Binil kloruro
Binil kloruroa edo kloroetenoa (IUPACen arabera) konposatu organiko kloratua da industria kimikoan sekulako garrantzia duena poli(binil kloruro) (PVC) plastiko ezaguna fabrikatzeko baliatzen baita[1]. Giro tenperaturan gas kolorge, sukoi eta toxikoa da. Disolbatzaile organiko ohikoenetan disolbatzen da.
| Binil kloruro | |
|---|---|
 | |
| Formula kimikoa | C2H3Cl |
| SMILES kanonikoa | 2D eredua |
| MolView | 3D eredua |
| Konposizioa | karbono eta kloro |
| Mota | konposatu kimiko |
| Ezaugarriak | |
| Errefrakzio indiziea | 1,37 (20 °C) |
| Disolbagarritasuna | 0,1 g/100 g (ur, 25 °C) |
| Momentu dipolarra | 1,45 D |
| Fusio-puntua | −160 °C −153,79 °C |
| Irakite-puntua | −14 °C (760 Torr) −13,37 °C (101,325 kPa) |
| Fusio-entalpia | 1,45 D |
| Formazio entalpia estandarra | −37,26 kJ/mol |
| Lurrun-presioa | 3,3 atm (20 °C) |
| Masa molekularra | 61,992 Da |
| Erabilera | |
| Rola | kantzerigeno eta occupational carcinogen (en)  |
| Arriskuak | |
| NFPA 704 |  4
3
2
|
| Lehergarritasunaren beheko muga | 3,6 vol% |
| Lehergarritasunaren goiko muga | 33 vol% |
| Denboran ponderatutako esposizio muga | 2,56 mg/m³ (8 h, Ameriketako Estatu Batuak) |
| Esposizioaren goiko muga | 12,8 mg/m³ (Ameriketako Estatu Batuak) 0 mg/m³ (baliorik ez) |
| Eragin dezake | vinyl chloride exposure (en) |
| Identifikatzaileak | |
| InChlKey | BZHJMEDXRYGGRV-UHFFFAOYSA-N |
| CAS zenbakia | 75-01-4 |
| ChemSpider | 6098 |
| PubChem | 6338 |
| Reaxys | 1731576 |
| Gmelin | 28509 |
| ChEBI | 100541 |
| ChEMBL | CHEMBL2311071 |
| RTECS zenbakia | KU9625000 |
| ZVG | 13290 |
| DSSTox zenbakia | KU9625000 |
| EC zenbakia | 200-831-0 |
| ECHA | 100.000.756 |
| CosIng | 90183 |
| MeSH | D014752 |
| Human Metabolome Database | HMDB0259823 |
| UNII | WD06X94M2D |
| KEGG | C06793 |
Sintesia
aldatuHasiera batean binil kloruroa prestatzen zen azetilenoa azido klorhidrikoz tratatuz.
Alabaina, azetilenoa oso konposatu sukoia eta lehergarria denez, XX. mendearen hasieran azetilenoa etilenoz ordeztu zen prozesu industrialetan ia mundu osoan. Egun Txinan bakarrik jarraitzen zaio azetilenoaren bideari[1].
Ohiko prozesua bi pausotakoa da. Lehenengoan, etilenotik 1,2-dikloroetanoa prestatzen da halogenazio elektroizale baten bidez. Hasiera batean etilenoa kloro hutsa baliatuz kloratzen zen, baina kloroa lortzeko prozesuak energia-behar handiak dituenez eta ondorioz garestia denez, hidrogeno kloruroz ordeztu zen geroago. Kobre(II) kloruroa katalizatzaile gisa baliatuta oxiklorazio baten bidez lortzen da 1,2-dikloroetanoa.
![{\displaystyle {\ce {CH2=CH2 + 2HCl +1/O2 ->[CuCl2] CH2ClCH2Cl + H2O}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/318dbfc843d70a4ebb9029d34dbb171d2023219a)
Bigarren urratsean 1,2-dikloroetanoaren deshidrohalogenazio termikoz lortzen da binil kloruroa[2].
![{\displaystyle {\ce {CH2ClCH2Cl ->[beroa] CH2=CHCl + HCl}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/91bec4bc2637e18cb364dad36a2d723e6c6ad92d)
Toxikotasuna
aldatuAEBetako ATSDR (Agency for Toxic Substances and Disease Registry) eta EPA (Environmental Protection Agency) erakundeek ohikoak diren substantzien artean arriskutsuenen zerrendan laugarren tokian sailkatu zuten binil kloruroa 1999an[3]. Izan ere, binil kloruroaren kontzentrazio handiek zorabioa, konortea galtzea eta heriotza ere ekar lezakete. Luzaroan kontzentrazio txikietan arnastuz gero nerbio-sistema kaltetu eta gibeleko minbizia eragin dezake[4].
Erreferentziak
aldatu- ↑ a b «Vinyl Chloride Monomer (VCM) the big picture.» IHS Markit (Noiz kontsultatua: 2021-04-25).
- ↑ Vicario Hernando, Jose Luis & Moreno Benitez, Isabel. (2009). Kimika organiko industriala. EHU, 68-69 or. ISBN 978-84-692-7831-4..
- ↑ Guillermo, Roa Zubia. (2000-02-29). «20 konposatu arriskutsuenak. Produktu arriskutsuenen zerrendak argitara eman dira.» Zientzia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-04-25).
- ↑ Toxicological Profile for Vinyl Chloride. Agency for Toxic Substances and Disease Registry, https://wwwn.cdc.gov/TSP/ToxProfiles/ToxProfiles.aspx?id=282&tid=51 or..
Kanpo estekak
aldatu
Datuak: Q338869
Multimedia: Vinyl chloride / Q338869
