Sarako Eskola euskal literaturako mugimendu bat izan zen, XVII. mendekoa. Eskolako kideak Sara, Donibane Lohizune eta Ziburu lapurtar herriek eratutako triangeluan sortuak ziren gehienbat.

Jatorria

aldatu
 
Bideo hau Ikusgela proiektuaren parte da. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu hemen klik eginez gero.
Axular eta bere obra aztertzen dituen bideoa.

XVII. mendea izpiritualtasunaz beteriko mendea zen, eta kultura gai horri oso lotuta zegoen. Izpiritualtasuna hedatzeko, inguruko apaizek herri hizkuntza erabili zuten: euskara. Hori zela eta, XVII. mendea euskal kulturaren pizkundearen mendea izan zen.

Sarako Eskola berez ez zen eskola bat, baizik eta ezaugarri komunak zituzten idazle batzuen taldea edo literatur mugimendua. Hain izan zen garrantzizkoa, non ekialdeko idazleetan ere izan baitzuen oihartzun eta eragina, hala nola Arnaud Oihenart eta Juan Tartasengan.

Kideak

aldatu

Hiru multzo egin daitezke:

Ezaugarriak

aldatu

Sarako eskolako idazleak batzen dituzten ezaugarriak hauek dira:

  • Gehienak liburu erlijiosoak idazten zituzten elizgizonak ziren.
  • Guztiek heziketa humanistiko sakona zuten.
  • Herri euskaratik hurbilago zegoen hizkuntza erabili zuten, Joanes Leizarragak erabilitako maila jasotik aldenduta, baina haren lorpen batzuk bereganatuta, gutxienez grafian eta lexikoan.
  • Talde bat osatzen zuten eta elkarri eliz oniritziak eta poemak idatzi zizkioten.
  • Bereziki olerkigintza jorratu zuten.

Kritika

aldatu

Hainbat adituk —besteak beste, Patxi Salaberri Muñoak[1]— zalantzan jartzen dute benetan «eskola» batez hitz egin daitekeen, ez baitago argi idazle horien artean benetako adiskidetasun edo lankidego harremanik ote zegoen. Sarako Eskola deritzon taldearen barnean sartu izan dira geografikoki, kronologikoki nahiz hierarkia sozialaren aldetik oso urrun ziren idazleak. Kontzeptu hori garai jakin bateko idazleak biltzeko etiketa baino ez da.

Erreferentziak

aldatu

Ikus, gainera

aldatu

Kanpo estekak

aldatu