Gotthold Eisenstein
Ferdinand Gotthold Max Eisenstein (1823-1852) matematikari alemaniarra izan zen, batez ere zenbakien teorian egindako lanengatik ezaguna.
| Gotthold Eisenstein | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Berlin, 1823ko apirilaren 16a |
| Herrialdea |  Prusiako Erresuma |
| Heriotza | Berlin, 1852ko urriaren 11 (29 urte) |
| Heriotza modua | berezko heriotza: tuberkulosia |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Berlingo Humboldt Unibertsitatea Wrocławeko Unibertsitatea |
| Tesi zuzendaria | Ernst Kummer Johann Peter Gustav Lejeune Dirichlet Nikolaus Wolfgang Fischer (en)  |
| Ikaslea(k) | ikusi
|
| Jarduerak | |
| Jarduerak | matematikaria |
| Enplegatzailea(k) | Berlingo Humboldt Unibertsitatea |
| Jasotako sariak | |
| Kidetza | Prusiako Zientzien Akademia Göttingengo Zientzien Akademia |
Bizitza eta obra aldatu
Kristautasunera bihurtutako familia judu baten semea zen. Aitak zortzi urtez aritu zen armada prusiarrean, eta, ondoren, negozioetan aritu zen, itxuraz arrakasta handirik izan gabe. Bost anaiak haur txikiak zirela hil ziren, eta berak meningitisa izan zuen. Ondorioz, bere osasuna oso txarra izan zen eta hipokondriako bihurtu zen.[1]
Berlingo eta Charlottenburgeko hainbat eskola eta institututan ikasi zuen 1842ra arte, orduan aitak negozioa Ingalaterrara eta Irlandara eraman zuen.[2] Han ezagutu zuen William Rowan Hamilton. Lagrangeren, Eulerren eta Gaussen lanak aztertzen ari zen beti bere kabuz. Hemezortzi eta hemeretzi urte zituela, Dirichlet-en klaseetara joan zen unibertsitatean.[2]
1843an Berlingo unibertsitatean sartu zen eta hurrengo urtean Journal de Crelle-n argitaratu zituen bere lehen artikuluak. Crellek berak gomendatu zion Alexander von Humboldt-i, bera izango baita haren babesle nagusia.'[1]
1847an, Berlingo unibertsitatean eskolak emateko gaikuntza lortu zuen, baina 1848a denbora laburrean espetxeratu zuten iraultzan jarrera errepublikanoa zuelako. 1851n, gaixorik, irakaskuntza aldi baterako utzi behar izan zuen eta hurrengo urtean hil zen, hogeita bederatzi urterekin, Humboldtek beka garrantzitsu bat lortu zionean.[1]
Eisenstein-en lana, batez ere, hiru eremutan oinarritzen da: forma koadratikoen teoria aritmetikoa, elkarrekikotasun koadratikoaren legea eta funtzio eliptikoen teoria.[1]
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b c d Mathematics in Berlin. Birkhäuser Verlag 1998 ISBN 3-7643-5943-9. PMC 39235605. (Noiz kontsultatua: 2022-07-29).
- ↑ a b (Ingelesez) Schmitz, M.. (2004). The life of Gotthold Ferdinand Eisenstein. ISSN 1175-2777. (Noiz kontsultatua: 2022-07-29).
Bibliografia aldatu
- Eisenstein, Gotthold. Mathematische Werke (en (alemany) i (francès)). American Mathematical Society, 1989. ISBN 9780828412803.
- Schappacher, Norbert. «Gotthold Eisenstein». A: Heinrich Begehr, Helmut Koch, Jürg Kramer, Norbert Schappacher, Ernst-Jochen Thiele (eds.). Mathematics in Berlin (en (anglès)). Springer, 1989, p. 55-60. ISBN 978-3-7643-5943-0.
- Schmitz, M.. (2004). «The life of Gotthold Ferdinand Eisenstein» Research Letters in the Information and Mathematical Sciences Vol. 6: 1-13. ISSN 1175-2777..
Kanpo estekak aldatu
- (Katalanez) «Gotthold Eisenstein» L'Enciclopèdia.cat. Bartzelona: Grup Enciclopèdia Catalana http://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-0023639.xml.
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F. «Ferdinand Eisenstein» (en anglès). MacTutor History of Mathematics archive. School of Mathematics and Statistics, University of St Andrews, Scotland. (Ingelesez)
- Biermann, Kurt R.. Eisenstein, Ferdinand Gotthold Max. Complete Dictionary of Scientific Biography.
Datuak: Q61047
Multimedia: Ferdinand Eisenstein / Q61047
