Zerrenda:Euskalkiak eta azpieuskalkiak
Zerrenda honetan euskalkiak, azpieuskalkiak eta azpieuskalkietako hizkerak sailkatu ditugu, XXI. mendeko dialektologiako irizpideei jarraituz (Koldo Zuazo eta beste).[1][2]
| ██ Mendebalekoa██ Erdialdekoa██ Nafarra | ██ Nafar-lapurtarra██ Zuberotarra██ Bonaparteren garaiko hedadura |
Eduki-taula
- 1 Mendebaleko euskalkia
- 2 Erdialdeko euskalkia
- 3 Nafar euskalkia
- 4 Ekialdeko nafar euskalkia (†)
- 5 Nafar-lapurtar euskalkia
- 6 Zuberotar euskalkia
- 7 Erreferentziak
Mendebaleko euskalkiaAldatu
Sartaldeko azpieuskalkiaAldatu
Sartaldeko eta sortaldeko azpieuskalkien arteko hizkerakAldatu
Sortaldeko azpieuskalkiaAldatu
Arabako sartaldeko azpieuskalkia (†)Aldatu
- Arabako Baranbio, Legutio eta Aramaio herrietan tokiko usadiozko euskara egiten duten hiztunak badiren arren, galdutzat jotzen da azpieuskalki hau.
Arabako erdialdeko azpieuskalkia (†)Aldatu
Zubi hizkerakAldatu
Arabako sortaldeko hizkera (†)Aldatu
Erdialdeko euskalkiarekiko eta nafar euskalkiarekiko lotura zen.
Elgoibar eta Mendaroko hizkeraAldatu
Erdialdeko euskalkiarekiko lotura da.
Erdialdeko euskalkiaAldatu
Sartaldeko azpieuskalkiaAldatu
Goierriko hizkeraAldatu
Sailkapen honetan «Goierriko hizkera» izendatu dena, XIX.-XX. mendeetako sailkapen zaharrean, Goierriko gipuzkeraren sartaldeko aldaera eta erdialdeko aldaera dira. Eta sailkapen zahar hartako Goierriko gipuzkeraren sortaldeko aldaera delakoaren zati bat ere sartuta dago sailkapen berriko Goierriko hizkeran; beste zatia, sortaldekoena, erdialdeko euskalkiaren erdiguneko azpieuskalkian dago sartuta sailkapen berri honetan.
Urolaldeko hizkeraAldatu
Sartaldeko eta erdiguneko azpieuskalkien arteko hizkerakAldatu
Erdiguneko azpieuskalkiaAldatu
Beterriko hizkeraAldatu
Tolosaldeko hizkeraAldatu
XIX.-XX. mendeetako sailkapen zaharreko Goierriko sortaldeko hizkeraren zati bat Tolosaldeko hizkeran dago sartuta, sailkapen berrian.
Sortaldeko azpieuskalkiaAldatu
Zubi hizkerakAldatu
Arabako sortaldeko hizkera (†)Aldatu
Mendebaleko euskalkiarekiko eta nafar euskalkiarekiko lotura zen.
Basaburu, Larraun eta Imozko hizkerakAldatu
Nafar euskalkiarekiko lotura da eskualde hartako euskara. Nafarreraren eragin nabaria du, baina gipuzkeraren geroz eta ezaugarri gehiagorekin. Herri horietako hizkeretan, batez ere Larraun bailarakoan, asko dira Leitzako euskalkiarekiko antzekotasunak (Malerrekako hizkerak ere badituenak).[3]
Aranoko hizkeraAldatu
Nafar euskalkiarekiko lotura da. Leitza-ko hizkerarekin harreman zuzena dauka.
Oiartzun, Irun eta Hondarribiko hizkeraAldatu
Nafar euskalkiarekiko lotura da.
Nafar euskalkiaAldatu
Hego-sartaldeko azpieuskalkiaAldatu
Sakanako hizkeraAldatu
Ergoiengo hizkeraAldatu
Ipar-sartaldeko azpieuskalkiaAldatu
Bortzirietako hizkeraAldatu
Malerrekako hizkeraAldatu
Bertizarango hizkeraAldatu
Erdiguneko azpieuskalkiaAldatu
Sortaldeko azpieuskalkiaAldatu
Esteribarko hizkeraAldatu
Erroibarko hizkeraAldatu
Zubi hizkerakAldatu
Arabako sortaldeko hizkera (†)Aldatu
Mendebaleko euskalkiarekiko eta erdialdeko euskalkiarekiko lotura zen.
Burundako hizkeraAldatu
Mendebaleko euskalkiarekiko eta erdialdeko euskalkiarekiko lotura da.
Baztango hizkeraAldatu
Nafar-lapurtar euskalkiarekiko lotura da.
Aezkoako hizkeraAldatu
Ekialdeko nafar euskalkiarekiko eta nafar-lapurtar euskalkiarekiko lotura da.
Ekialdeko nafar euskalkia (†)Aldatu
Nafar-lapurtar euskalkiaAldatu
Sartaldeko azpieuskalkiaAldatu
Sartaldeko eta sortaldeko nafar-lapurtar azpieuskalkien arteko hizkerakAldatu
Sortaldeko azpieuskalkiaAldatu
Zubi hizkerakAldatu
Kostako nafar-lapurtar hizkeraAldatu
Erdialdeko euskalkiarekiko lotura da.
Amikuzeko hizkeraAldatu
Zuberotar euskalkiarekiko lotura da.
Zuberotar euskalkiaAldatu
Zuberotar euskara batasun handikoa da gaur egun. Iragan garaietan, hegoaldeko alderdi menditsuko hizkera, Basabürü eskualdekoa, desberdina zela esan izan da. Azkenaldian, ordea, berdintzera egin du Zuberoako euskarak eta, aldakuntza txiki batzuk gorabehera, ez da azpieuskalki eta hizkera berezirik ageri.[4]
ErreferentziakAldatu
| Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskara |
- ↑ Koldo Zuazo (2008): Euskalkiak: euskararen dialektoak, Elkar, 2008.
- ↑ Koldo Zuazo (1999): «Arabako euskararen kokagunea», Fontes linguae vasconum: Studia et documenta, ISSN 0046-435X, 31. urtea, 80. zenbakia, 1999. 165-184. orrialdeak.
- ↑ Amaia Apalauza Ollo (2012): Nafarroako ipar-mendebaldeko hizkeren egitura geolinguistikoa, Mendaur bilduma, Euskaltzaindia.
- ↑ Koldo Zuazo: Euskalkiak.com.