zen, eta geroago aitaginarreba ere bihurtu zen. Aitaren izeba, berriz, Gulbadan Begum zen, Humayun Nama lanaren egilea (Humayunen Liburua).
Babur enperadorearen eta Ruqaiya printzesa timur dinastiako baten biloba eta Akbar senarra Asiako erdialdeko aristokrazia garaienetik zetozen: Timur Handitik, Miran Shah semearen bidez, eta Genghis Khanengandik, Txagatai Khan semearen bidez.
Bere garaiko printzesekin alderatuta, Ruqaiyak hezkuntza jantzia jaso zuen. Hainbat hizkuntza hitz egiten zituen, besteak beste, persiera, arabiara, txagatai eta urdu hizkuntza.
Ezkontza
aldatu
9 urte zituela, Ruqaiya bere lehengusuarekin (Akbar) ezkondu zen, 1551ko azaroan, Kabulen (Afganistan), Ghazni probintziako erregeorde izendatu eta gutxira. Ruqaiyaren osaba eta Akbar-en aita zenak, Humayun enperadoreak, itundu zuen ezkontza, eta Ruqaiyaren aita, Hindal Mirza, hil eta gutxira izan zen, bataila batean hil baitzen.
Ruqaiya, 14 urte zituela, Mogol Inperioko enperatriza bihurtu zen, 1556an senarra tronura igo ostean. Ezkonduta eman zituen 53 urteetan, Ruqaiyak ez zuen seme-alabarik izan, baina bere biloba Khurram printzea (geroko Shah Jahangir enperadorea) heztearen ardura nagusia eman zitzaion.
Jahangir jaio baino lehentxeago, igarle batek, printzesak berak esan zuenez, jaiotzear zegoen haurra, Inperioaren handitasuna goratzera zuzenduta zegoen. Beraz, Sah Jahan jaio zenean, sei egun baino ez zituenean, Akbar-ek agindu zuen printzea amaren besoetatik banandu eta Ruqaiyari eman ziezaiotela, bere zaintzapean haz zedin eta, hala, emaztearen nahia betetzeko, hau da, mogol enperadore bat haztea. Jahangir bere ardurapean geratu zen 13 urte bete zituen arte. Adin hori betetakoan, printze gazteari amaren etxera itzultzen utzi zioten, ama biologikoarengandik hurbilago egoteko. Ruqaiyak pertsonalki gainbegiratu zuen Jahangir-en heziketa, eta Jahangirrek bere senarrak baino hezkuntza hobea jaso zuen. Jahangirrek esan zuen Rugaiyak «bere semea izan balitz baino mila aldiz gehiago» maite zuela.
1607. urtean, Ruqaiya aitaren mausoleora joan zen lehen aldiz. Benetako emakume-harema eta Jahangir Kabul Sher Afghan Quli Khan-era joan zirela aprobetxatuz, Jagirdar de Burdwan hil egin zen, eta haren alarguna, Mehrunissa (gero Nur Jehan enperatriza izan zena), Jahangirrek Agrara joateko esan zion, Ruqaiya enperatrizaren ohorezko dama gisa lan egiteko.
Nur Jehan eta haren alaba, Ladli Begum, enperatrizaren ohorezko dama izan ziren lau urtez, bere andre inperiala atsegin nahian. Enperatrizaren eta Nur Jehan-en arteko harremana izugarri maitekorra izan zen, eta horrelaxe jarraitu zuen 1626an Rugaiya hil zen arte. Pieter van den Broecke Neerlandiako merkatariak esan zuen: «Begum honek afektu handia sortu zuen Mehr-un-Nissarekiko; berak beste batzuk baino gehiago maite zuen, eta beti izan zuen alboan».
Heriotza
aldatuRugaiya 1626an hil zen, 84 urte zituela, eta senarra hil eta 20 urte gehiago bizi izan zen. Kabulgo Babur Lorategietako hamabosgarren mailan dago lurperatuta. Hantxe daude, halaber, aitona (Babur enperadorea) eta aita. Jahangir enperadoreak, ilobak, eraiki zuen hilobia.[5]
Herri-kulturan
aldatu- Ruqaiya enperatriza da eleberri historikoaren pertsonaia nagusia, La Vigésima Mujer (2002). Indu Sundaresan saria jaso zuen, baita haren jarraipena El Festín de Rosas (2003) ere.[6]
- Ruqaiya da Ekta Kapoor-en Jodha Akbar serie historikoko pertsonaia nagusia. Lavina Tandon aktoreak interpretatu zuen bere pertsonaia.[7]
Erreferentziak
aldatu- ↑ Su mandato, del 11 de febrero de 1556 al 27 de octubre de 1605, fue de 49 años y 259 días.
- ↑ (Ingelesez) Ruqaiya Sultan Begum History. 2024-01-17 (Noiz kontsultatua: 2024-06-13).
- ↑ «Did Ruqaiya Begum have children? – Heimduo» heimduo.org (Noiz kontsultatua: 2024-06-13).
- ↑ (Ingelesez) Saifi, Tanish. (2023-02-09). Ruqaiya Sultan Begum | First Wife of Akbar - TS HISTORICAL. (Noiz kontsultatua: 2024-06-13).
- ↑ (Ingelesez) «Ruqaiya Sultan Begum Biography | Pantheon» pantheon.world (Noiz kontsultatua: 2024-06-13).
- ↑ Kaur, Balwinder. (15 de abril de 2012). «The power behind the throne» The Tribune.
- ↑ Chaya Unnikrishnan. (26 de junio de 2013). So far, so good. dnaindia.com.
Kanpo estekak
aldatu
Datuak: Q7380456
