Wikipedia

Petrolio erreserbak

Petrolio-erreserbek teknikoki berreskura daitekeen petrolio gordinaren zati bat adierazten dute, finantzarioki erabiltzeko bideragarria izan litekeen petrolioaren kopurua, merkatuak onartuko lukeen prezioan.[1] Beraz, erreserbak prezioari lotuta daude, petrolio-baliabideak ez bezala. Petrolio baliabideak atera litekeen petrolio guztia litzateke, teknikoki edozein preziotan lor litekeena. Erreserbak putzu, gordailu, eremu, nazio edo mundu osorako izan daitezke. Erreserben sailkapenak haien ziurtasun-mailei lotuta daude.

Munduko petrolio-erreserben mapa, 2013.

Petrolio-biltegi batean aurreikusitako petrolio-kantitateari, olio ekoizgarria zein ez-ekoizgarria barne, lekuan lekuko petrolioa deitzen zaio; tokian tokiko petrolioa. Hala ere, petrolioa erauzteko teknologietan gordailuek dituzten ezaugarriak eta mugak direla eta, olio horren zati bat baino ezin da azalera ekarri, eta frakzio hori bakarrik jotzen da erreserbatzat; alde batetik teknikoki erauzi daitekeena eta bestetik, ekonomia aldetik ere atera daitekeen petrolioa, dirua galdu barik, (erauzketa prozesuan behar den energia aterako dena baino handiagoa ez denean merezi ohi du petrolioa ateratzea, bestela ez).

Gordailu jakin bateko erreserben eta petrolio-kantitate osoaren arteko erlazioari berreskuratze-faktore deritzo. Eremu jakin baterako berreskuratze-faktorea zehazteko, eragiketaren zenbait ezaugarri hartu behar dira kontuan, baita erabilitako petrolioa berreskuratzeko metodoa eta garaian garaiko aurrerapen teknologikoak ere.

LPEEk 2013aren hasieran emandako datuen arabera, frogatutako petrolio-erreserba handienak, petrolio-gordailu ez-konbentzionalak barne, Venezuelan daude, (munduko erreserben %20), Saudi Arabian (munduko erreserben %18), Kanadan (munduko erreserben %13) eta Iranen (%9).[2] Zerrendako hurrengoak hauek ziren 2013. urtean: Irak, Kuwait, Arabiar Emirerri Batuak, Errusia, Libia, Nigeria, Kazakhstan, Qatar, Txina, AEB, Angola, Aljeria, Brasil...

Zorupeko geologia ezin denez zuzenean aztertu, zeharkako teknikak erabili behar dira baliabidearen tamaina eta eskuragarritasun kopurua kalkulatzeko. Teknologia berriek teknika horien zehaztasuna handitu duten arren, oraindik ere zalantza handiak daude. Oro har, petrolio-eremu bateko erreserben kalkulu goiztiarrenak kontserbadoreak izan ohi dira, eta hazi egiten dira denborarekin. Fenomeno horri erreserba-hazkunde deritzo.[3]

Petrolioa ekoizten duten Estatu askok ez dituzte erreserba-ingeniaritzaren inguruko datuak ematen, eta, horren ordez, beren petrolio-erreserbek ikuskatu gabeko estimazioak egiten dituzte. Zenbait gobernuk emandako zifrak, arrazoi politikoengatik, manipulatuta daudela susmatzen da.[4][5] Erreserba handiak kanpotarren inbertsioak erakarriko, barrukoen lasaitasuna ekarriko... eta benetako zifrak puzteko tentazioan eror daitezke hainbat gobernuk.

Sailkapenak aldatu

 
Grafiko eskematikoa, petrolioaren bolumenak eta probabilitateak erakusten dituena. Kurbek ebaluazioan dauden olio-kategoriak adierazten dituzte. Ekonomikoki berreskura daitekeen olioaren V1 bolumena gutxienez % 95eko probabilitatea dago (hau da, F95), eta ekonomikoki berreskura daitekeen olioaren V2 bolumena gutxienez % 5eko probabilitatea dago (F05).[6]

Erreserba-kalkulu guztiek ziurgabetasuna dakarte, handiagoa edo txikiagoa. Eskura dauden datu geologikoen eta tekniko fidagarrien kopuruaren eta datu horien interpretazioaren arabera ematen diren zifrak handiagoak edo txikiagoak izaten dira. Ziurgabetasun-maila erlatiboa adierazteko, erreserbak bi sailkapen nagusitan bana daitezke: "frogatua" (edo "egiaztatua") eta "ez frogatua" (edo "egiaztatu gabea").[6] Frogatu gabeko erreserbak bi azpikategoriatan bana daitezke, "probablea" eta "posiblea", haien existentziari buruzko ziurgabetasun-maila erlatiboa adierazteko.[6] Gehien onartzen diren definizioak Petrolio Ingeniarien Elkarteak (SPE) eta Munduko Petrolio Kontseiluak (WPC) 1997an onartutakoak dira.[7]

Frogatutako erreserbak aldatu

Frogatutako erreserbak dira, ustez, egungo teknologiarekin, egoera ekonomiko eta politikoetan eskuragarriak izateko arrazoizko aukera edo ziurtasuna dutenak (normalean, gutxienez % 90eko konfiantza). Industriako espezialistek P90 esaten diote horri (hau da, % 90eko ziurtasuna izan behar dute ekoitzi egingo dela). Frogatutako erreserbak "1P" ere deitzen dira industrian.

Frogatutako erreserbak, gainera, honela banatzen dira: "probatu-garatua" (proven developed PD) eta "probatua garatu gabea" (proven undeveloped PUD). PD erreserbak dauden putzu eta zulaketekin erraz sor daitezkeen erreserbak dira, edo inbertsio gehigarria eskatzen ez duten erreserbak (funtzionamendu-gastuak onartzeko modukoak). PUD-erreserbak kapital-inbertsio gehigarria behar dute (adibidez, zulaketa berriak) petrolioa azalera eramateko."Glossary of Terms Used in Petroleum Reserves/Resources" (PDF). Society of Petroleum Engineers. 2005. Retrieved 20 April 2008.

2009ko abendura arte, "1P" erreserba frogatuak ziren Estatu Batuetako Balore eta Burtsa Batzordeak (Securities and Exchange Commission SEC) inbertitzaileei informazioa ematea ahalbidetzen zien erreserba mota bakarra.

2010eko urtarriletik aurrera, SECek aukera ematen die enpresei 2P (frogatua eta probablea) eta 3P (frogatuena eta posibleena) deklaratzen dituen aukerako informazio gehigarria emateko, baldin eta ebaluazioa hirugarrenen aholkulari kualifikatuek egiaztatzen badute, nahiz eta enpresa askok, askotan, 2P eta 3P kopuru kalkuluak barne-helburuetarako soilik erabiltzea erabakitzen duten.

Egiaztatu gabeko erreserbak aldatu

 
Kanadako petrolio-putzu bat, Kanada munduko petrolio-erreserba handienak dituzten estatuen zerrendan hirugarren dago.

Frogatu gabeko erreserbak datu geologikoetan edota ingeniaritza-datuetan oinarritzen dira, frogatutako erreserben kalkuluetan erabiltzen direnen antzekoak, baina kontuan hartzen dira ziurgabetasun teknikoak, lege edo kontratuetakoak edo araudikoak. Lege edo politika arrazoiek eragotzi egiten dute batzuetan erreserba horiek frogatutzat sailkatzea. Frogatu gabeko erreserbak petrolio-konpainiek eta etorkizuneko plangintzarako gobernu-agentziek erabil ditzakete, etxetik ibiltzeko, baina ez dira errutinaz bateratzen. Bi motatako daude: probableak eta posibleak.

Probableak izan daitezkeen erreserbak metaketa ezagunei esaten zaie, eta % 50eko konfiantza-maila eskaintzen dute, hau da egunen batean erabiltzeko probabilitatea = 1/2. Industriako espezialistek "P50" esaten diete (hau da, egunen batean aprobetxatuko diren %50eko ziurtasuna eskaintzen dutenak).

Frogatutako eta erreserba probableenen batura "2P" da (erreserba frogatuen eta probableen batuketa).[8]

Erreserba posibleak metaketa ezagunei esaten zaizkie, eta metaketa horiek eskuratuak izateko probabilitate txikiagoa dute ezagutzen diren beste erreserbek baino. Termino hori maiz erabiltzen da erreserbetarako, gutxienez % 10eko ziurtasuna dutela esaten baita ("P10"). Erreserbak honela sailkatzeko arrazoien artean: geologiaren problemen interpretazioak, prezio komertzialetan nekez salduko diren erreserbak, erreserben kokapenari dagokion ziurgabetasuna (alboko guneetakoak) eta etorkizuneko eskuratze-metodoetan oinarritutako erreserba proiektatuak daude.

Industrian, "3P" gisa aipatzen da frogatutako, probableen eta posibleen arteko batura.[8]

Errusiar erreserben kategoriak aldatu

Errusian, A, B eta C1 kategoriak bereizten dira, gutxi gorabehera, probatutako ekoizpenari dagozkio, frogatutako ekoizpenik ezari eta garatu gabeari, hurrenez hurren; A-B-C1 izendapena, berriz, frogatutako erreserbei dagokie. C2 kategoria errusiarrak erreserba posibleak ditu.[9]

Petrolio-erreserba estrategikoak aldatu

Estatu askok dituzte Gobernuak kontrolatzen dituen petrolio-erreserba batzuk, segurtasun ekonomikoa eta nazionala babestearen aldera. Estatu Batuetako Energia Informazioaren Administrazioaren arabera, 4.100 milioi upel inguru (650.000.000 m3) erreserba estrategikoetan mantentzen dira, eta horietatik 1.400 milioi Gobernuak kontrolatzen ditu. Erreserba horiek normalean ez dira kontuan hartzen nazio baten petrolio-erreserbak kalkulatzean.

Zenbatespen teknikak aldatu

 
Banakako putzu kurba baten adibidea. Putzuaren ekoizpena hasten denetik gero eta gutxiago geratzen da. Halako batean garestiegi da putzutik petrolioa ateratzen segitzea.

Lur azpiko biltegi batean dagoen petrolio kopuruari Tokian tokio petrolioa (Oil in place OIP) esaten zaio. Petrolio horren zati bat bakarrik berreskura daiteke biltegi batetik. Frakzio horri berreskuratze-faktorea deitzen zaio. Berreskura daitekeen zatia erreserba bat da. Berreskuratu ezin den zatia ez da erreserbatzat jotzen. Abandonatu egin diren petrolio putzuak, normalean ez dira kontuan hartzen. Nekez atera daiteke petrolio gehiago bere garaian abandonatu zen putzu batetik.

Metodo bolumetrikoa aldatu

Metodo bolumetrikoen bidez, petrolio-kantitatea zehaztu nahi da, gordailuaren tamaina eta arroken eta fluidoen propietate fisikoak erabiliz. Ondoren, eskuratze-faktore bat onartzen da, antzeko ezaugarriak dituzten ereduak erabiliz. Oil in place, OIPa, lekuan lekuko petrolio kantitatea eskuratze-faktorearekin biderkatzen da, erreserba-zenbaki batera iristeko. Mundu osoko petrolio-hobien gaur egungo eskuratze-faktoreak %10 eta %60 bitartekoak dira; bakar batzuk %80tik gorakoak dira. Bariantza zabala dago, neurri handi batean, likidoen eta likidoei eusten diten materialen ezaugarrien aniztasunari esker.[10][11][12] Metodoa erabilgarriagoa da gordailuaren bizitzaren hasieran, produkzio esanguratsua gertatu aurretik.

Materialen balantze-metodoa aldatu

Petrolio-eremu bateko materialen balantze-metodoak ekuazio bat erabiltzen du, eta ekuazio horrek erlazionatzen ditu gordailu batetik sortutako petrolio-, ur- eta gas-bolumena eta gainerako petrolioa kalkulatzeko gordailuaren presio-aldaketa. Gordailuko jariakinak sortzen diren heinean, suposatzen da gordailuko presioa aldatu egingo dela, petrolio eta gasaren gainerako bolumenaren arabera. Metodoak presioaren, bolumenaren eta tenperaturaren azterketa zabala eskatzen du, eta eremuaren presio-historia zehatza jakitea. Ondo kalkulatzeko ekoizpen jakin bat behar du (azken eskurapenaren %5etik %10era bitartekoa izan ohi da), baldin eta presio fidagarriaren historia bat antzeko arroka eta fluido ezaugarriak dituen eremu batetik erabil badaiteke.

Ekoizpenaren gainbehera-kurbaren metodoa aldatu

 
Gainbehera-kurbak aztertzeko softwareak sortutako gainbehera-kurba, petrolioaren ekonomian petrolioaren gordailu batean petrolioaren eta gasaren ekoizpenaren jaitsiera kalkulatzeko erabiltzen da. Y ardatza eskala semi-logaritmiko bat da. Y ardatzak petrolio-gainbeheraren tasa (lerro berdea) eta gas-gainbehera (lerro gorria) adierazten ditu. X ardatza koordenatuen eskala bat da, denbora urtetan adierazita, eta ekoizpenaren beheranzko kurba erakusten du. Goiko lerro gorria gasaren beheranzko kurba da, gainbehera hiperbolikoko kurba. (Kasu honetan, milaka oin kubiko). Beheko lerro urdina petrolioaren beheranzko kurba da, gainbehera esponentzialeko kurba. Olioa BBL (barrels; petrolio-upeletan) neurtzen da. Datuak salmenta errealetatik datoz, ez ponpatutako ekoizpenetik. Zerora egindako erorketek adierazten dute hilabete horretan ez zela inolako salmentarik izan, segur aski petrolio-putzuak ez zuelako tanke betea sortu, eta, beraz, ez zuen merezi zisterna-kamioi bat erabiltzea. Eskuineko goiko legendak (mapa) CUM erakusten du, gas metagarria edo sortutako olioa. ULT da putzurako proiektatutako azken eskuratzea. Pv10 da gaur egungo balioa, %10 kenduta, eta hori da geratzen den errentamenduaren etorkizuneko balioa. Petrolio-putzu horrek 1.089 milioi USD dolar balio du.

Gainbehera-kurbaren metodoak ekoizpen-datuak erabiltzen ditu gainbehera-kurba batera egokitzeko eta etorkizuneko petrolio-ekoizpena kalkulatzeko. Gainbehera-kurben hiru forma ohikoenak esponentzialak, hiperbolikoak eta harmonikoak dira. Produkzioa nahiko kurba leunean murriztuko dela suposatzen da, eta, beraz, kontuan hartu behar dira putzu itxiak eta ekoizpen-murrizketak. Kurba matematikoki adieraz daiteke, edo grafiko batean irudikatu daiteke, etorkizuneko ekoizpena kalkulatzeko. Nahikoa historia behar da estatistikoki esanguratsua den joera bat ezartzeko, batez ere produkzioa arauzko baldintzek edo bestelako baldintza artifizialek mugatzen ez dutenean.

Erreserben hazkundea aldatu

Esperientziak erakutsi du aurkitu berri diren petrolio-hobien tamainaren hasierako estimazioak baxuegiak izan ohi direla. Urteak igaro ahala, eremu-amaierako kalkuluak aldatu eta zabaldu ohi dira. Erreserba-hazkunde terminoa petrolio-eremuak garatu eta ekoitzi ahala kalkulatzen den azken eskurapenean izaten diren ohiko handitzeei dagokie.[3]

Estatu bakoitzeko kalkulatutako erreserbak aldatu

 
Lehenengo bost herrialdeetan frogatutako petrolio-erreserben joera kalkuluak, 1980-2013 (Estatu Batuetako Energia Informazioaren Administrazioaren datuak).

Gehien erabiltzen den unitatea bbl unitatea = barrel unitatea, hau da, petrolio-petrolio-upel unitatea.

 
Petrolio-erreserba handienak dituzten estatuak.
 
Munduko petrolio-erreserba gehienak Ekialde Ertainean daude.[13]
2018tik aurrera egiaztatutako erreserba-datuen laburpena[14]
— Herrialdea Erreserbak 109 bbl[15]



 Erreserbak 109 m3



 Ekoizpena 106 bbl/d[16]



 Ekoizpena 103 m3/egun



 Ratioa1 urteko erreserba/ekoizpena



1. Petrolio-erreserbak Venezuelan 302.81 48.143 2.1 330 387
2. Saudi Arabiako petrolio-erreserbak 267.03 42.454 8.9 1,410 82
3.- Petrolio-erreserbak Kanadan 175.00 27.823 2.7 430 178
4.- Petrolio-erreserbak Iranen 155.60 24.738 4.1 650 101
5.- Petrolio-erreserbak Iraken 145.02 23.056 3.4 540 115
6.- Petrolio-erreserbak Kuwaiten 101.50 16.137 2.3 370 27
7 Petrolio-erreserbak Arabiar Emirerri Batuetan 97.80 15.549 2.4 380 18:00
8 Petrolio-erreserbak Errusian| 80.00 12.719 10.0 1,590 1.-
9.- Petrolio-erreserbak Libian 48.36 7.689 1.7 270 76
10.- Petrolio-erreserbak Nigerian 36.97 5.878 2.5 400 41
11.- Kazakhstan 30.00 4.770 1.5 240 55
12.- Qatar 25.41 4.040 1.1 170 62
13.- Txinako Herri Errepublika 25.40 4.038 4.1 650 17:00
14. Petrolio-erreserbak Estatu Batuetan 25.00 3.975 7.0 1,110 10.-
1.- Angola 8.16 1.297 1.9 300 19:00
16 Aljeria 12.20 1.940 1.7 270 1.-
17 Brasil 13.20 2.099 2.1 330 17:00
Guztira hamazazpi erreserba nagusi 1,540.43 244.909 59.5 9,460 71
Oharrak:

1 Erreserbaren eta produkzioaren (urtetan) arteko erlazioa, urteko kalkulatua/produkzioa. (goitik)

LPEEko herrialdeak aldatu

 
LPEEko estatuak

LPEE 1980ko hamarkadan erreserba-mailetan oinarrituta ekoizpen-kuotak finkatzen hasi zenetik, kide askok jakinarazi dute erreserba ofizialak nabarmen handitu direla. Kalkulu horien fidagarritasunari buruzko zalantzak egon badaude, eta normalean ez dira jasotzen txostenak aurkezteko kanpoko arauak betetzen dituen egiaztapenik.

 
1980-2005eko LPEEko petrolio-erreserbak

LPEEren erreserben bat-bateko berrikuspenei buruz (300 mila milioi upel inguru) eztabaida handia izan da.[17]

Horietako batzuk, neurri batean, nazioarteko petrolio-konpainien erreserben jabetza-aldaketagatik defendatzen dira; horietako batzuk erreserben berri ematera behartuta zeuden, Estatu Batuetako Balore eta Merkatu Batzordearen arau kontserbadoreen arabera.[18] Berrikuspenen azalpen nabarmenena erreserbetan ekoizpen-kuotak (hein batean) ezartzen dituzten LPEEren arauak aldatzearen ondorio da. Nolanahi ere, datu ofizialen berrikuspenek zerikusi gutxi zuten erreserba berrien benetako aurkikuntzarekin.

Bibliografia aldatu

  • (Gaztelaniaz) Antonio Turiel. Petrocalipsis. Crisis energética global y cómo (no) la vamos a solucionar. Alfabeto Editorial. 2020. 978-84-17951-10-8

Ikus, gainera aldatu

  • Gainbehera-kurbaren azterketa
  • Munduko petrolio-erreserba estrategikoak
  • Petrolioaren esplorazioa
  • Petrolioaren gailurra
  • Petrolioaren industria
  • Petrolioaren Erreserba Estrategikoa

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ Society of Petroleum Engineers, Petroleum reserves and resources definitions, accessed 24 February 2017.
  2. ↑ «OPEC : OPEC Share of World Crude Oil Reserves» www.opec.org (Noiz kontsultatua: 2021-10-21).
  3. ↑ a b David F. Morehouse. The Intricate Puzzle of Oil and Gas Reserves Growth. . Aipuaren errorea: Invalid <ref> tag; name "Morehouse" defined multiple times with different content
  4. ↑ Proven Oil Reserves. .
  5. ↑ The Asylum, Leah McGrath Goodman, 2011, Harper Collins
  6. ↑ a b c Petroleum Resources Management System. . Aipuaren errorea: Invalid <ref> tag; name "PRMS" defined multiple times with different content
  7. ↑ Petroleum Reserves Definitions. .
  8. ↑ a b Glossary of Terms Used in Petroleum Reserves/Resources. ."Glossary of Terms Used in Petroleum Reserves/Resources" (PDF). Society of Petroleum Engineers. 2005. Retrieved 20 April 2008.
  9. ↑ Society of Petroleum Engineers, SPE Reserves Committee,
  10. ↑ Defining the Limits of Oil Production. .
  11. ↑ E. Tzimas. Enhanced Oil Recovery using Carbon Dioxide in the European Energy System. .
  12. ↑ Green, Don W.. Enhanced Oil Recovery. ISBN 978-1555630775..
  13. ↑ World Proved Reserves of Oil and Natural Gas. .
  14. ↑ OPEC Share of World Oil Reserves 2010. ."OPEC Share of World Oil Reserves 2010". OPEC. 2011.
  15. ↑ PennWell Corporation, Oil & Gas Journal, Vol. 105.48 (24 December 2007), except United States. Oil includes crude oil and condensate. Data for the United States are from the Energy Information Administration, U.S. Crude Oil, Natural Gas, and Natural Gas Liquids Reserves, 2006 Annual Report, DOE/EIA-0216(2007) (November 2007). Oil & Gas Journal's oil reserve estimate for Canada includes 5.392 billion barrels (857,300,000 m3) of conventional crude oil and condensate reserves and 173.2 billion barrels (2.754×1010 m3) of oil sands reserves. Information collated by EIA
  16. ↑ U.S. Energy Information Administration (EIA) – U.S. Government – U.S. Dept. of Energy, September 2011 EIA - International Energy Statistics
  17. ↑ (Ingelesez) How much oil do we really have?. 2005-07-15 (Noiz kontsultatua: 2021-10-21).
  18. ↑ Maugeri, Leonardo. The Saudis May Have Enough Oil. .

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Petrolio_erreserbak&oldid=9320902"(e)tik eskuratuta