Odetta
Odetta (Odetta Holmes) ( Birmingham, Alabama, 1930eko abenduaren 31 - New York, 2008ko abenduaren 2a) folk kantautore eta gitarrista estatubatuarra izan zen.
| Odetta | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Birmingham, 1930eko abenduaren 31 |
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak |
| Talde etnikoa | afro-amerikarra |
| Lehen hizkuntza | ingelesa |
| Heriotza | New York, 2008ko abenduaren 2a (77 urte) |
| Hobiratze lekua | Harlem Meer (en)  |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Los Angeles City College (en) Belmont High School (en) |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | abeslaria, aktorea, gitarra-jotzailea, telebista-aktorea, kantugilea eta estudioko musikaria |
Parte-hartzailea
| |
| Jasotako sariak | |
| Genero artistikoa | herri-musika jazz blues (en) country blues (en) pop musika |
| Musika instrumentua | gitarra giltzadia ahotsa |
| Diskoetxea | Fantasy Tradition Records (en) RCA Records Fast Folk (en) |
| odettamusic.com | |
        | |
Biografia aldatu
Alabaman jaio arren, aita hil kondoren berak 7 urte zituela, Los Angelesera joan zen amarekin eta han hazi zen. Musikaren munduan 13 urte zituela hasi zen eta opera klaseak egin zituen. [1]
Ibilbidearen hasiera aldatu
Odettak musika ikasi zuen Los Angeles hiriko ikastetxean, etxeko langile gisa lan egiten zuen bitartean. Marian Andersonen jarraipena egiteko itxaropena izan zuen, Odettak ez zuen uste neska beltz handi bat Metropolitan Operan aurkeztuko zenik. Bere lehen esperientzia profesionala 1944an izan zen musika-antzerkian,taldeko kide gisa lau urtez Hollywood Turnabout Marionetas antzokian, Elsa Lanchesterrekin lan eginez. 1949an, Finian's Rainbow musikalaren bira-konpainia nazionalarekin bat egin zuen.
Finian's Rainbow-ekin bira egiten ari zela, Odettak "San Frantziskon balladeer gazte talde sutsu bat ezagutu zuen" eta 1950az geroztik folk kantatzen aritu zen.
Famatu egin zen New Yorkeko Blue Angel gaueko klubean eta San Frantziskoko Hungry I.ean kantatuz. Tin Angelen, 1954an, baita San Frantziskon ere, Odettak Odetta eta Larry grabatu zuen Larry Mohr-rekin Fantasy Records-entzat.
Bakarkako karrera egin zuen, Odetta Sings Ballads and Blues (1956) eta At the Gate of Horn (1957) . Odetta Sings FolkSongs 1963ko album folkloriko salduenetako bat bilakatu zen.
1959an, Harry Belafonekin agertu zen Tonighten, nazio mailako telebistan. "Water Boy" eta duo bat kantatu zuen Belafonerekin, "There's a Hole in the Bucket".[2]
1961ean, Martin Luther King-ek, "La Reina de la Música Folk Americana" deitu zion. [3]1961. urtean, Harry Belafonte eta Odetta duoak 32. zenbakia lortu zuten Erresuma Batuan, "There's a Hole in the Bucket" abestiarekin. Washingtonen, 1963ko eskubide zibilen adierazpenean, martxoan egindako jardueragatik gogorarazten zaio, "O Freedom" abestu zuelarik.[4] Horrela deskribatu zuen eskubide zibilen mugimenduan berak egindako zeregina: "armada handi bateko soldadu pribatuetako bat".
Musika-irismena zabalduz, Odettak hainbat albumetan banda moldaketak erabili zituen bakarka jo beharrean. Odetta and The Blues (1962),Odetta (1967) eta Odetta (1967) albumetan "jazz" estiloko musikan zentratu zen. Era berean, 1968an Woody Guthriek Carnegie Hall-en egindako kontzertu oroigarrian egin zuen emanaldi nabarmena ere bereziki garrantzitsua izan zen.
Odettak hainbat filmetan parte hartu zuen garai hartan, Cinerama Holiday (1955), William Faulknerren Santuario (1961) eta La autobiografía de Jane Pittman (1974) barne. 1961ean, Have Gun, Will Travel telesaileko atal batean agertu zen, urkara kondenatutako gizon baten emaztea interpretatuz ("The Hanging of Aaron Gibbs").
Bi aldiz ezkondu zen, lehenik Dan Gordonekin eta gero, dibortzioaren ondoren, Gary Sheadekin. Bere bigarren bikotearekin ere dibortziatu zen. Louisiana Red blues abeslari eta gitarra-jolea lankide ohia izan zen.[5]
Ondorengo ibilbidea aldatu
1975eko maiatzean, telebista publikoko Say Brother programan agertu zen, "Give Me Your Hand" interpretatuz estudioan. Bere espiritualtasunaz, inspiratu zen musika tradizioaz eta eskubideak bultzatzearen aldeko borroken parte hartzeaz hitz egin zuen.[6]
1976an, Odettak Be Glad Then, John La Montaineren America, estatubatuar bigarren mendeurreneko operan parte hartu zuen, Muse for America gisa; Donald Gramm, Richard Lewis eta PennState University Choir eta Pittsburgheko Sinfonikoarekin. Sarah Caldwellek zuzendu zuen ekoizpena, garai hartan Bostongo opera-konpainiaren zuzendaria baitzen.
Odettak bi album kaleratu zituen 1977tik 1997ra bitartean: Movin 'It On 1987an eta Rachel Farok 1988an ekoitzitako Christmas Spiritualsen bertsio berria. 1998tik aurrera, grabaziora eta biretara itzuli zen. To Ella CD berria (zuzenean grabatua eta Ella Fitzgerald lagunari eskainia, eszenatokira atera aurretik hil zela jakin zuenean) [7]1998an kaleratu zuten Silverwolf Records-en, ondoren M.C Recordsekin kaleratutako beste hiruri jarraituz. Seth Farber pianista / moldatzaile / ekoizlearekin eta Mark Carpentieri diskoetxearekin batera. Besteak beste, Blues Everywhere I Go, 2000. urtean blues / jazzeko Grammyrako izendatu zuten albuma, 20. eta 30. hamarkadetako blues-kantari handiei dedikatutako albuma. Gero En busca de un hogar atera zen, 2002an W.C Handy sarirako izendatu zutena eta Lead Bellyri dedikatutakoa.' Baita 2007ko Gonna Let It Shine, Grammy sarietarako izendatua, abesti ebanjeliko eta espiritualen zuzeneko albuma, Seth Farber eta The Holmes Brothersen laguntzarekin. Grabazio eta bira horien ondorioz, beste artista batzuen hamalau album berritan gonbidatu bezela agertzera eraman zuen Odessa, 1999 eta 2006 bitartean. Odettaren 45 album zahar berrargitaratu eta konpilazioak egin ziren.
1999ko irailaren 29an, Bill Clinton presidenteak Arteetarako Fundazio Nazionalaren Arteen Domina Nazionala eman zion Odettari . 2004an, Kennedy Center-en Odetta omendu zuten"Visionary Award"sariarekin eta Tracy Chapmanen omenaldiarekin. 2005ean, Kongresuko Liburutegiak Living Legend Award saria eman zion.
2001eko irailaren erdialdean, Odettak Boyekin jo zuen 'Choir of Harlem Late Showean' David Lettermanekin, Letterman berriro itzuli zeneko lehen showman. Irailaren 11ko gertaerak zirela medio ez baitzen hainbat gauetan agertu. "Esta Pequeña Luz Mía"abestu zuten. 2005eko No Direction Home dokumentalak, Martin Scorsesek zuzendutakoak, Bob Dylan dokumentalaren gaian duen eragin musikala nabarmentzen du. Filmak Odettaren artxiboko klip bat du, 1959an telebistan "Waterboy" interpretatie agertzen denk, baita "Mule Skinner Blues" eta"No More Auction Block for Me" ere.
2006an, Madeleine Peyroux jazz-kantariarentzako ikuskizunak egin zituen Odettak eta 2006an Estatu Batuetara, Kanadara eta Europara joan zen bere piano-jotzailearekin. Estatu Batuetako enbaxadak hizlari nagusi gisa aurkeztu zuen piano-jolea Letonian, giza eskubideen inguruko konferentzia batean. Halaber, kontzertu historiko milenial bat ere egin zuen Maza Guild Hall Rigako 1000 urteengandik. 2006ko abenduan, Winnipeg-eko Folklore Jaialdiak Odetta ohoratu zuen"Lifetime Achievement Award" lanarekin. 2007ko otsailean, Nazioarteko Aliantza Folklorikoak "Urteko Artista Herrikoi Tradizionala" titulua eman zion Odettari.
2007ko martxoaren 24an, Munduko Musika Folklorikoaren Elkarteak Odettari omenaldia egiteko kontzertu bat aurkeztu zuen Rachel Schlesinger antzokian, zuzeneko aurkezpen eta omenaldi-bideoekin non hauk parte hartu zuten: Pete Seeger, Madeleine Peyroux, Harry Belafonte, Janis Ian, Sweet Honey in the Rock, Josh White Jr. (Josh White), Peter, Paul y Mary, Oscar Brand, Tom Rush, Jesse Winchester, Eric Andersen, Wavy Gravy, David Amram, Roger McGuinn, Robert Sims, Carolyn Hester, Donal Leace, Side, y Laura McGhee.
2007an, Odettaren Gonna Let It Shine albuma Grammy baterako izendatu zuten eta udazkeneko kontzertuen bira garrantzitsu bat osatu zuen "Songs of Spirit" programan, mundu osoko artistak barne hartzen zitvena. Ipar Amerikaren inguruan ibili zen 2006aren amaieran eta 2007aren hasieran, CD hori bultzatzeko.
Tour amaiera aldatu
2008ko urtarrilaren 21ean, Odetta izan zen hizlari nagusia MartinLuther King-en omenaldian, San Diegon. Kontzertuak eman zituen baita Santa Barbara, Santa Monika eta Mill Valleyn, gainera gaueko gonbidatu bakarra izan zen PBS-tv-n, Tavis Smiley Showen.
Odetta 2008ko maiatzaren 8an ohoratu zuten tributuaren gau historiko batean, Banjo Jim hirian, East Villagen.
2008ko udan, 77 urte zituela, bira iparramerikar bat egin zuen, eta gurpil-aulki batetik kantatu zuen. Bere abesti-sorta hurrengo hanek osatzen zuten: "La Pequeña Luz de Mina" eta Lead Bellyren "The Bourgeois Blues", "(Algo Interior) Tan Fuerte "," A veces me siento como un niño sin madre " eta " La Casa del Sol Naciente ". Ella hizo una aparición el 30 de junio de 2008, en el Bitter End en la calle de Bleecker, en New York para un concierto en tributo a Liam Clancy. Su último gran concierto, antes de miles de personas, fue en el Golden Gate Park de San Francisco el 4 de octubre de 2008, para el Hardly Strictly Bluegrass Festival. Su última actuación fue en Hugh's Room en Toronto el 25 de octubre. 2008ko ekainaren 30ean agertu zen New Yorkeko Bleeckerkaleko Bitter End-en, Liam Clancyren omenezko kontzertu baterako. Bere azken kontzertua, milaka pertsona baino gehiagorekin, San Frantziskoko Golden Gate Parken izan zen 2008ko urriaren 4an, Hardly Strictly Bluegrass Festibalentzat. Azken emanaldia urriaren 25ean, Torontoko Hugh's Roomen.
Heriotza aldatu
Barack Obamak inbestidura-ekitaldian parte hartzera gonbidatu zuen, baina 2008ko abenduaren 2an hil zen, 77 urte zituela NewYorkeko Lenox Hill ospitalean bihotzeko gaixotasun baten ondorioz.
2009ko otsailean, New Yorkeko elizan oroitzapenezko zerbitzu bat egin zen eta hauek izan ziren parte hartzaileak: Maya Angelou, Pete Seeger, HarryBelafonte, Steve Earle, Peter Yarrow, Maria Muldaur, Josh Milite eta Jr.Emory.
Eragina aldatu
Odettak eragina izan zuen Harry Belafonterengan, "eragin garrantzitsu gisa aipatu baitzuen" bere musika-ibilbidean; Bob Dylanek, berriz, hau esan zuen: "Odetta izan zen kantu folkera eraman ninduen lehena. Bere disko bat entzun nuen Odetta Sings Ballads and Blues disko-denda batean, diskoak dendan bertan entzun zitezkeenean, gero irten eta nire gitarra elektrikoa eta nire anplifikadorea gitarra akustiko bategatik aldatu nuen, Gibson bategatik.[Albuma] zerbait pertsonala eta bitala izan zen, disko hortako abesti guztiak ikasi nituen." Janis Joplinek, "nerabezaroaren zati handi bat Odetta entzuten eman zuen eta kantatzen hasi zenean imitatu zuen lehen pertsona izan zen", Maya Angelou poetisak esan zuen behin eta berriz: "Bat bakarrik egongo balitz ziur 50 urtean behin Odettaren moduko ahots eta arima bat etorriko lirateke, mendeak hain azkar eta minik gabe igaroko lirateke, ezen ia ez ginateke itzuliko."
John Waters-ek (Hairsprayrentzako gidoi originala) beatniken eragingisa aipatzen du; Carly Simon-ek, berriz, eragin garrantzitsu gisaaipatu zuen Odetta, eta Greenwich Villagen ezagutu zuenean"belaunetan ahul egoteaz" esan zuen. John Waters-ek (Hairsprayrentzako gidoi originala) beatniken eragin gisa aipatzen du; Carly Simon-ek, berriz, eragin garrantzitsu gisa aipatu zuen Odetta eta Greenwich Villagen ezagutu zuenean "belaunetan ahul egoteaz" esan zuen.
Diskografia aldatu
Estudioko albumak aldatu
- 1954 The Tin Angel ( Larry Mohrrekin)
- 1956 Odetta Sings Ballads and Blues Tradition TLP1010
- 1957 At the Gate of Horn Tradition TLP1025
- 1959 My Eyes Have Seen Vanguard VSD2046
- 1960 Ballad For Americans and Other American Ballads Vanguard VSD2057
- 1960 Christmas Spirituals Vanguard VSD2079
- 1962 Odetta and The Blues Riverside RLP9417
- 1962 Sometimes I Feel Like Cryin' RCA Victor LSP-2573
- 1963 One Grain of Sand Vanguard VSD2153
- 1963 Odetta and Larry Fantasy FS3252
- 1963 Odetta Sings Folk Songs RCA Victor LSP-2643
- 1964 It's a Mighty World RCA Victor LSP-2792
- 1964 Odetta Sings of Many Things RCA Victor LSP-2923
- 1965 Odetta Sings Dylan RCA Victor LSP-3324
- 1967 Odetta FTS3014
- 1970 Odetta Sings Polydor
- 1987 Movin' It On RQ101
- 1988 Christmas Spirituals (new recording) ALC104
- 1999 Blues Everywhere I Go ** MC0038
- 2001 Looking For a Home
Zuzeneko albumak aldatu
- 1960 Odetta at Carnegie Hall Vanguard VSD2072
- 1962 Town Hall Vanguard VSD2109
- 1966 Odetta in Japan RCA LSP3457
- 1973 The Essential Odetta. Carnegie Hall & Town Hallen konbinazioa
- 1976 Odetta at the Best of Harlem
- 1998 To Ella. Odetta & American Folk Pioneer modern ere publikatua
- 2002 Women in (E)motion
- 2005 Gonna Let It Shine **
Kopilazioak aldatu
- 1963 Odetta
- 1967 The Best of Odetta
- 1994 The Best of Odetta: Ballads and Blues
- 1999 The Best of the Vanguard Years
- 2000 Livin' with the Blues
- 2000 Absolutely the Best
- 2002 The Tradition Masters
- 2006 Best of the M.C. Records Years 1999-2005
- 2007 Vanguard Visionaries
Kolektiboak aldatu
- 1964 We Shall Overcome: The March on Washington. Abestiak: "Freedom Trilogy": "I'm on My Way", "Come and Go with Me" & "Oh Freedom".
- 1968 A Tribute To Woodie Guthrie Vol. 1. Tema: "This Land Is Your Land/Narration" (con Arlo Guthrie & co. eta Will Geer)
- 1969 The Original Hits Of Right Now Plus Some Heavies From The Motion Picture "Easy Rider". Tema: "Ballad of Easy Rider"
- 1970 A Tribute To Woodie Guthrie Vol. 2, "Pastures of Plenty"
- 1972 Greatest Songs of Woody Guthrie
- 1999 - Philadelphia Folk Festival - 40th Anniversary
Sariak aldatu
- Arteen Domina Nazionala, orduko Bill Clinton presidenteak emana.(1999)
- Estatu Batuetako Kongresuak emandako Legenda Biziaren saria.
- 2007an, Grammy sarietarako izendatu zuten, Gonna Let It Shine izeneko azken lanagatik.
Erreferentziak aldatu
- ↑ (Gaztelaniaz) Rockdelux. 2024-01-24 (Noiz kontsultatua: 2024-03-04).
- ↑ «odetta» web.archive.org 2009-01-06 (Noiz kontsultatua: 2024-03-04).
- ↑ «Folk Alley (( Odetta Visits 'Morning Edition' ))» web.archive.org 2017-08-18 (Noiz kontsultatua: 2024-03-04).
- ↑ (Ingelesez) «The World Today with Sally Sara» ABC listen 2024-03-04 (Noiz kontsultatua: 2024-03-04).
- ↑ (Ingelesez) Bernstein, Martin Weil and Adam. (2008-12-04). Odetta; Matriarch For Generation Of Folk Singers. ISSN 0190-8286. (Noiz kontsultatua: 2024-03-04).
- ↑ «Say Brother; Odetta; Odetta Gordon performs "Give Me Your Hand"» openvault.wgbh.org (Noiz kontsultatua: 2024-03-04).
- ↑ (Ingelesez) Rogers, Jude. (2008-12-04). «Grit, guts and glory» The Guardian ISSN 0261-3077. (Noiz kontsultatua: 2024-03-04).
