Wikipedia

Beverly Willis

arkitekto estatubatuarra

Beverly Willis (Tulsa, Oklahoma, AEB, 1928ko otsailaren 17a - Blanford, AEB, 2023ko urriaren 1a) estatubatuar arkitektoa eta Ameriketako Arkitekto Institutuko (FAIA) bazkidea izan zen.[1]

Beverly Willis

Bizitza
JaiotzaTulsa, 1928ko otsailaren 17a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
HeriotzaBranford (Connecticut), 2023ko urriaren 1a (95 urte)
Heriotza modua: Parkinsonen gaixotasuna
Hezkuntza
HeziketaOregongo Estatu Unibertsitatea
Hawaiiko Unibertsitatea
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakarkitektoa
Lantokia(k)San Frantzisko eta Honolulu
Jasotako sariak
beverlywillis.com

Biografia aldatu

Willis Oklahoma estatuko Tulsa herrian jaio zen. Gurasoak Margaret Elizabeth Porter (erizaina) eta Ralph William Willis petrolio-industriako enpresaburua izan ziren. Willisen nebak, Ralph Gerald Willisek (1930-1999), Estatu Batuetako armadan jardun zuen eta geroago Fiyi uharteetan erretiratu zen.

Bigarren Mundu Gerran, hamabost urte zituela, helize-monomotor bat gidatzen ikasi zuen Willisek, Emakumeen Aire Zerbitzuan sartzeko. Gurasoak dibortziatu ondoren, Willis Portlandera (Oregón) joan zen amarekin eta hantxe graduatu zen bigarren hezkuntzan. Willisek ingeniaritza ikasi zuen Oregongo Estatu Unibertsitatean, 1946tik 1948ra. Hawaiiko Unibertsitatean ohorearekin graduatu zen 1954an, Arte Finetako Batxiler mailan.[2]

Ibilbidea aldatu

Willis Atelierra aldatu

Hawaiiko Unibertsitatean graduatu ondoren, Willisek Willis Atelierra sortu zuen Waikikin, eta hantxe jarraitu zuen Jean Charloten babespean institutuan hasitako horma-irudiak eta fresko delako pintura lantzen. Charlot-en estudioan, Willis-ek artearen eta naturaren arteko lotura organiko eta geometrikoak ezagutu zituen, landareak, kapuluak eta loreak aztertuz, naturaren geometria intrintsekoa ezagutu zuen. Geometriaren, naturaren eta edertasunaren arteko erlazioaren ulermen horrek eragina izan zuen geroago arkitekturako diseinuari egindako lanketa humanistikoan.

1956an, Willis aitzindaria izan zen urtutako harezko horma-paneletan, Hilton Royal Hawaiian hotelean Shell tabernan panel bat erabiliz. Willisek diseinatutako Shell taberna Hawaiian Eye telesaileko atzeko-oihal bihurtu zen.

Beverly Willis Arkitektoak aldatu

1958an, Willisek diseinu-bulego bat ireki zuen San Frantziskon (Kalifornia). Honoluluko (Hawaii) artista multimedia gisa hasi zenean, denda komertzialen diseinuan lan egin zuen, eta, beraz, nazioartean ezaguna izan zen.[3] Hirurogeiko hamarkadaren amaieran, hiri-azpiko hedapena goraldian zegoenean, Willisek bere esperientzia komertziala eta eskala handiko urbanizazioa konbinatu zituen, eta, gero, instituzioentzako diseinu, plangintza eta hiri-garapenerako diseinu bihurtu zen. Ezaguna da eraikinen erabilera berri eta anitzetarako berrikuntza-lanengatik, honako hauek barne: San Frantziskoko Balet Eraikina, Estatu Batuetan ballet- eta eskola-konpainia gisa erabiltzeko diseinatutako lehen eraikina; Union Streeteko dendak, historialari batzuek eraikin historikoen mugimenduaren egokitze-mugimendu modernoaren aurrerabiderako hasierako ekarpen eta aitzindari gisa deskribatzen dituztenak;[4] eta Manhattan hiriko Akademia, New Yorkeko Hezkuntza Departamentuko bigarren mailako eskola, eskola txiki edo pribatuetan jasotako irakaskuntza-kontzeptu berrien prototipoa izan zena.

Ekarpen nagusiak aldatu

Willisek eginkizun garrantzitsua izan zuen arkitekturaren diseinuan eta hiri amerikarretan eragina izan zuten arkitektura-kontzeptu askoren garapenean.[5] Willisek teknologia berriak garatu zituen arkitekturan, hiri-plangintzan, politika publikoan. Arkitekturako lidergo-jarduerak oso ezagunak dira.[6][7] Bere lanik ezagunenetako bat San Frantziskoko Baletaren eraikina da, Kalifornian.[8] Washington Hiriko Museo Nazionalaren eraikinaren sortzaileetako bat da, Beverly Willis Architecture Foundation-en sortzailea. Azken hori irabazi asmorik gabeko erakundea da, eta eraikuntzako industrian emakumeen kultura aldatzeko lan egiten du ikerketaren eta hezkuntzaren bidez.[9] Haren artxiboetako batzuk Virginia Techeko International Archive of Women in Architecture-n daude.[10]

Arkitektura aldatu

Willis-en arkitekturaren sustraiak diseinuari giza-ikuspegitik heltzen diote, bere eraikuntzen plano indibidualista eta funtzionaletan islatuta. Willis-en iritziz diseinuak giza portaeran eragina izan dezake, eta forma, funtzio, proportzio, testura eta kolorearen espazio-kontzeptuak zentzumenekin komunikatzen dira. Willisen diseinu humanista kontzeptuaren muinean, ustez, formak funtzioari jarraitzen dio, baita diseinuaren, naturaren eta proportzioaren arteko erlazioaren ulermena ere, De architectura lanean adierazten den bezala.

Bere errepertorio arkitektonikoak eskala ezberdinak hartzen ditu, merkataritzaguneak, egoitzak, merkataritzako egiturak eta kultur eraikinak. Bere diseinu nabarmenenetako batek, San Frantziskoko Balet Eraikinak, ez zuen aurrekaririk izan Estatu Batuetan.[11] Data horretarako, 1984, San Frantziskoko Balet Elkartearen eraikina izan zen Estatu Batuetan goi-mailako balet-erakunde bat erabiltzeko diseinatu eta eraiki zen lehen eraikina.[8] Eraikina San Frantziskoko Barrutiko Gizarte Etxean dago, eta geroko balet-konpainiak eta -eskolak diseinatzeko eredu izan zen.[12]

1974an, Willis & Associates, Inc. Honoluluko (Hawaii) Etxebizitza Militarretarako Aliamanu Harana Komunitatearen diseinu eta planeamendurako arkitektura- eta ingeniaritza-kontratua jaso zuen. Proiektua 11.500 biztanleko 110 milioi dolarreko familia-etxebizitzetarako gune bat izan zen, 524 akre ingurutan 525 eraikin egiteko. Nahiz eta CARLA teknika aldez aurretik arrakastaz erabili, Willisen enpresak erronka handiagoa izan zuen Aliamanuko eremuarekin; krater bolkaniko inaktibo baten gainean zegoen, eta ehun urteko antzinatasuna zuen lokatzez betetako eremu lau batean zegoen. CARLAren analisien bidez, Willis-en Aliamanu-rako planak proiekturako lur-mugimendua aurreko konpainiaren planek baino %40 txikiagoa izatea, ingurumena gutxiago suntsitzea eta eraikuntza-kostu globalak gutxitzea aurreikusten zuen.[6]

1976an, CARLA izenaz ezagutzen den bizitegirako lurren azterketan konputarizatutako jabe baten garapenean egindako lorpen teknikoen ondorioz, Washington Hiriko Zerbitzuen Administrazio Orokorra eraikitzeko batzorde federal batek saritu zuen Beverly Willis & Associates, Barne Zergen Zerbitzua (IRS) ordezkatuz.[13] Nahiz eta ez zen inoiz eraiki, datu konputazionalen pribatutasunari dagokionez legedi federalean gerora egin ziren aldaketengatik.Gerora, IRSk erabili zuen proiektua, IRSren eraikin berrietarako, herrialde osoan, 800 milioi dolarreko programaren barruan.[14]

Willisen lorpen aipagarriak dira, besteak beste, Union Streeteko dendak, San Frantziskon eta Estatu Batuetan babes historikoari eta berrerabilpen moldagarriko proiektuei buruzko proiektu aitzindaritzat onartuak, eta New Yorken dagoen Manhattan hiriko Akademia.[3][4] Manhattango Bigarren Hezkuntzak onarpen nazionala jaso zuen bere diseinuarengatik, eta Arkitektoen Institutu Amerikarrak hezkuntza-esparruetako arkitekturaren adibide nabarmen gisa argitaratu zuen.[15][16][17]

Eraikin esanguratsuak aldatu

  • 1996, Manhattan Village Academy, New York Hiria.
  • 1983, River Run Residence, Napa Valle, Kalifornia.
  • 1982, San Frantziskoko Baletaren eraikina, San Frantziskoko Arte Eszenikoen Zentroa, Kalifornia.
  • 1980, Yerba Buena Gardens, (97 000 m²) erabilera mistoko garapena arte zentro batean, antzerkian, bulegoetan, xehetasunezko salmentan, hotelean, lorategietan.
  • 1979, Aliamanu Valley Community, 525 eraikin, 11.500 pertsona hartu zituztenak; Ingeniarien Kidegoa, Honolulu, Hawaii.
  • 1975, Pacific Point Condominium Apartments, Alpha Land Company, Pacifica, Kalifornia.
  • 1973, Vine Terrace Apartments, San Francisco, Kalifornia.
  • 1965, Union Street Stores, San Francisco, Kalifornia.
  • 1965, Margaret S. Hayward Playground Building, San Francisco, Kalifornia.
  • 1960, Robertson Residence, Yountville, Kalifornia.

Liburuak aldatu

  • 1997, Willis, Beverly. Invisible Images: The Silent Language of Architecture, a Design Memoir. Washington hiria: National Building Museum ISBN 978-0-9619752-8-9 ί0-9619752-8-9
  • 1974, Willis, Beverly eta Ronald S. Graybeal doktorea. Computerized Financial Analysis, in Harry A. Golemon, argitaletxea. Financing Real Estate Development. New Jersey: Aloray. ISBN 978-0-913690-01-7
  • 1978, Willis, Beverly. "The Environmental System Decision-Making Process", Ravinder K Jain and Bruce L. Hutchings, argitaletxea. Environmental Impact Analysis: Emerging Issues in Planning. Hirikoa: University of Illinois Press. ISBN 978-0-252-00696-8
  • 2005, Willis, Beverly. "Towards a Sustainable City: Rebuilding Lower Manhattan", Mike Jenks and Nicola Dempsey, argitaletxea. Future Forms and Design for Sustainable Cities. Amsterdam; Boston: Architectural Press. ISBN 978-0-7506-6309-0
  • 1991, Willis, Beverly. "If It’s Tuesday, It Must be Singapore" , Iris Miller and Robert A. Bosser, argitaletxea. Visions and Reflections on Utopia and Reality. Washington hiria.: American Institute of Architects.
  • 2003, Willis, Beverly. "Towards a Sustainable City", Ulla Terlinden argitaletxea. City and Gender: International Discourse on Gender, Urbanism and Architecture. Leske + Budrich, Opladen, Hanover, Germany. ISBN 978-3-8100-3495-3

Sariak eta aintzatespenak aldatu

  • 1976an, CARLA izenaz ezagutzen den bizitegirako lurren azterketan konputarizatutako jabe baten garapenean egindako lorpen teknikoen ondorioz, Washington Hiriko Zerbitzuen Administrazio Orokorra eraikitzeko batzorde federal batek saritu zuen Beverly Willis & Associates.

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ Finkel, Jori. (2023-10-02). «Beverly Willis, 95, Dies; Architect and Advocate for Women in the Field» The New York Times.
  2. ↑ «Beverly Willis: Pioneering architect | Malamalama, The Magazine of the University of Hawai'i System» www.hawaii.edu.
  3. ↑ a b Thomas, Lynn. (octubre de 1973). Restored Commercial Buildings: How the City Saves Face. .
  4. ↑ a b Marlin, William. (abril de 1973). «The Streets of Camelot» The Architectural Forum.
  5. ↑ McCann, Hannah. (2007). Q&A: Beverly Willis—A Pioneer in the Profession Makes Sure the History Books Tell the Whole Story. .
  6. ↑ a b McGrath, David J.. (noviembre de 1976). «A-E Computerized Path to Large-Scale Housing» Engineering News Record.
  7. ↑ Ng, Henry. «The ArchRecord Interview: Beverly Willis, FAIA | Features | Architectural Record» archrecord.construction.com.
  8. ↑ a b Dunning, Jennifer. (17 de diciembre de 1983). «SAN FRANCISCO BALLET OPENS NEW HEADQUARTERS» The New York Times ISSN 0362-4331..
  9. ↑ Beverly Willis Architecture Foundation. .
  10. ↑ «International Archive of Women in Architecture (IAWA) at Virginia Tech's University Libraries» Special Collections University Libraries, Virginia Tech.
  11. ↑ Freeman, Allen. (diciembre de 1988). «City Beautiful Civic Center» Architecture.
  12. ↑ [Esteka hautsia]
  13. ↑ «Beverly Willis Oral History Project // Regional Oral History Office» bancroft.berkeley.edu.
  14. ↑ Hunter, Marjorie. (27 de julio de 1978). U.S. to Tighten Computer Security to Halt Abuses. .
  15. ↑ Kershaw, Sarah. (24 de mayo de 1995). ALTERNATIVE SCHOOLS: Career Preparation Or College; Combining Techniques Old and New. ISSN 0362-4331..
  16. ↑ Gould, Kira L.. (mayo de 1999). «New York's Cool Schools» AIArchitect: The Journal of the American Institute of Architects.
  17. ↑ Thrush, Glenn. (septiembre de 1994). «Visionaries in Exile- NYC's Small School Movement» Metropolis Magazine.

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Beverly_Willis&oldid=9515532"(e)tik eskuratuta