Sumaghiyyeh (arabieraz: السماقية‎) Gaza hirian jatorria duen plater bat da, jaiegunetan prestatzen dena. Izena zumake espezieak ematen dio.

Sumaghiyyeh
Erregosi
OsagaiakZumakea, chard (en) Itzuli, behikia eta txitxirioa
Historia
JatorriaPalestinar Lurralde Okupatuak

Prestaketa

aldatu

Zumakea birrindu egiten da eta uretan beratzen uzten da. Ondoren tahinia gehitzen zaio, sesamo-hazi ehotua. Nahasteari ur gehiago eta irina sartzen zaizkio likidoa sendotzeko. Horrela osatzen da plateraren oinarria[1].

Ondoren nahasketa horri hainbat osagai gehitzen zaizkio; zerbak txikitu eta salteatuak, su geldoan kozinatu den behiki haragia eta garbantzuak (inoiz dilistak garbantzuen ordez[2]). Azkenik ezamihilu haziak, oilba oliotan frijituriko baratxuriak eta txili piperrak gehitzen zaizkio platera ontzeko[1].

Nahasketa guztia katiluetan biltzen da eta hozten uzten da. Azkenik pita ogia erabiltzen da sumaghiyyeh-a jateko.

Historia

aldatu
 
Tacuinum sanitatis (1533) liburuan Sumacheria et Rumania plateraren aipamena.

Gazako plater zaharrenetako bat da. Abū al-Muṭahhar al-Azdī idazleak IX. mendean Ḥikāyat Abū al-Qāsim ipuinean Sumāqīya aipatzeen du beste plater askoren artean[3]. 1225ean Muhammad bin Hasan al Baghdadiren sukaldaritza liburuan ere aipatzen da. Liburu honen eskuizkribua Istanbuleko Süleymaniye Liburutegian gordeta dago[4].

Ibn Butlan mediku arabiarrak 1533an idatzitako Tacuinum sanitatis liburuan dagoeneko aipatzen da Sumacheria et Rumania izenarekin[5].

Kultura

aldatu

Gazako jaiegun garrantzitsuetan jaten da, esate baterako Ramadan hilabeteko baraualdiaren amaiera den Eid al-Fitr jaialdian. Kopuru handian kozinatzen da familiako kideen eta auzokideen artean banatzen da. Hauek ordainetan kaak gozoak ekartzen dituzten, edo haiek egindako sumaghiyyeh propioa[6].

Erreferentziak

aldatu
  1. a b (Thailandieraz) hmong.wiki. «Sumaghiyyeh Referenciasyenlaces externos» hmong.es (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).
  2. (Ingelesez) «sumaghiyyeh Archives» Islamic Relief UK (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).
  3. Geert Jan van Gelder. (2000). God's Banquet. Novi Eboraci: Columbia University Press, 76 or..
  4. (Ingelesez) Shurrab, Hatem. «Gaza cuisine: A combination of healthy and festive food» Gaza cuisine: A combination of healthy and festive food (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).
  5. «Elluchasem Elimithar Ibn Butlan» www.fiavinfo.eu (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).
  6. (Ingelesez) «Sumagiyya» The Gaza Kitchen 2011-09-05 (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).

Kanpo estekak

aldatu