Kurilak

Kurilak edo Kuril uharteak —errusieraz: Кури́льские острова́, translit.: Kurilskiye ostrova, /kʊˈrʲilʲskʲɪjə ɐstrɐˈva/ ahoskatua edo errusieraz: островá Тисима, translit.: ostrova Tisima; japonieraz: "Kuril uharteak" (japonieraz: クリル列島, Kuriru rettō) edo "mila uharteak" (japonieraz: 千島列島, Chishima rettō) — uhartedi bat da. Uharte gehienak sumenditsuak dira. Ipar-mendebalderantz, Japoniako Hokkaido uhartetik Errusiako Kamtxatka penintsularantz doaz, eta Okhotskeko itsasoa Ozeano Barearen iparraldetik banatzen dute, Sakhalingo errusiar oblastaren zati dira.

Kurilak
Datu orokorrak
Mendirik altuena	Alaid (en)
Garaiera	2.339 m
Mota	Uhartedi eta disputatutako lurralde
Azalera	10.500 km²
Geografia
Koordenatuak	47°00′N 152°06′E
UTC ordua	Magadango ordua eta Japan Standard Time (en)
Estatu burujabe	Errusia
Errusiako oblastak	Sakhalin oblasta
Ur-gorputza	Okhotskeko itsasoa Ozeano Barea
Mendizaletasuna

Izena, ainu aborigenen hizkuntzatik dator. Hizkuntza honetan, kur hitzak "gizon" esan nahi du.

Historia

Ainu aborigenak uharte haietan oso antzinatik bizi dira, errusiarrek XVIII. mendean bertatik bota zituzten arte. Japonia uharte haietaz jabetu zen 1875ean (San Petersburgoko Ituna), Sakhalin Errusiari uztearen truke. Errusiak hartu egin zituen Bigarren Mundu Gerraren ondoren (San Frantziskoko Ituna), baina Japoniak, oraindik, hegoaldeko hereneko uharteak aldarrikatzen ditu (Kuril uharteetako gatazka), hau da, Etorofu, Kunashiri, Shikotan eta Jabomai: Japonian, Iparraldeko Lurraldeak izenaz ezagutzen dira.

Geografia

Uharteak euren lainoagatik ospetsuak dira. Alga eta arrainetan aberatsak dira. Atlasov, Iparraldeko hereneko uhartea (Oyakoba japoniarrentzat), sumendi kono ia perfektu bat da.

Geologikoki, Kuril uhartedia uharte arku bat da, uhartedi mota bat, plaka tektoniko ozeaniko batek beste baten aurka subdukzioa egiten duen heinean eratua, haren fusioa eta horren ondoren datorren magma igoerarengatik.

Uharteak

Kuril uharteen kokapena Ozeano Barearen mendebaldean

Taula honetan, Kuril uharteak ipar-ekialdetik hego-mendebalderantz zerrendatzen dira. Uharteotaz gain, dozena bat uharte eta harkaitz txikiago ere daude.

Izen errusiarra	Izen japoniarra	Azalera km²tan	Gehienezko garaiera metrotan	Latitudea I	Longitudea E
Iparraldeko taldea
Xumxu	Shumushu	388	189	50º45'	156º20'
Atlasov	Oyakoba	150	2339	50º50'	155º30'
Paramuxir	Horomushiru	2053	1816	50º30'	155º40'
Antsiferov	Shirinki	7	747	50º12'	154º58'
Makanruxi	Makanrushi	49	1171	49º45'	154º25'
Onekotan	Onekotan	425	1324	49º25'	154º45'
Kharimkotan	Harimukotan	68	1157	49º05'	154º30'
Ekarma	Ekaruma	30	1170	48º55'	153º55'
Txirinkotan	Chirinkotan	6	742	48º58'	153º30'
Xiaxkotan	Shasukotan	122	934	48º50'	154º05'
Erdialdeko taldea
Raikoke	Raikoke	4,6	551	48º17'	153º15'
Matua	Matsuwa	52	1446	48º05'	153º10'
Rasshua	Rasushua	67	948	47º45'	153º00'
Ushishir	Ushishiru	5	401	47º30'	152º50'
Ketoy	Ketoi	73	1172	47º20'	152º30'
Simushir	Shimushiru	353	1539	47º00'	151º55'
Hegoaldeko taldea
Broutona	Buroton	7	800	46º43'	150º45'
Txirpoi	Txerupoi	21	691	46º30'	150º55'
Brat Txirpojev	Buratto Cherupoefu	16	749	46º28'	150º50'
Urup	Uruppu	1450	1426	45º50'	149º55'
Iturup	Etorofu	3200	1634	44º50'	147º50'
Kunaxir	Kunashiri	1490	1822	44º05'	146º00'
Xikotan	Shikotan	250	413	43º50'	146º45'
Jabomai uharteak	Habomai	97	45	43º30'	146º05'

Kanpo estekak

• Datuak: Q80389
• Multimedia: Kuril Islands / Q80389