Yasunari Kawabata
Yasunari Kawabata (japonieraz: 川端 康成 Kawabata Yasunari, Osaka, Japonia, 1899ko ekainaren 11 – Zushi, Japonia, 1972ko apirilaren 16a[1]) japoniar idazlea izan zen. Literaturako Nobel Saria jaso zuen lehen japoniarra izan zen.
| Yasunari Kawabata | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Osaka, 1899ko ekainaren 11 |
| Herrialdea |  Japonia |
| Bizilekua | Toyokawa (en)  Kamakura |
| Lehen hizkuntza | japoniera |
| Heriotza | Zushi (en) , 1972ko apirilaren 16a (72 urte) |
| Heriotza modua | suizidioa |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | Hideko Kawabata |
| Familia | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Tokioko Unibertsitatea |
| Hizkuntzak | japoniera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | idazlea, eleberrigilea, gidoilaria eta poeta |
| Lantokia(k) | Japonia |
| Lan nabarmenak | ikusi
|
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | budismoa |
       | |
Biografia
aldatuKawabata Osakan jaio zen 1899ko ekainaren 14an, familia dirudun batean (aita medikua baitzen). Lau urte zituela umezurtz gelditu zen, eta bere aitaren aldeko aiton-amonekin joan behar izan zuen bizitzera. Kawabata ez bezala, bere arreba izeba batek adoptatu zuen. Amona 1906an hil zen, Kawabatak 7 urte zituela, eta aitona 1914an. Horrela, 15 urte eskasekin, idazlea guztiz bakarrik gelditu zen.
Aitaren aldeko aiton-amonak hil ondoren, amaren aldekoekin bizitzera joan zen. Halere, 1916ko urtarrilean, pentsio batera joan behar izan zen bizitzera 1917ra arte, graduatu zen arte, alegia. 1920an, Tokioko Unibertsitatean izena eman zuen Ingeles Hizkuntza eta Literatura ikasketetan, baina, urtebete beranduago, japonierara lekualdatu zen. Unibertsitateko urte haietan, Shinjichō (新思潮 literalki “pentsamendu korronte berria”) literatur aldizkaria berpiztu zuen, eta bertan argitaratu zituen bere lehen lanak. Horrela hasi zen literatur munduan.
1924an, unibertsitateko ikasketak amaitu ondoren, bera kide zen intelektual talde batek sortutako Bungei-jidai (文芸時代, Literatur Artearen Garaia) aldizkariaren lehen aleak agertu ziren. Aldizkari hark garaiko idazle berriak bildu zituen. Idazle haiek beren "Shinkankaku-ha" (新感覚派, Sentsazioen Eskola Berria) estiloagatik nabarmentzen ziren, non sentsazio eta pertzepzio berriak bilatzen saiatu ziren, Kawabataren kasuan, formari arreta berezia jarrita. 1927an, “Izuko dantzaria” argitaratu zen, baina Japonian arrakasta hamar urte beranduago etorri zitzaion, “Elurraren herria” eleberria argitaratutakoan.
Idazle lanez gain, kazetari lanak ere egin zituen, batez ere Mainichi Shimbun egunkariarentzat. Bigarren Mundu Gerrak eta ondorengo gerraoste garaiak (eta azken honekin etorri ziren erreforma politikoek) ez zuten eragin berezirik izan bere lanetan, bere lagun eta kide zen Yukio Mishima idazlearen lanean ez bezala. Dena den, idazleak zioenaren arabera, aipatutako gerrak beste ezer ez bezalako eragina izan omen zuen bere lanean, kritiko askok aldaketarik sumatu ez duten arren.
1959an, Goethe Domina jaso zuen, Frankfurten, eta, 1968an, Nobel Saria Literartura arloan. Azken hori jaso zuenean “Japonia ederreko ni” (美しい日本の私 Utsukushii Nihon no watashi) hitzaldia eman zuen. Idazlearen azken urteetan, beste arrazoien artean bere lagun eta kide zen Yukio Mishima idazlearen heriotzagatik (bere buruaz beste egin zuen), depresio sakon bat jasan zuen, eta, azkenik, 1972ko apirilaren 16an, lagunaren antzera, bere buruaz beste egin zuen itsas ondoko apartamentu batean (dena den, Kawabataren alargunak suizioa ez ezik istripu bat izan zela esan zuen). Urte hartan bertan, Yasunari Kawabataren izenean argitaratu zen “Go-ko maisua” fikziozko biografia.
Heriotza
aldatuEspekulatzaileek diote Kawabatak gasa arnastuta bere buruaz beste egin zuela, nahiz eta gertuko lagun eta ahaideek (haien artean, bere alargunak) heriotza nahi gabekoa izan zela esan.
Dena dela, idazlearen suizidioaren teoria babesten duten haiek arrazoi ugari aurkitu dituzte idazlearen erabakia nolabait arrazoitzeko, nagusiki, osasun kaskarra (aurkitu berri zioten parkinson gaixotasuna) edo bere lagun minaren, Yukio Mishima-ren suizidioa 1970ean. Dena dela, Mishimak ez bezala, Kawabatak ez zuen suizidio oharrik utzi, eta bere lanetan (berriro ere, Mishimak ez bezala) suizidioa ez zen bereziki ohiko gaia. Hala ere, bere biografoa zen Takeo Okunok zioetenez, Mishimaren heriotzaren ondoren, Kawabatak amesgaizto ugari izan zituen, eta depresio latz bat pairatu behar izan zuen bere azken urteetan.
Erreferentziak
aldatu- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo estekak
aldatu
Datuak: Q43736
Multimedia: Kawabata Yasunari / Q43736
