Kuril uharteetako gatazka

Kuril Uharteen gatazka, Japonian Iparraldeko Lurraldeen Gatazka deitua, Japoniaren eta Errusiako Federazioaren arteko lurralde-gatazka da, hegoaldeko lau Kuril uharteen jabetzari buruzkoa. Hokkaido uharte japoniarraren (hegoaldeko muturrean) eta Kamchatka penintsula errusiarraren (iparraldeko muturrean) arteko irla-kate bat dira Kuril uharteak. Uharteek Okhotsk itsasoa eta Ozeano Barea bereizten dituzte. Gatazkan dauden lau uharteak, Kurilgo kateko beste uharte batzuk bezala, Sobietar Batasunak erantsi zituen Bigarren Mundu Gerraren amaieran Kuril uharteetako lehorreratze operazioaren ondoren. Litigioan dauden uharteak Errusiako administrazioaren azpian daude, Sakhalineko Oblasteko Kuril Hegoaldeko barrutia bezala (Сахалинская область, Sakhalinskaya oblast). Japoniak erreklamatzen ditu, Iparraldeko Lurraldeak edo Hegoaldeko Chishima izenarekin, eta Hokkaidoko prefekturaren Nemuro subprefeturaren barruan hartzen ditu.

Kuril uharteetako gatazka
Kurilak eta euren muga administratiboen aldaketak denboran zehar.
Data1952 - gaur egun
LekuaKurilak
Koordenatuak44°06′N 146°42′E / 44.1°N 146.7°E / 44.1; 146.7
EgoeraJaponiak aldarrikatzen duen uharteen errusiar okupazioa
Gudulariak
 Errusia
 Sobietar Batasuna (1952-1991)
 Japonia

Hauek dira lehian dauden uharteak:

Aliatuek eta Japoniak 1951n sinatutako San Frantziskoko Bake Itunak dioenez, Japoniak uko egin behar dio "Kuril uharteen gaineko edozein eskubide, titulu eta eskakizuni", baina ez du onartzen Sobietar Batasunak haien gainean duen subiranotasuna.[2][3][4] Japoniak dio, gutxienez, gatazkan dauden uharte batzuk ez direla Kuril Uharteen parte, eta, beraz, ez daudela tratatuak estalita.[5] Errusiak dio Sobietar Batasunak uharteetan zuen subiranotasuna gerraosteko akordioetan onartu zela.[6] Japoniak eta Sobietar Batasunak gerra-egoera formalari amaiera eman zioten 1956ko Adierazpen Bateratu Sobietar-Japoniarrarekin, baina ez zuten bake-trataturik sinatu. Adierazpen bateratura eraman zuten elkarrizketetan, Sobietar Batasunak Japoniari Shikotan eta Habomai uharteetako bi uharte txikienak eskaini zizkion, Japoniak Iturup eta Kunashir uharterik handienei egindako erreklamazio guztiei uko egitearen truke, baina Japoniak eskaintza baztertu egin zuen. Sobietar Batasunak egindako bi uharteren eskaintzaren eta Japoniak bi uharte handiago berreskuratzeko egindako eskariaren arteko desadostasun hori ere izan zen eztabaidaren jarraipenerako giltzarri.

Aurrekariak aldatu

 
Ozeano Barearen 1939ko mapa. Erakutsitako datek gutxi gorabehera adierazten dute herrialdeek noiz hartu zuten eremu horien kontrola.
 
Iturupeko japoniarrak (orduan Etorofu) eta tenplu budista (1939 baino lehen)

Sakhalin eta Kuril Uharteen egoerari buruzko lehen errusiar-japoniar akordioa 1855eko Shimodako Ituna izan zen, Errusia eta Japoniaren arteko harreman ofizialak lehen aldiz ezarri zituena. Mugei buruzko akordioa aurreikusten zuen Shimodako Itunaren 2. artikuluak honela dio: "Aurrerantzean Errusia eta Japoniaren arteko mugak Iturup (Etorofu) eta Urup (Uruppu) uharteen artean igaroko dira. Iturup uharte osoa Japoniakoa da, eta Urup uharte osoa eta iparraldean dauden Kuril uharteak Errusiaren ondasunak dira". Kunashiri uharteak, Shikotan eta Habomai uharteak, denak Iturupen hegoaldean daudenak, ez dira esplizituki aipatzen tratatuan, eta une horretan Japoniaren zati eztabaidaezintzat hartu ziren. Halaber, tratatuak zehaztu zuen Sakhalin/Karafuto uhartea ez zela zatitu behar, baizik eta erabilera mistoa ezartzen zuen kondominio errusiar-japoniar bateratu baten azpian egon behar zuela.[7]

1875eko San Petersburgoko Itunean, Errusiak eta Japoniak erabaki zuten Japoniak Sakhalinen eskubide guztiei uko egingo ziela, Errusiak Kuril Uharteen eskubide guztiei uko egitearen truke, Japoniaren alde. Hala ere, oraindik eztabaida dago Kuril uharteei buruz, tratatu horren testu ofizial frantsesaren itzulpenean desadostasunak zeudelako.[8]

1904-1905eko errusiar-japoniar gerra hondamendi militarra izan zen Errusiarentzat. Gerra honen amaieran 1905eko Portsmoutheko Ituna sinatu zen, eta Sakhalin uhartearen hegoaldea eman zion Japoniari.

Urriko Iraultzaren ondoren, Errusiako Gerra Zibilean, Japoniak Errusiako Ekialde Urrunaren zati batzuk okupatu zituen arren, Japoniak ez zuen formalki lurralde horietako bat ere bereganatu, eta Japoniak bertan behera utzi zituen eskualde horiek 1920ko hamarkadaren erdialdean.

Khalkhin Goleko guduek 1939an Japoniar-Sobietar Mugako Gerra amaitu ondoren, eta SESBak Japoniaren aurkako gerra deklaratu baino lehen (Mantxuriako Operazio Estrategikoa), 1945eko abuztuaren 8an, ia ez zegoen jarduera gogorrik SESBaren eta Japoniako Inperioaren artean. Adolf Hitlerren eta Alemania naziaren aliatu nagusia izan zen Japonia, eta SESBek, hasieran, ez zuen erasorik egin, baina 1941eko ekainaren 22an gerran sartu zen. Milioika soldadu sobietar eta japoniar borrokatzen ziren mugan zehar. Sobietar Batasunaren eta Japoniaren arteko Neutraltasun Ituna 1941eko apirilaren 13an sinatu zen Moskun, eta apirilaren 25ean sartu zen indarrean. Hala ere, 1945eko apirilaren 5ean uko egin zion Sobietar Batasunak, Itunaren beraren arabera, 5 urtetik behin berritu behar zelako, herrialderen batek itunari uko egiten ez badio iraungi baino urte bat lehenago.

Kuril Uharteak okupatzeko sobietar operazioa abuztuaren 18tik irailaren 3ra bitartean egin zen (Japoniak abuztuaren 15ean jakinarazi zuen errendizio agiria eta irailaren 2an sinatu zuen formalki). Japoniako biztanleak bota egin zituzten bi urte geroago.[9] Estatu Batuek sobietarren inbasioa prestatzen lagundu zuten, Hula Proiektuaren bidez, itsasontziak Sobietar Batasunari emanez.

Gaur egungo gatazka aldatu

Bigarren Mundu Gerrako akordioak aldatu

 
Sobietar Batasuna Japoniaren aurkako gerran sartzeari buruzko akordioa

Kuril Uharteetako eztabaida modernoa Bigarren Mundu Gerraren ondoren sortu zen, eta Yaltako akordioaren (1945eko otsaila), Potsdameko Aldarrikapena (1945eko uztaila) eta San Frantziskoko Itunaren (1951ko iraila) esanahiari buruzko anbiguotasun eta desadostasunen ondorio da. Yaltako Akordioak, Estatu Batuek, Britainia Handiak eta Sobietar Batasunak sinatuak, honako hau adierazi zuen:

Hiru potentzia handietako buruzagiek —Sobietar Batasuna, Amerikako Estatu Batuak eta Britainia Handia— erabaki dute Alemania entregatu eta Europako gerrari amaiera eman eta bi edo hiru hilabetera Sobietar Batasuna Aliatuek Japoniaren aurkako gerran sartuko dela, baldin eta:... 2. Japoniako traizio atentatuak 1904an bortxatutako Errusiako antzinako eskubideak berrezarriko dira. : a) Sakhalinen hegoaldea eta inguruko uharteak Sobietar Batasunera itzuliko dira; ... 3. Kuril uharteak Sobietar Batasunean sartuko dira.

Japoniak eta Estatu Batuek alegatu zuten Yaltako akordioa ez zela Iparraldeko Lurraldeetan aplikatzen, ez zirelako Kuril Uharteetako parte, nahiz eta Estatu Batuetako geografoek Kuril katearen parte gisa aipatu izan dituzten tradizioz. 1998an Pacific Affairs, Bruce Elleman, Michael Nichols eta Matthew Ouimet aldizkarian argitaratutako artikulu baten arabera, AEBek inoiz ez zuen onartu Kuril Uharte guztiak Sobietar Batasunari lagatzea, eta Yaltan esan zuen, besterik gabe, Mosku Tokiorekin zuzenean negozia zezakeela, elkarren arteko konponbide onargarri bat lortzeko.[10] Ebidentziaren giltzarri, artikulu berak (494. orrialdea) Harry Truman Estatu Batuetako presidenteak 1945eko abuztuaren 27an bidalitako gutuna aipatzen dio Joseph Stalin lehen ministro sobietarrari: "Jakina, gaizki ulertu zuten nire mezua [Kuril Uharteei buruz].[10]. Ez zuen hitz egiten Sobietar Errepublikako inongo lurralderi buruz. Kuril Uharteez ari zen, Japoniako lurraldeaz, eta bake-moldaketa batean kokatu behar da. Ohartarazi zidaten nire aurrekoak uharte horien sobietar eskurapena bake-akordioan babestea onartu zuela". Sobietar Batasunak —eta gero Errusiak— baztertu egin zuen jarrera hori.

Potsdameko Adierazpenak honako hau dio Japoniako lurraldeei buruz: "8. Kairoko Deklarazioaren baldintzak bete egingo dira, eta Japoniako subiranotasuna honako uharte hauetara mugatuko da: Honshak-en, Hokkaidon, Kyushu, Shikoku eta zehazten ditugun irla txikiak".[11] Iparraldeko Lurraldeak osatzen dituzten uharteak ez daude zerrenda horretan esplizituki sartuta, baina Estatu Batuek geroago, bereziki San Frantziskoko Ituna prestatzean, esan zuten "eta zehazten ditugun uharte txikiak" esaldia erabil zitekeela Iparraldeko Lurraldeak Japoniara transferitzeko.

1943ko Kairoko Adierazpenak ez zituen esplizituki aipatzen Kuril Uharteak, baizik eta honela zioen: "Japonia ere bortxakeriaz eta lukurreriaz hartutako beste lurralde guztietatik kanporatuko da".

Geroago, Japoniak alegatu zuen Kairoko Deklarazioa eta Potsdameko Deklarazioa ez zirela uharteetan aplikatzen, ez zirelako inoiz Errusiakoak izan edo bi herrialdeen arteko harreman diplomatikoen ezarpenetik erreklamatu zituztelako 1855ean, eta, beraz, ez zeudelako Japoniak eskuratutako lurraldeen artean "biolentzia eta lukurreria".

San Frantziskoko Ituna aldatu

1951n San Frantziskoko Ituna prestatzean, eztabaida nabarmena sortu zen Estatu Batuen eta Sobietar Batasunaren arteko Kuril Uharteen estatusari buruz. Ituna Japoniaren eta Bigarren Mundu Gerrako Potentzia Aliatuen arteko bake-itun iraunkorra zela uste zen. Ordurako, Gerra Hotza finkatu zen, eta Estatu Batuek Yaltako eta Potsdamgo akordioen inguruan zuten jarrera nabarmen aldatu zen. Estatu Batuek adierazi zuten Potsdameko Adierazpenak lehentasuna izan behar zuela eta ez zela beharrezkoa Yaltako akordioari hertsiki atxikitzea, zeren, Estatu Batuen arabera, Sobietar Batasunak berak Yaltako akordioaren zenbait xedapen urratzen baitzituen beste herrialde batzuetako eskubideei dagokienez.[12] Sobietar Batasuna ez zegoen ados, eta Estatu Batuek Yaltan Sobietar Batasunari egindako promesak betetzea eskatu zuen, Sobietar Batasuna Japoniako gerran sartzeko baldintza gisa.[13] Une hartan, desadostasunetako bat zen Japoniak Hegoaldeko Sakhalinen eta Kuril uharteen eskubide guztiei uko egingo ziela eta Japoniak lurralde horien gaineko Sobietar Batasunaren subiranotasuna onartuko zuela ez zuela esplizituki adierazten.[14]

San Frantziskoko Ituna 49 naziok sinatu zuten, Japonia eta Estatu Batuak barne, 1951ko irailaren 8an. 2c artikuluak honela dio:

« Japoniak uko egiten dio eskubide, titulu eta erreklamazio orori, bai Kuril Uharteei, bai Sakhalin zati horri, bai Japoniak 1905eko irailaren 5eko Portsmoutheko Itunaren ondorioz bereganatu zituen ondoko uharteei. »


Ondoren, Estatu Departamentuak argitu zuen "Habomai eta Shikotan uharteak... Hokkaidoren parte direla eta Japoniak haien gaineko subiranotasunerako eskubidea duela". Britainia Handia eta Estatu Batuak ados egon ziren lurralde-eskubiderik ez zitzaiela emango San Frantziskoko Ituna sinatu ez zuten nazioei, eta, beraz, uharteak ez ziren formalki onartzen sobietar lurralde gisa.[10]

Sobietar Batasunak uko egin zion San Frantziskoko Ituna sinatzeari, eta publikoki adierazi zuen Kuril Uharteen auzia zela Tratatuari aurka egiteko arrazoietako bat. Japoniak San Frantziskoko ituna sinatu eta berretsi zuen. Hala ere, Japoniako Gobernuak eta Japoniako komunikabide gehienek diote, gaur egun, 1951ko San Frantziskoko bake-konferentziaren unean, Japoniak zioenez, Kunashiri, Etorofu, Shikotan eta Habomai uharteak ez ziren Kuril uharteen parte teknikoki, eta, beraz, 2. artikuluko xedapenek ez zituzten estaltzen.[15] Errusia eta mendebaldeko historialari batzuk eztabaidan ari dira baieztapen horren arrazoia.[16][17] 2005eko artikulu batean, The Japan Times egunkarian, Gregory Clark kazetariak idatzi zuen 1951ko adierazpen ofizial japoniarrak, mapak eta beste dokumentu batzuk, eta Estatu Batuetako ordezkaritzaburuak San Frantziskoko konferentzian —John Foster Dulles— egindako adierazpenak, argi utzi zuten San Frantziskoko Ituna 1951ko urrian amaitu zenean Japoniako Uharteak zirela.[5] Clark ere antzeko zerbait egin zuen 1992ko New York Times-eko iritzi-zutabe batean.[18]

2001eko liburu batean, Seokwoo Leek, nazioarteko zuzenbidearen erudito korear batek, 1951ko urriaren 19ko deklarazioa aipatzen du Kumao Nishimuraren Japoniako Dietan, Japoniako Kanpo Harremanetako Ministerioko Tratatuen Bulegoko zuzendariak, Etorofu eta Kunashiri Kuril Uharteen zati direla esanez.

AEBko senatuaren ebazpena. 1952ko apirilaren 28an, San Frantziskoko Ituna berretsiz, esplizituki adierazi zuen SESBek ez zuela inolako titulurik Kuril direlakoetan.[19]

Estatu Batuek diotenez, Japoniaren eta Errusiaren arteko bake-itun bat amaitu arte, ezbaian dauden Iparraldeko Lurraldeak errusiarren kontrolpean daude oraindik, 1 Zenbakiko Agindu Orokorraren bide .[10]

Japoniako Errusiako Enbaxadaren arabera, "Oraindik ez da amaitu bi herrialdeen arteko bake-ituna, Tokiok Kuril Uharteen hegoaldean egindako oinarririk gabeko (sic) lurralde-erreklamazioen ondorioz".[20]

1956 Sobietar-Japoniar Adierazpen Bateratua aldatu

Japonia eta Sobietar Batasunaren arteko bake-elkarrizketetan, sobietarrek proposatu zuten eztabaida konpontzea Shikotan eta Habomai Japoniara itzuliz. Elkarrizketen azken txandan, japoniarrak onartu egin zuen Iturup eta Kunashiriri egindako erreklamazioaren ahultasuna, eta erabaki zuen Shikotan eta Habomai uharteen itzulera konpontzea, bake-itun baten truke. 1956ko urriaren 19an, Moskun, SESBk eta Japoniak Sobietar-Japoniar Adierazpen Bateratua sinatu zuten. Adierazpenak amaiera eman zion Sobietar Batasunaren eta Japoniaren arteko gerra-egoerari, teknikoki oraindik ere bi herrialdeen artean egon baitzen 1945eko abuztutik, eta honako hau erabaki zuen: "SESBek eta Japoniak elkarrekin harreman diplomatiko arruntak ezarri ondoren, bake-itun bat egiteko negoziazioekin jarraitzea erabaki dute.[21] Honela, SESBek, Japoniaren nahiei erantzunez eta Japoniako Estatuaren interesa kontuan hartuta, Japoniari Habomai eta Shikotan uharteak ematea erabaki dute, baldin eta uharte horiek Japoniara benetako aldaketa bake-itun bat egin ondoren egiten bada."[22]

Hala ere, Adierazpen Bateratuak ez zuen Kuril Uharteen eztabaida ebatzi. Bereziki, desadostasuna Deklarazioko lurralde-xedapenen interpretazioari buruz sortu zen, hori saihesteko ahalegin sobietarrak egin arren. Sobietarren jarrera zen Adierazpenak eztabaida ebazten zuela eta lurralde-barrutirik ez zela eztabaidatuko Shikotan eta Habomairen transferentzia hitzartutik haratago; Japoniaren ustez, berriz, bake-itun bat amaitzeko negoziazioek bi uharte handiagoren negoziazioak jarraitzea eskatzen dute nahitaez.[23]

Blokeoaren jarraipena negoziazioetan Estatu Batuek esku hartzeari egozten zaio maiz[24][25][26], Japoniari ohartarazi ziolako beste uharteetan Japoniako erreklamazioa kentzeak esan nahi zuela Estatu Batuek Okinawari eutsiko ziola, eta San Frantziskoko Bake Itunak "ez zuela zehazten Japoniak uko egindako lurraldeen subiranotasuna", baina "Japoniak ez duela eskubiderik erabaki horren gainean subiranotasun irmoa transferitzeko".[27] Hala ere, adierazpen hau oso arantzatsua da, Japoniak eskari hori AEBk babesa eman aurretik egin zuelako.[24]

Kuril uharteen osaerari buruzko eztabaida aldatu

Etorofu eta Kunashiri uharteak Kuril uharteen parte ote diren eta, beraz, San Frantziskoko Itunaren 2c artikuluak estaltzen ote dituen, hori da Kuril Uharteen arteko eztabaidan oraindik konpondu gabeko arazo nagusietako bat. Japoniako diplomatiko ohi baten eta Moskuko bake-elkarrizketetarako Japoniako ordezkaritzako kide baten 1966ko liburu batean oinarrituta, Clarkek lehen baieztapen japoniarraren jatorria aztertu zuen: Etorofu eta Kunashiri uharteak ez dira Kuril-en parte 1956ko Sobietar-Japoniar Adierazpen Bateratuari buruzko negoziazioetan. Sobietar Batasunak ez zuen iritzi hori onartu une horretan, eta Errusiak jarrera berari eutsi dio gero.

XXI. mendearen bilakaera aldatu

Bi aldeen jarrerak ez dira nabarmen aldatu 1956ko Adierazpen Bateratutik, eta ez da amaitu Japoniaren eta Errusiaren arteko etengabeko bake-trataturik.[28]

2005eko uztailaren 7an, Europako Parlamentuak adierazpen ofizial bat egin zuen, eztabaidan zeuden lurraldeak itzultzea gomendatuz, eta Errusiak berehala protesta egin zuen.[29]

2006an, Vladimir Putinen gobernu errusiarrak Japoniari eskaini zion itzulera Shikotan eta Habomaisetik (eztabaidan zegoen eremuaren %6 inguru), baldin eta Japoniak beste bi uharteei egindako erreklamazioei uko egin bazien, Sobietar-Japoniar Deklarazio Bateratuari erreferetnzia eginez.[30][31][32]

Japoniak laguntza finantzario handia eskaini die Kuril Uharteei, itzultzen badizkiete. Hala ere, 2007rako, uharteetako biztanleak hazkunde ekonomikoaz eta bizi-mailen hobekuntzaz baliatzen hasi ziren, bereziki, arraina eraldatzeko industria hedatzearen ondorioz. Ondorioz, uste da ez dela hain litekeena uharteko biztanleei laguntza finantzarioko eskaintza japoniarrek irabaztea.[33]

2008ko otsailaren 7an, Reutersek jakinarazi zuen Yasuo Fukuda Japoniako lehen ministroak Vladimir Putin errusiar presidentearen gutun bat jaso zuela. Gutun horretan, Putinek lurralde-gatazka konpontzeko borondatea adierazi zuen, eta beste elkarrizketa-txanda bat proposatu zuen horretarako.[34]

Kuril Uharteei buruzko eztabaida 2008ko uztailaren 16an zabaldu zen, Japoniako gobernuak eskolako testuliburuen gidalerro berriak argitaratu zituenean, Japoniak Hego Kuril Uharteen gaineko subiranotasuna duela esateko agintzen dietenak. Errusiako Kanpo Harremanetarako Ministerioak uztailaren 18an jakinarazi zuenez, "[ekintza horiek] ez dute laguntzen bi herrialdeen arteko lankidetza positiboa garatzen, ez eta eztabaida konpontzen ere", eta uharteen gaineko subiranotasuna berretsi zuen.[35]

Japoniako lehen ministroa, Tarō Asō, eta Dmitri Medvedev lehendakaria Sakhalinen bildu ziren 2009ko otsailaren 18an, Kuril Uharteen gaia eztabaidatzeko. Bileraren ondoren, eztabaida konpontzeko ahaleginak azkartzea erabaki zutela esan zuten, etorkizuneko belaunaldiei konponbiderik ez emateko.[36]

2022ko martxoaren 7an, Japoniako lehen ministroak, Fumio Kishidak, jakinarazi zuen Japonia hegoaldeko Kuril-ak bere lurralde subiranoa direla deklaratzen zula, litekeenez Ukrainako inbasio errusiarrari erantzunez.[37]

Ainuen ikuspegia aldatu

Ainu herriko pertsona batzuek ere Kuril Uharteak eskatzen dituzte, haien talde etnikoa artxipelagoan eta Sakhalinen bizi izan zelako XIX. mendean Japoniako eta Errusiako kolonoak iritsi aurretik.[38]

2004an, Kamchatka Krain bizi zen Ainuko komunitate txikiak gutun bat idatzi zion Vladimir Putini, eta Kurilgo hegoaldeko uharteak Japoniara esleitzeko edozein neurri berriz aztertzeko eskatu zion. Gutunean japoniarrak, errusiar tsarzaleak eta sobietarrak errudun jotzen zituzten ainuen aurkako krimenengatik, hilketa eta asimilazio gisa, eta Putinek arbuiatutako ainu herriaren aurkako genozidio japoniarra aitortzeko eskatu zioten.[39]

Erreferentziak aldatu

  1. Yi, Sŏg-u. (2001). Towards a framework for the resolution of the territorial dispute over the Kurile Islands. International Boundaries Research Unit, University of Durham ISBN 1-897643-44-6. PMC 48512417. (Noiz kontsultatua: 2022-03-08).
  2. Article 25 of The San Francisco Peace Treaty defines the Allied Forces as "the States at war with Japan, […] provided that in each case the State concerned has signed and ratified the Treaty. […] the present Treaty shall not confer any rights, titles or benefits on any State which is not an Allied Power as herein defined; nor shall any right, title or interest of Japan be deemed to be diminished or prejudiced by any provision of the Treaty in favor of a State which is not an Allied Power as so defined." The Allied powers were Australia, Canada, Ceylon, France, Indonesia, the Kingdom of the Netherlands, New Zealand, Pakistan, the Republic of the Philippines, the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, and the United States of America. The Soviet Union refused to sign the treaty.
  3. The history of the Kuril Islands Dispute. RIA Novosti 1 May 2009.
  4. Text of Gromyko's Statement on the Peace Treaty.New York Times, page 26, September 9, 1951
  5. a b Northern Territories dispute highlights flawed diplomacy. By Gregory Clark. Japan Times, March 24, 2005. "Japanese materials at the time – Foreign Ministry maps, statements by former Prime Minister Shigeru Yoshida at San Francisco and in his later memoirs, and newspaper reports all make it clear that Etorofu and Kunashiri were most definitely included. The chief U.S. negotiator for the San Francisco treaty, Secretary of State John Foster Dulles, agreed. Asked at San Francisco to define the territory of the Kurils, he said only that the Habomais might be excluded (at the time there were suggestions that Shikotan might be part of the Kurils). More was to follow. Questioned in the Diet on October 19, 1951, over whether the word "Kurils" as used in the treaty included Etorofu and Kunashiri, the head of the Foreign Ministry Treaties Bureau, Kumao Nishimura, said unambiguously that both the northern Chishima and southern Chishima (Etorofu and Kunashiri) were included."
  6. Russian Ministry of Foreign Affairs 22 July 2005.
  7. Ito, Masami, "Russian-held isles: So near, so far", Japan Times, 18 January 2011, p. 3.
  8. Thierry Mormanne, « Le problème des Kouriles : pour un retour à Saint-Pétersbourg », in : Cipango, No 1, Paris, p. 58-89, 1992. ISSN 1164-5857.
  9. K. Takahara, Nemuro raid survivor longs for homeland. Japan Times, September 22, 2007. Accessed August 3, 2008
  10. a b c d Bruce A. Elleman, Michael R. Nichols and Matthew J. Ouimet, A Historical Reevaluation of America's Role in the Kuril Islands Dispute, Pacific Affairs, Vol. 71, No. 4 (Winter, 1998–1999), pp. 489–504
  11. Potsdam Declaration. .
  12. Text of Dulles Reply to the Soviet Charges Against Japanese Peace Treaty; THE PRESIDENT ARRIVING TO OPEN PEACE CONFERENCE,
  13. [https://www.nytimes.com/1951/09/09/archives/text-of-gromykos-statement-on-the-peace-treaty-contrast-with-other.html?sq=Gromyko&scp=4&st=p
  14. Clark, Gregory, "Northern Territories dispute lives on self-righteous deadlock", Japan Times, 12 May 2009, p. 12.
  15. The convoluted case of the coveted Kurils. By Kosuke Takahashi. Asia Times. November 25, 2004. "Japan and the Allied Powers, including the US and the UK, signed the peace treaty in San Francisco in 1951, when the Soviet Union participated but did not sign the treaty. At the conference, Japan renounced the "Kuril Islands", excluding Etorofu, Kunashiri, Shikotan, or the Habomai Islands, which Japan claimed had always been Japanese territories and wished to claim them after the war."
  16. Kimie Hara, 50 Years from San Francisco: Re-Examining the Peace Treaty and Japan's Territorial Problems. Pacific Affairs, Vol. 74, No. 3 (Autumn, 2001), pp. 361–382. Available online at J-STOR.
  17. Northern Territories dispute highlights flawed diplomacy. By Gregory Clark. Japan Times, March 24, 2005.
  18. Clark, Gregory. (July 18, 1992). «Tokyo's Claim to the Kurils Is Shaky» The New York Times.
  19. James E. Goodby, Vladimir I. Ivanov, Nobuo Shimotomai, "Northern territories" and beyond: Russian, Japanese, and American Perspectives, Praeger Publishers, 1995
  20. «Russian-Japanese Relations - The Embassy of the Russian Federation to Japan» tokyo.mid.ru.
  21. "Texts of Soviet-Japanese Statements; Peace Declaration Trade Protocol", page 2, New York Times, October 20, 1956; available for fee from the New York Times electronic archive.
  22. "Texts of Soviet-Japanese Statements; Peace Declaration Trade Protocol." New York Times, page 2, October 20, 1956. Subtitle: "Moscow, October 19. (UP) – Following are the texts of a Soviet-Japanese peace declaration and of a trade protocol between the two countries, signed here today, in unofficial translation from the Russian".
  23. Hara, Kimie. Japanese-Soviet/Russian Relations since 1945: A Difficult Peace (1998) online
  24. a b «Угроза Даллеса: миф или реальность?» cyberleninka.ru.
  25. Kimie Hara, 50 Years from San Francisco: Re-Examining the Peace Treaty and Japan's Territorial Problems. Pacific Affairs, Vol. 74, No. 3 (Autumn, 2001), pp. 361–382. Available online at J-STOR.
  26. Clark, Gregory. (July 18, 1992). «Tokyo's Claim to the Kurils Is Shaky» The New York Times.
  27. James E. Goodby, Vladimir I. Ivanov, Nobuo Shimotomai, '"Northern territories" and beyond: Russian, Japanese, and American Perspectives, Praeger Publishers, 1995
  28. Fackler, Martin. (2 November 2010). «Japan Summons Envoy to Russia Over Kurile Islands Dispute» New York Times: A12..
  29. European Parliament resolution on relations between the EU, China and Taiwan and security in the Far East #15
  30. Soviet-Japanese joint declaration of 1956 — full text in Russian at Wiki
  31. declaration of 1956, official Japan site — full text in Russian
  32. declaration of 1956, Japan embassy — full text in Russian
  33. Islands disputed with Japan feel Russia's boom. .
  34. Ueno, Teruaki. «Russia's Putin, Japan PM may meet over island row» Reuters.
  35. Russia hopes to solve territorial dispute with Japan by strengthening trust, Xinhua News Agency, Accessed 19 July 2008
  36. BBC NEWS - Asia-Pacific - Japan, Russia discuss islands row. 18 February 2009.
  37. https://web.archive.org/web/20220308154440/https://www.jiji.com/sp/article?k=2022030701026&g=pol
  38. McCarthy, Terry. (September 22, 1992). «Ainu people lay ancient claim to Kurile Islands: The hunters and fishers who lost their land to the Russians and Japanese are gaining the confidence to demand their rights» The Independent.
  39. Камчатское Время. .

Kanpo estekak aldatu