Queensland
Queensland[1] (bertoko ingelesez ˈkwiːnzlænd eta ingeles estandarrez ˈkwiːnzlənd[2] ahoskatua) Australiako estatua da. Australiako estatuen artean bigarren handiena eta hirugarren populatuena da. Iparraldeko Lurraldearekin, Hegoaldeko Australiarekin eta Hegoaldeko Gales Berriarekin egiten du muga, mendebaldean, hego-mendebaldean eta hegoaldean, hurrenez hurren. Ekialdean, Queenslandek Koral itsasoa eta Ozeano Barea ditu mugakide; iparraldean, Torres itsasartea dago, Australiako lurralde kontinentala eta Papua Ginea Berria banatzen dituena. 1.852.642 kilometro karratuko azalerarekin, Queensland munduko seigarren nazio azpiko entitate handiena da; munduko 15 herrialde baino handiagoa da. Bere tamaina dela eta, Queenslanden ezaugarri geografiko eta klimatikoak askotarikoak dira: oihan tropikalak, ibaiak, koralezko arrezifeak, mendikateak eta hareazko hondartzak bere kostaldeko eskualde tropikal eta subtropikaletan, baita basamortuak eta sabanak ere barnealdeko eskualde klimatiko erdi-idor eta lehorretan.
Queenslandek 5,2 milioi biztanle baino gehiago ditu[3], kostaldean eta, batez ere, Queenslandeko hego-ekialdean. Estatuko hiriburua eta hiririk handiena Brisbane da, Australiako hirugarrena. Australiako hogeita hamar hiri handienetako hamar Queenslanden daude, eta Brisbanetik kanpoko handienak Gold Coast, Sunshine Coast, Townsville, Cairns, Ipswich eta Toowoomba dira. Estatuko biztanleria kultura anitzekoa da: biztanleen % 28,9 etorkinak dira[4][5].
Queensland Australiako eta Uharteko aborigenak bizi izan ziren Torresko itsasartean[6][7]. Willem Janszoon nabigatzaile holandarrak, Australian lehorreratu zen lehen europarrak, York lurmuturreko penintsulako mendebaldeko kostaldea esploratu zuen 1606an. 1770ean, James Cookek Australiako ekialdeko kostaldea eskatu zuen Britainia Handiko Erresumarentzat. 1788an, Arthur Phillipek Hegoaldeko Gales Berriko kolonia sortu zuen, gaur egun Queensland den guztia barne hartzen zuena. Queensland hurrengo hamarkadetan esploratu zen, eta 1824an John Oxleyk Moreton Badiako Kokaleku Penala ezarri zuen Brisbanen. Queensland Hegoaldeko Gales Berritik 1859ko ekainaren 6an banandu zen (gaur egun Queensland Eguna bezala ospatzen den data), eta Koroaren kolonia autonomo bat ezarri zen gobernu arduratsu batekin, Viktoria erreginaren omenez horrela deitua[8]. Queensland 1901eko urtarrilaren 1ean Federazioarekin Australia sortu zuten sei kolonietako bat izan zen. XX. mende amaierako Bjelke-Petersen aroaz geroztik, Queenslandek barne migrazio maila handia jaso du Australiako gainerako estatu eta lurraldeetatik, eta herri helmuga izaten jarraitzen du estatu arteko migrazioarentzat.
Queensland ekonomia handiena duen Australiako hirugarren estatua da, eta meatzaritzan, nekazaritzan, garraioan, nazioarteko hezkuntzan, aseguruetan eta bankan nabarmentzen da. Eguzkiaren Estatua bere klima tropikal eta subtropikalagatik, Koralezko Hesi Handiagatik eta bere hondartza ugariengatik ezizenez, turismoa ere garrantzitsua da estatuaren ekonomiarentzat.
Klima aldatu
 Datu klimatikoak (Queensland) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 49.0 | 47.2 | 46.7 | 41.7 | 39.3 | 36.0 | 36.1 | 38.5 | 42.4 | 45.1 | 48.7 | 49.5 | 49.5 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | 5.4 | 3.3 | -0.2 | -3.5 | -6.8 | -10.6 | -10.6 | -9.4 | -5.6 | -3.6 | 0.0 | 0.0 | -10.6 |
| Iturria (1): Bureau of Meteorology[9] | |||||||||||||
| Iturria (2): Bureau of Meteorology[10] | |||||||||||||
Aborigenak aldatu
Estatu honetan australiar aborigenen bigarren komunitaterik handiena bizi da, 2006an 127.578 izanda.
Pertsonaia ezagunak aldatu
- Rod Laver (1938-), tenislaria.
- Geoffrey Rush (1951-), aktorea.
- Kevin Rudd (1957-), politikaria.
- Cathy Freeman (1973-), atleta.
Ikus, gainera aldatu
Erreferentziak aldatu
- ↑ Euskaltzaindia. (2012-03-30). 168. araua: Ozeaniako toponimia. .
- ↑ Wells, John C.. (2008). Longman Pronunciation Dictionary. (3. argitaraldia) Longman ISBN 9781405881180..
- ↑ (Ingelesez) «National, state and territory population, December 2021 | Australian Bureau of Statistics» www.abs.gov.au 2022-06-28 (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
- ↑ «2016 Queensland, Census Community Profiles | Australian Bureau of Statistics» www.abs.gov.au (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
- ↑ (Ingelesez) «Census | Australian Bureau of Statistics» www.abs.gov.au 2022-06-28 (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
- ↑ «How old is Australian Rock Art? - Aboriginal Art Online» web.archive.org 2013-05-04 (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
- ↑ (Ingelesez) Royal Society of Western Australia. (1915). Journal of the Royal Society of Western Australia. Perth : The Society (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
- ↑ «Page Title» web.archive.org 2007-10-13 (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
- ↑ (Ingelesez) Official records for Queensland in February. in: Daily Extremes. Bureau of Meteorology 2017-6-30.
- ↑ (Ingelesez) Official records for Queensland in October. in: Daily Extremes. Bureau of Meteorology 2017-6-30.
Kanpo estekak aldatu
- (Ingelesez) Queenslandeko gobernuaren webgunea
Datuak: Q36074
Multimedia: Queensland
