Simferopol

Simferopol; Сімферополь; Симферополь; Aqmescit
	administrative territorial entity of Crimea (en)
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Ukraina
Errepublika autonomo	Krimeako Errepublika Autonomoa
Udalerri	Simferopol municipality council
Alkatea	Igor Lukaxiov
Izen ofiziala	Сімферопoль / Симферополь
Jatorrizko izena	Сімферополь; Симферополь; Aqmescit
Posta kodea	95000–95490 eta 295000–295490
Geografia
Koordenatuak	44°56′54″N 34°06′00″E / 44.948376°N 34.100039°E
Azalera	107 km²
Altuera	350
Demografia
Biztanleria	340.540 (2021eko urtarrilaren 1a); −987 (2019)
Dentsitatea	3.386,6 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1784
Telefono aurrizkia	+380 3652
Ordu eremua	UTC+03:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Heidelberg, Novotxerkassk, Kecskemét, Eskişehir, Irkutsk, Mosku, Omsk, Ulan-Ude, Salem, Ruse, Padua, Nizhni Novgorod, Hego-mendebaldeko barrutia, Kertx, Donetsk, Txernivtsi eta Bursa
Hizkuntza ofiziala	Krimeako tatarera, ukrainera eta errusiera
	http://sim.gov.ua

Simferopol^[1] (ukraineraz: Сімферóполь; errusieraz: Симферóполь; Krimeako tatareraz: Aqmescit, «meskita zuria») de facto Errusiako hego-mendebaldeko hiri bat da, Krimeako Errepublikako hiriburua. Salgir ibaiaren ertzean dago. Nazioartean, hiria eta Krimea eskualdea Ukrainako zati bezala onartzen dira.

Geografia aldatu

Simferopol Krimeako penintsulako hegoaldean dago. Edateko ura hiriaren inguruan dagoen Simferopol urtegitik hartzen dute.

Klima aldatu

Klima lehor eta beroa da, eta neguak leunak izaten dira orokorki. Urtarrileko batez besteko tenperatura -0,5 °C izaten da, eta uztailekoa, 21,2 °C.

Datu klimatikoak (Simferopol, 1981-2010)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	20.4	21.9	28.7	31.5	34.2	37.7	39.3	39.5	37.2	33.3	28.0	25.4	39.5
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	3.9	4.7	9.1	15.9	21.4	25.7	28.9	28.7	23.1	17.0	10.4	5.6	16.2
Batez besteko tenperatura (ºC)	0.2	0.4	3.9	9.9	15.1	19.5	22.3	22.0	16.9	11.3	5.8	2.0	10.8
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-2.9	-3.2	-0.3	4.8	9.5	13.9	16.5	16.1	11.2	6.8	2.2	-1.1	6.2
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-26.0	-30.3	-18.4	-11.1	-8.4	0.7	3.6	3.8	-5.1	-11.4	-21.7	-23.2	-30.3
Pilatutako prezipitazioa (mm)	39	36	37	34	34	58	46	52	42	42	49	45	514
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	12	11	11	11	10	11	8	7	10	11	13	13	128
Eguzki orduak	86.8	101.7	164.3	210.0	282.1	315.0	341.0	316.2	261.0	204.6	114.0	74.4	2471.1
Iturria: Pogoda.ru.net,^[2] Hong Kong Observatory^[3] for data of sunshine hours

Historia aldatu

Simferopol hirian dago Neapolis eszitiarra aztarnategia, antzinako Krimeako eszitiarren hiriburuaren aztarnak.

Gerora, Krimeako tatariarrek inguruan Aqmescit hiria eraiki zuten; urteetara, 1784an Simferopol izena ipini zioten (grekotik: Συμφερόπολις, Sympheropolis: «erabiltzeko hiria») Katalina Handiak Krimea eskuratu zuenean. 1802. urtean Taurida gobernazioko hiriburu izan zen.

Errusiako Gerra Zibilean, Armada Gorriak 1920. urtean hiria eskuratu zuen, eta Krimeako Sobietar Errepublika Sozialista Autonomoaren hiriburu izendatu zuten hurrengo urtean.

Bigarren Mundu Gerran aleman naziek hartu zuten hiria, sarraskiak eginez (22.000 biztanletik gora hil zituzten). Sobietarrek hiria askatu zuten 1944. urtean.

1954. urtean, berriz, Krimeako penintsula osoarekin batera, administratiboki Ukrainako Sobietar Errepublika Sozialistan sartu zuten Simferopol.

Gaur egun aldatu

Sobietar Batasuna 1991. urtean desegin zenean, Simferopol Krimeako Errepublika Autonomoko hiriburu egin zuten, independentzia lortu berri zuen Ukrainaren barruan. Biztanle gehienak jatorriz errusiarrak dira, eta ukrainarrak eta Krimeako tatariarrak gutxiengo handienak dira.

Garraioak aldatu

Trenbide-terminala dago Simferopolen, baita nazioarteko aireportua ere. Gainera, munduko trolebus linea luzeena daukate: 86 km-ko bidea egiten du Simferopol Itsaso Beltzeko kostaldeko Jalta hiriarekin lotuz.