Perth (Eskozia)

Perth; Perth; Peairt; Perth; Peairt
	Eskozia
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Erresuma Batua
Herrialdea	Eskozia
Eskoziako kontseilu gunea	Perth eta Kinross
Izen ofiziala	Perth; Peairt; Perth
Jatorrizko izena	Perth; Peairt; Perth
Posta kodea	PH1-PH3 eta PH14
Geografia
Koordenatuak	56°23′45″N 3°26′00″W / 56.3958°N 3.4333°W
Demografia
Biztanleria	47.430 (2016); 3.980 (2001)
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	01738
Ordu eremua	UTC±00:00
Hiri senidetuak	Aschaffenburg, Bydgoszcz, Haikou, Pskov, Cognac, Perth (en) eta City of Perth (en)
	perthcity.co.uk

Perth, Eskoziako gaeleraz: Peairt eta eskozieraz: Perth, Eskoziako hiria da. 2012ko erroldaren arabera 47.180 biztanle ditu. Perth eta Kinross konderrian, herrialdeko erdialdean dago, Erdialdeko Eskoziako (Central Scotland) eskualdean kokaturik hain zuzen.

Artikulu hau Eskoziako hiriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Perth».

Etimologia aldatu

Piktoerazko perth hitzak "basoa" esan nahi du.

Historia aldatu

Tay ibaia gurutza zitekeen lautada alubialean kokatu ziren aintzinaroan lehenengo biztanleak. Duela 8.000 urteko mesolito garaiko ehiztari-biltzaileak izan bide ziren. K.a. 4000 urteko harri neolitikoak ere aurkitu izan dira.

Erdigunetik hiru kilometro eskasera dagoen Scone harrian Eskoziako erregeak koroatu ohi ziren Erdi Aroan, honek garrantzitsu bihurtu zuen Perth, Erresumako hiriburu izateraino. XII mendearen hasieran Gilen I.a Eskoziakoak errege burgo estatusa eman zion eta Eskoziako hiri aberatsena bihurtu zen, Frantzia, Herbehereak eta Baltikoko herrialdeekin harreman komertzialak eratu baitzituen.

1559an, John Knoxek protestantismo bultzatzeko bere lanak Perthen hasi zituen. Hurrengo mendeetan Jakobiten matxinadak ere ezagutu zituen, 1689, 1715 eta 1745ean herria okupatu zutelarik.

1760an Pertheko akademia sortu zen eta industrializazioa etorri zen, bereziki lihoa, larrua, zuriketa produktuak eta whiskia esportatzen hasi zen. Garai hartan 15.000 biztanle zituen.

Herri garrantzitusa izanik sarritan eskatu zuen hiri estatusa eta 2012ko martxoaren 14an Eskoziako zazpigarren hiria bihurtu zen.