Kodex
Kodex (latinez caudex, "zuhaitzaren enborra") eskuz idatzitako dokumentu zahar bat da, elkarri jositako eta koadernatutako kaierez osatua.
Erromatarrek asmatu zuten bere taulak lotzeko eta pixkanaka-pixkanaka biribilkia ordezkatu zuen.[1] Kristautasunarekin batera zabaldu zen, Eliza kristauak formatu hau hautatu baitzuen Bibliarako[1].
Nahiz eta teknikoki edozein koadernaketa moderno kodexa izan, egun hitza eskuizkribuentzat baino ez dugu erabiltzen, batez ere Berant Antzinaroko eta Erdi Arokoentzat[2]. Liburu hauek ikertzen dituen zientziak kodikologia du izena; antzinako agiriak ikertzen dituena, berriz, paleografia.
-
Kopistak scriptorim batean lan egiten. "Libro de ls jeugos" Alfondo X. Gaztela eta Leongoa ,1283. -
Jean Mielot eskribaua codex bat biribilki batean kopiatzen. Jean Le Tavernieren ilustrazioa, XV. m.
Zenbait kodex
aldatuNormalean kodexek dauden tokien izena hartu dute, hiri batena, liburutegi batena. Hauek dira ezeagunetariko batzuk:
Europako kodexak
aldatu- Donemiliaga Kukulako Becerro Galicano.
- Codex Abrogans edo Abrogans Kodexa.
- Codex Aleppo.
- Codex Alexandrinus.
- Codex Alimentarius.
- Codex Alimentarius Austriacus.
- Codex Amiatinus.
- Codex Argenteus.
- Codex Astensis.
- San Emmeram Codex Aureus.
- Rodako Kodexa.
- Lorschgo Codex Aureus.
- Codex Batres.
- Codex Berolinensis.
- Codex Bezae.
- Codex biblicus legionensis.
- Codex Calixtinus.
- Codex Claromontanus.
- Codex Cumanicus.
- Codex Ephraemi Rescriptus.
- Codex Euricianus.
- Codex Exoniensis.
- Codex Flatoiensis.
- Codex Frisianus.
- Codex Gigas.
- Codex Hammer.
- Codex Hierosolymitanus.
- Codex Iustinianus.
- Codex Leicester.
- Codex Manesse.
- Codex Maximilianeus bavaricus civilis.
- Codex Pisanus.
- Codex Regius.
- Codex Runicus.
- Codex Sinaiticus.
- Codex Theodosianus.
- Codex Usserianus Primus
- Codex Wallerstein.
- Codex Zamoscianus.
- Codex ms. 3227a.
- Leningrad Kodexa.
- Rohonczi Kodexa.
- Albaceteko Kodexa.
- Cantigas de Santa María.
- Codex Vaticanus.
Ameriketako kodexak
aldatuHona hemen ezagunenak:
Espainiarren konkista baino lehen sortutakoak dira hauek:[3]
- Maia kodexak:
- Dresdengo Kodexa
- Madrilgo Kodexa
- Codex Peresianus edo Parisko Kodexa
- Grolier Kodexa: espezialista guztiek ez dute kodex hau benetakoa bezala onartzen.
XVI. mendean eginiko kodexak dira. Asko dira; hemen bakan batzuk jasoko ditugu:[4]
Bibliografia
aldatu- Arqueología Mexicana aldizkaria: "Códices prehispánicos" monografikoa. IV.liburukia, 23.zk. 2.berrinprimatzea, Mexiko Hiria, 2002.
- Miguel León-Portilla: Literaturas indígenas de México. Mexiko Hiria, FCE, 1992. ISBN: 9789681638771.
Erreferentziak
aldatuKanpo estekak
aldatu
- ↑ a b Roberts, Colin H.; Skeat, T. C. (1983), The Birth of the Codex, Londres: Oxford University Press, ISBN 0-19-726024-1}}
- ↑ David Diringer, The Book Before Printing: Ancient, Medieval and Oriental, Courier Dover Publications, New York 1982, ISBN 0-486-24243-9
- ↑ "Códices prehispánicos", 14-15 or.
- ↑ "Códices prehispánicos", 64-69 or.