Azido linoleiko

18 karbono-atomo eta bi lotura bikoitz dituen gantz-azido esentziala; ugaztunek ezin dute sintetizatu, eta, beraz, elikagaietatik jaso behar dute ezinbestean

Azido linoleikoa edo Azido 9,12-oktadekadienoikoa kate luzeko gantz-azido poliasegabe bat da, formula duena. Giza gorputzak bere kabuz sintetizatzerik ez duenez janariaren bidez hartu behar da[1].

Azido linoleiko
Formula kimikoaC18H32O2
SMILES kanonikoa2D eredua
SMILES isomerikoa
CCCCC/C=C\C/C=C\CCCCCCCC(=O)O
MolView3D eredua
Konposizioaoxigeno eta karbono
Base konjokatualinoleate (en) Itzuli
MotaOmega 6, gantz-azido esentzial eta octadeca-9,12-dienoic acid (en) Itzuli
Estereoisomeroalinolelaidic acid (en) Itzuli, (9Z,12E)-linoleic acid (en) Itzuli eta (9E,12Z)-linoleic acid (en) Itzuli
Ezaugarriak
Fusio-puntua−5 °C
Irakite-puntua365,2 °C
Masa molekularra280,24 Da
Erabilera
Tratatzen dunutrizio-gaixotasun
ElkarrekintzaFree fatty acid receptor 1 (en) Itzuli, Free fatty acid receptor 4 (en) Itzuli, Hepatocyte nuclear factor 4 alpha (en) Itzuli, Potassium voltage-gated channel subfamily B member 1 (en) Itzuli, Peroxisome proliferator activated receptor gamma (en) Itzuli eta Transient receptor potential cation channel subfamily M member 8 (en) Itzuli
Rola5-alpha-reductase inhibitors (en) Itzuli eta primary metabolite (en) Itzuli
Arriskuak
NFPA 704
1
2
0
Identifikatzaileak
InChlKeyOYHQOLUKZRVURQ-HZJYTTRNSA-N
CAS zenbakia60-33-3
ChemSpider4444105
PubChem5280450
Reaxys1727101
Gmelin17351
ChEBI57557
ChEMBLCHEMBL267476
ZVG14230
EC zenbakia200-470-9
ECHA100.000.428
CosIng77323
MeSHD019787
RxNorm6400
Human Metabolome DatabaseHMDB0000673
KNApSAcKC00001224
UNII9KJL21T0QJ
NDF-RTN0000148142
KEGGC01595
PDB LigandEIC
Kartamo oliotan da ugariena, gantz azidoen %78a osatzen baitu.

Jatorria aldatu

Landareen oliotan ugaria da[2].

Olioak Azido linoleikoa
Kartamo olioa % 78
Mahats hazien olioa % 76
Mitxoleta hazien olioa % 70
Ekilore olioa % 68
Arto olioa % 59
Soja olioa % 51
Oliba olioa % 10
Palma olioa % 10
Fruitu lehorrak Azido linoleikoa
Intxaurra % 51
Pistatxoa % 31,7
Kakahuetea % 32
Animalia jatorrikoak Azido linoleikoa
Arrautza gorringoa % 16
Txerri-gantza % 10

Egitura eta deribatuak aldatu

Hemezortzi karbono ditu eta bederatzi eta hamabigarrenean lotura bikoitzak azaltzen du (18:2∆9,12). Molekula anfipatikoa da.

Azido linoleikoak eta bere deribatuek Omega-6 gantz azido multzoan osatzen dute. Honako hauek dira dribatu nagusiak:

Garrantzia biologikoa aldatu

Hainbat aparatu eta sistematan eragin onuragarria du azido linoleikoak.

  • Babes inmunologikoa indartzen du.
  • Gorputzeko gantz kopurua jeisten du.
  • Zirkulazio aparatuaren funtzionamendua hobetzen laguntzen du: presio arteriala gutxitzen du kolesterol eta triglizeridoak kontrolatzen baititu.
  • Nerbio sistemaren funtzionamenduan ere laguntzen du.

Erabilerak aldatu

Oso erabilia da kondoien industrian.

Industrialki prozesatutako elikagaietan azido honen zati bat hidrogenoarekin saturatu behar da jakia egonkorragoa izan dadin, gantz hidrogenatuak eta trans gantz-azidoak sortzen dituena, gure gorputzean koipe saturatu bezala funtzionatzen dutenak. Hemen dago munduko industriak planteatzen duen arazoa koipe "txar" gantz-azido ase|aseak edo partzialki hidrogenatuak ezabatzen saiatzerakoan.

Azken urteotan kosmetika industrian oso erabilia izan da, larruazalarentzako onuragarria baita. Aknea gutxitzen du, efektu antiinflamatorioa dauka eta larruazaleko likido errententzioa bultzatzen du[3].

Erreferentziak aldatu

  1. Burr, G.O., Burr, M.M. and Miller, E., On the nature and role of the fatty acids essential in nutrition. (1930). J. Biol. Chem. (86).
  2. (Ingelesez) «Aceites Ricos en Ácido Linoleico» News-Medical.net 2010-04-15 (Noiz kontsultatua: 2018-11-24).
  3. Darmstadt, G. L.; Mao-Qiang, M.; Chi, E.; Saha, S. K.; Ziboh, V. A.; Black, R. E.; Santosham, M.; Elias, P. M.. (2002). «Impact of topical oils on the skin barrier: possible implications for neonatal health in developing countries» Acta Paediatrica (Oslo, Norway: 1992) 91 (5): 546–554. ISSN 0803-5253. PMID 12113324. (Noiz kontsultatua: 2018-11-24).

Kanpo estekak aldatu