Koartzatxo txiki

   Ba al dakizu   

Koartxa hegazti lagunkoia da, baina beldurgarria.

Koartzatxo txikia (Egretta garzetta) Ardeidae familiako hegaztia da. Europan, Asian, Afrikan eta Ozeanian aurkitu ditzakegu.

NOLAKOA DA?

Tamaina ertaineko lertxuna da, lumaje zurikoa beti, hanka beltz luzeak dituena, behatzak izan ezik, horiek horiak baitira, eta moko luzea, beltz kolorekoa. Bere lumajea guztiz zuria da, bularrean eta lepoan luma luzeak ditu, eta bi luma, bereziki luzeak buruan ugaltzeko garaian.

UGALTZAILEEK:

Ugaltzaileek luma luzexka pare bat erakusten ditu garondoan, luma desgezatuak bularrean eta bizkarrean, eta, batez ere duelu garaian, larru biluziko eremu txiki bat begiaren aurrean, kolore horixka handia hartzen duena.  

EZ UGALTZAILEEK:

Ez ugaltzaileek ez dute aurretik aipatutako apaingarririk, eta begiaren ondoan dagoen azal biluziaren zatia, hala badagokio, gris urdinxka edo berdexka da.

HEGALDIAN:

Hegaldian, erabat zuria da, eta ardeidoen silueta bereizgarria hartzen du, lepoa "S" forman bilduta eta hankak luzatuta dituela, buztan laburraren atzetik irtenda.

ZER SOINU EGITEN DU?

Isila kolonietatik kanpo, beste batzuetan (batez ere hegan) zaunka lakar eta gor moduko bat egiten du: wuorj edo juaooj.

NON BIZI DA KOARTZATXO TXIKIA?

Koartzaren banaketa geografikoa

Hegazti hau Europan, Asian, Afrikan eta Ozeanian aurkitu ditzakegu. Iberiar Penintsulan, arroz-mendien inguruko hezeguneetan aurki daiteke, baina penintsulako hego-mendebaldean eta mendebaldean ere badago. Horrela, koartzatxo txikiaren habitata ur-inguruneak dira, hala nola padurak, zuhaitz-landaretza ugari duten aintzirak. Koartzatxo txikiaren habiak zuhaitzetan daude, eta beste hegazti-kolonia batzuekin partekatzen dituzte, hala nola espatulekin eta kozilekin.

Koartzatxo txikiaren habitatak

• 
  Aintzira

IBERIAR PENINTSULAN ETA EUSKAL HERRIAN

Zenbait hezegune, arroz-eremu altxorretan eta Ebroren arroan hazten da, Kantaurira iristen diren populazioekin (Murtzia, Valentziako Erkidegoa, Balear Uharteak, Katalunia, Aragoi, Euskal Herria eta Kantabria), bai eta penintsulako mendebaldeko eta hego-mendebaldeko hainbat gunetan ere (Andaluzia mendebaldea, Extremadura, Gaztela-Mantxa, Gaztela eta Leon eta Madril).

MIGRAZIOAK

   Ba al dakizu   

Iberiar penintsulan, gehienek Afrikara emigratzen dute, nahiz eta batzuk penintsulan jarraitzen duten.

Ohikoa da hegazti ugari penintsularen iparralderantz bideratzea ugalketaren ondoren, edo, are gehiago, itsasartea gurutzatzea neguan Afrika tropikalean instalatzeko. Bidaiari izate horrek Atlantikoa zeharkatzera eramaten ditu ale batzuk, Amerikako kostaldera iristeko.

NOLA ELIKATZEN DA KOARTZATXO TXIKIA?

Koartzatxo txikia, koartza guztiak bezala, zoofagoa da. Arrain txikiak, anfibioak eta uretako eta lehorreko intsektuak jaten ditu. Neurri txikiagoan, krustazeoak, sugandilak, zizareak, barraskiloak, ugaztun txikiak eta sugeak kontsumitzen ditu.

UGALKETA

Koartxatzo txikiaren arrautza

Zuhaitzetan, sasietan edo zingiretako landaredian habiak egiten dituzte. Urtean 2-8 arrautza erruten dituzte, apiriletik uztailaren hasierara bitartean. Bi sexuek inkubatzen dute. Errunaldi bakoitzerako inkubazio-aldia 21-25 egunekoa da.  

Bi gurasoek elikatzen dituzte txitak, eta 8-10 egunetik aurrera, bi gurasoek habiatik alde egiten dute denbora gehienean.

Lehenik habiaren gainean elikatzen dituzte, eta, ondoren, gurasoen mokotik zuzenean hartzen dute janaria. Oilaskoak erdi-altrizialak eta habiakoak dira. Hegaldia egiten hasten dira eta habiatik kanpora joaten dira 20-25 egunetik aurrera.

ARRISKUAN DAGO?

Koartza txikia espezie negutar/migratzaile eta ugaltzaile gisa sartuta dago Espainiako Hegaztien Zerrenda Gorrian, Kezka Txikia kategoriarekin. Babes Bereziko Erregimenean dauden Basa Espezieen Zerrendan ere agertzen da. Hala ere, ez dago Espezie Mehatxatuen Espainiako Katalogoan sartuta.

Beste koartza batzuekin gertatu zen bezala, koartzatxo txikia pertsekuzio gogor baten biktima izan zen, bere luma apaingarri ikusgarriak lortzeko, kapelak egiteko erabiltzen zirelako.

   Ba al dakizu   

Koartza txikia hegaztien emaztegaitzat hartzen da beren lumen zuritasunagatik eta biltzen duen arintasunagatik, flotatzen ari den belo bat bezala.

Gaur egun, Europako herrialde mediterraneoetan eta Asia Txikian sakabanatutako populazioetara murriztuta dago, baina neguko kuartelak Espainia eta Afrika hegoaldean dituzte, Sahara eta oihan tropikaletan izan ezik.

Gaur egun dituen babes-neurriei esker, espeziearen ale kopuruak gora egin du, nahiz eta eremu hezeek behera egin.

TAXONOMIA

1. Erreinua: Animalia
2. Phylum: Chordata
3. Klasea: Hegaztia
4. Mota: Pelecaniformes
5. Familia: Ardeidae
6. Genus: Egretta

INTERESGARRIAK IZAN DAITEZKEEN ESTEKAK

1. https://seo.org/ave/garceta-comun/#
2. https://www.fundacionaquae.org/wiki/clip-natura-garceta-comun/
3. https://www.biobserva.com/se/especies/EGRGAR