Wikipedia

María Antonina Sanjurjo Aranaz

hockey jokalari galiziarra

María Antonina Sanjurjo Aranaz (Santiago, Coruña, 1910eko uztailaren 6a – Vigo, Pontevedra, 1939ko urriaren 31) belar-hockeyko jokalaria izan zen, galiziar kirolaren aitzindaria, 1932an Atlántida Hockey Club de Vigo sortu zuena eta Galizian belar-hockeyaren "ama" izendatu zutena.

María Antonina Sanjurjo Aranaz

Bizitza
JaiotzaSantiago de Compostela, 1910eko uztailaren 6a
Herrialdea Galizia
HeriotzaVigo, 1939ko urriaren 31 (29 urte)
Heriotza moduaberezko heriotza: tuberkulosia
Familia
AitaManuel Sanjurjo Otero
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakbelar hockey jokalaria

Biografia aldatu

Sanjurjo familia aldatu

Sanjurjo familia oso ezaguna zen Vigon. Antoninaren aitona, Antonio Sanjurjo Badía, Vigon finkatutako enpresaburua izan zen, lehen itsaspeko galiziarraren asmatzailea, tokiko politikan ere parte hartu zuena. Antonio Sanjurjok bi alaba (Ramona eta Carmen) eta hiru seme (Antonio, Manuel eta Fernando) izan zituen. Antoniok, ontzigintzako ingeniariak, Sanjurjo enpresak hartu zituen bere gain Vigon, eta Manuelek (Antoninaren aitak) Santiagoko La Regional autobus-enpresaren ardura hartu zuen. Manuel Sanjurjo Santiagora joan zen bizitzera ezkondu zenean. Urte batzuk geroago bere anaia Antonio hil egin zen, ondorioz, La Regional saldu zuen eta Vigora itzuli zen bere familiarekin, aitaren enpresez arduratzeko.[1]

Antonina, Manuel Sanjurjo Otero eta María Aranaz Elicesen alaba, hamahiru neba-arreben artean bigarrena izan zen (Manuel, María Antonina, Concepción, María del Carmen, Ramona, Teresa, Filomena, Margarita, Fernando, María Milagros, María Jesús, María Pilar y Dolores) eta Vigon hazi zen.[1][2]

Estatu Batuetan bizi zenean, ikasketak zabaltzeko bidaiatu baitzuen, tuberkulosiak jota gaixotu zen, eta Vigora itzuli behar izan zuen, non 1939ko urriaren 31n hil zen, hogeita bederatzi urte zituela.[3][4]

Prestakuntza akademikoa eta karrera profesionala aldatu

Maria Antoninak Merkataritza Peritajea ikasi zuen Vigon, eta 1929an Merkataritzako Lanbide Eskolan lortu zuen titulua. 1930ean Coruñako Merkataritza Goi Ikasketen eskolan merkataritza-irakasle titulua lortu zuen. Ondoren, Madrilera joan zen ikasketekin jarraitzeko, eta 1931-1932 ikasturtean Residencia de Señoritas ikastetxean kokatu zen. Unibertsitate Zentraleko Zuzenbide Fakultatean eta Madrilgo Goi Merkataritza Ikasketen Eskolan matrikulatu zen, Zuzenbideko hainbat ikasgai ikasiz eta Aktuarial espezialitatean graduatuz. Vigora itzulita, 1932-1933 ikasturtean Geografia Katedrako irakasle laguntzaile gisa aritu zen Vigoko Merkataritzako Lanbide Eskolan.[4][5]

Residencia de Señoritas-ekin zuen loturari esker, harreman estua izan zuen Amerikako unibertsitateekin, eta 1934-1935 ikasturtean, María Antoninak ikasketa-poltsa bat jaso zuen Northamptongo Smith Collegerako (Massachusetts, AEB), Ikasketa eta Ikerketa Zientifikoak Zabaltzeko Batzordeak babestuta.[4][6]

Hurrengo ikasturtean, 1935-1936 ikasturtean, poltsa bat lortu zuen Clark Universityn, non Geografia ikasi eta "master" titulua lortu zuen. Tesia egiten zuen bitartean, 1936ko eta 1938ko ikasturteetan irakasle aritu zen New Jersey College for Women ikastetxean. 1938an, An Approach To The Colonial Evaluation Of The French West Indies And French Guiana ikerketarekin doktoratu zen, Clark Unibertsitateko Geografia Sailean.[3][4]

María Antonina Sanjurjok Ameriketako Estatu Batuetan izandako esperientziaren berri eman zuen 1935eko martxoaren 11n argitaratutako artikulu batean, Crónica de una señorita viguesa.[7]

Konpromiso politikoa aldatu

Galiziarekin zuen konpromisoak unibertsitateko emakumeen manifestu bat sinatzera eraman zuen, Partido Galeguista-ren aldeko botoa eskatuz.[2] 1931ko ekainaren 27an Faro de Vigon argitaratutako prentsa-oharrak, Un manifiesto de las mujeres universitarias izenburuarekin, galiziar hautagaitzaren aldeko botoa eskatzen zuen, besteak beste, honako hau argudiatuz: "(...) Galiziako Estatutuan, hiru diputatu horiek Parlamentuan defendatuko dute, non, lehen aldiz, emakumea gizonen maila berean jartzen baita, pribilegio eta eskubideei dagokienez". Ohar horretan, halaber, agerian geratu zen emakumeen botoa babesten zuela. 1933an María Antonina Partido Galeguistan afiliatu zen, eta Vigoko taldeko liburuzain gisa lan egin zuen.[5]

Atlantida Hockey Club aldatu

Emakumeen artean kirola sustatzen zuen Residencia de Señoritas-en, María Antoninak belar-hockeya ezagutu zuen, eta, horrela, bere prestakuntza akademikoa eta kirolarekiko grina uztartzen hasi zen. 1932ko udan Atlántida Hockey Club taldea sortu zuen Vigon, hiriko eta inguruetako jokalariek parte hartu zuten eta Carmela eta Tere ahizpek ere bai.[8] Talde hau Galiziako onenetakoa izan zen eta birritan gainditu zuen Espainiako Txapelduna, Madrilgo "Club de Campo".[9]

Prentsan agertu ziren lehen urteetako jokalariak honako hauek izan ziren: Margarita Alonso, María Antonina Sanjurjo, Gloria López, María Teresa Casabuena, Rosita Canellas, Lolita Santoro, Gloria Tapias, Tata Morales, Quinocha de Haz, Luz Vizcaíno, Carmela Sanjurjo (kapitaina), Margarita Tapias, Teresa Jáudenes, Minucha Tapias, Margarita Pardo, Nini Pérez Riveiro, Chicha Aymeric eta Tere Sanjurjo.[5]

1933an Antonina izendatu zuten Galiziako Hockey Federazioa sortu berria zen zuzendaritza batzordeko diruzain, eta hurrengo hauteskundeetan Ohorezko Presidentea izendatu zuten "stick kirolaren propagandista nekaezin" gisa egindako lanagatik, garai hartako prentsak jaso zuenez (El Pueblo Gallego, 1933ko azaroaren 25a).[4]

Urte horretan bertan, Sanjurjok hitzaldi historiko bat eman zuen, "Artearen Adiskideek" antolatuta, emakumeek kirola egitea defendatuz, eta honako hau adierazi zuen:[5]

"Kiroletan parte hartzean aurreiritzi sozial asko desagertzen dira. Ez dago ez pinpirinik, ez dotorerik, ez aristokratarik, ez plebeiorik, heziketa eta kirolari ona edo txarra baizik "

Hil eta bi egunera, El Pueblo Gallego-k nekrologiko bat argitaratu zuen, eta bertan honako hau adierazi zuen: "(...) Galiziako kirolak paladin sendo bat zuen, María Antonina. Bera izan zen hockeyaren abiarazlea Galizian, esferarik gorenetaraino gidatzen jakin zuena ".[4]

Aintzatespenak aldatu

  • Maria Xosé Queizánen Amor de tango eleberriak (Edicións Xerais de Galicia, 1992) Maria Antonina Sanjurjo hartzen du testuaren zati batean (100-101. or.).[10]
  • 2010ean, Vigoko Emakumearen Kontseiluak Vigoko bizitzako hainbat arlotan eragina izan zuten hogeita zazpi emakume-izen proposatu zituen, Vigoko historian sartzeko. Horien artean María Antonina Sanjurjo Aranaz ageri da, "Vigoko emakumeek Galiziako emakume guztiei eta gizonei belar-hockeyan aurrea hartzeko funtsezko eragile" gisa.[11]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b (Gaztelaniaz) Ramona Sanjurjo Aranaz y los inicios del Opus Dei en Vigo | Un mar sin orillas. (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).
  2. ↑ a b (Gaztelaniaz) «PIONEIRAS 2: GALEGAS QUE ABRIRON CAMIÑO (GALLEGO) | ANAIR RODRIGUEZ RODRIGUEZ | Casa del Libro» casadellibro 2019-02-14 (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).
  3. ↑ a b Galega, Consello da Cultura. «María Antonina Sanjurjo Aranaz | Álbum de Galicia» CONSELLO DA CULTURA GALEGA (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).
  4. ↑ a b c d e f Txantiloi:Galician Marco, Aurora, Rodri��guez, Chelo. (2015). Elas. A Xanela ISBN 978-84-944734-0-1. PMC 948795561. (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).
  5. ↑ a b c d López-Villar, Cristina. (2017). Pioneiras do deporte en Galicia. Deputación da Coruña = Diputación de A Coruña ISBN 978-84-9812-313-5. (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).
  6. ↑ Ramil, Raquel Vázquez. (2012). Mujeres y educación en la España contemporánea: la Institución Libre de Enseñanza y la Residencia de Señoritas de Madrid. Akal ISBN 978-84-460-2920-5. (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).
  7. ↑ «María Antonina  Sanjurjo Aranaz | Álbum das mulleres | culturagalega.org» culturagalega.gal (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) «Historia de las pioneras del deporte gallego» abc 2018-03-19 (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).
  9. ↑ Txantiloi:Galician Marco, Aurora. (2007). Dicionario de mulleres galegas: [das orixes a 1975. A Nosa Terra ISBN 978-84-8341-146-9. PMC 803920844. (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).
  10. ↑ «María Antonina  Sanjurjo Aranaz | Álbum das mulleres | culturagalega.org» culturagalega.gal (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).
  11. ↑ (Gaztelaniaz) «El Consello da Muller propone a 27 mujeres para incluir en la historia de Vigo» La Voz de Galicia 2010-12-21 (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).

Bibliografia aldatu

  • Giráldez Lomba, Antonio (2010). 200 memorias de Vigo. Caixanova, Faro de Vigo e Alcaldía de Vigo. p. 119. VG 955-2010. 
  • Rodríguez Rodríguez, Anaír. Pioneras 2: gallegas que abran camino (1. edizioa: 2019ko otsaila).). Habea. ISBN ά9121-464-9. OCLC 1135271442

Kanpo estekak aldatu


"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=María_Antonina_Sanjurjo_Aranaz&oldid=9531721"(e)tik eskuratuta