Ospitale

gaixoak artatzeko eraikitako azpiegitura
Erietxe» orritik birbideratua)

Ospitalea edo erietxea gaixoak artatzeko eraikina da. Kudeaketari dagokionez, publikoak edo pribatuak izan daitezke, edo bitarikoak.

Basurtuko Ospitalea, Bilboko ospitale publiko nagusia.

Tamainaren eta zerbitzatutako eremu geografikoaren arabera, aldiz, ospitale nagusiak eta eskualde-ospitaleak bereizten dira.

Azkenik, eskainitako zerbitzuen arabera, ospitale orokorrak (era guztietako gaixoentzakoak) edo espezializatuak (mota jakin bateko gaixoentzakoak) ditugu. Azken mota horretakoak dira erietxe psikiatrikoak, errehabilitaziokoak, zaintza aringarrikoak, adineko gaixoentzakoak eta abar.

Ospitale edo erietxeei ere eritegi[1], sendategi[2], gaixotegi[3], gaixoetxe[4] eta osategi[5] izena ematen zaie.

Ospitaleen sorrera eta hitzaren jatorria

aldatu
 
Mediku bat, ospitale batean gaixoak bisitatzen. Alemaniako grabatua, 1682koa.

Ospitaleak Erdi Aroan sortu ziren, eta orain ez bezalako zereginak zituzten: pobreentzako ongintzako etxeak ziren, erromesentzako ostatuak, edo ospitale eskolak. Izan ere, ospitale izena latinezko hospes hitzetik dator. Latinezko hitz horrek «atzerritarra» edo «arrotza» esan nahi du, hau da, ostatu hartu duen norbait. Latinezko hitz horretatik eratorritako hospitium izenak «abegia» esanahia hartu zuen, hau da, ostatu hartzen duenaren eta osatu ematen duenaren arteko harremana, adiskidantza, harrera ona. Metonimiaz, latinezko hitz horrek «ostatatzeko gela», «ostatua» esanahia hartu zuen.[6]

Halaxe, hospes da euskarazko ostatu hitzaren eta haren eratorrien erroa (p erori zen, ingelesez bezalaxe, fonetika arrazoiak direla kausa). Hortik datoz ostatu, ostalari, ostalaritza, ostaleria, ostatatu, bai eta euskarara frantsesaren bidez heldutako hotel hitza ere.

Langileak

aldatu

Medikuntzaren praktikan sendagileak eta erizainak egile garrantzitsuak badira ere, ospitaleetan hainbat motatako langilek jarduten dute, asko osasungitzatik kanpokoak: administrariak, informatikariak edo sukaldariak, besteak beste.

Atalak

aldatu

Oinarrizkoak

aldatu

Eritegiak hainbat ataletan banatuta daude, batzuetan eraikin berean sartuta eta beste batzuetan banadutako pabiloietan.

Orokorrean, atal nagusiak hauexek dira:

Bereziak

aldatu

Ospitale nagusietan, unitate bereziak ere badaude, hala nola:

Euskal Herrian

aldatu
Sakontzeko, irakurri: «Euskal Herriko ospitaleak»

Erietxe publikoak Hego Euskal Herrian Osasunbideak kudeatzen ditu Nafarroan eta Osakidetzak EAEn.

Lurralde osoan erreferentziazko ospitale publikoa hainbat arlotan Gurutzetakoa da, Barakaldon. Arlo pribatuan, aldiz, Klinika Unibertsitarioa da garrantzitsuena, Iruñean dagoena.

Erreferentziak

aldatu
  1. «eritegi» www.euskaltzaindia.eus (Euskaltzaindiaren Hiztegia) (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
  2. «sendategi» www.euskaltzaindia.eus (Euskaltzaindiaren Hiztegia) (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
  3. «gaixotegi» www.euskaltzaindia.eus (Euskaltzaindiaren Hiztegia) (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
  4. «gaixoetxe» www.euskaltzaindia.eus (Euskaltzaindiaren Hiztegia) (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
  5. «osategi - Elhuyar hiztegiak» hiztegiak.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
  6. Cassell's Latin Dictionary, 260th. Thousand.

Ikus, gainera

aldatu

Kanpo estekak

aldatu