Konya[1] (turkieraz ˈkoɲ.ja ahoskatua) Turkiako hiri bat da, Erdialdeko Anatolian dagoena, Konya probintziako hiriburua. 2008. urtean 967.055 biztanle zeuden.

Konya
Konya
metropolitan municipality in Turkey (en) Itzuli
Administrazioa
Estatu burujabe Turkia
Turkiako probintziaKonya probintzia
Izen ofizialaKonya
Jatorrizko izenaKonya
Geografia
Koordenatuak37°52′22″N 32°29′32″E / 37.8728°N 32.4921°E / 37.8728; 32.4921
Map
Azalera41001 km²
Altuera1.200 m
Demografia
Biztanleria2.232.374 (2019)
26.765 (2018)
Dentsitatea54,45 bizt/km²
Informazio gehigarria
SorreraK.a. 700
Telefono aurrizkia332
Ordu eremuaUTC+03:00
Hiri senidetuakKhoy (en) Itzuli, Qom, Gəncə, Multan (en) Itzuli, Okayama, Sana, Sarajevo, Sylhet, Tabriz, Tetovo (en) Itzuli, Verona, Xi'an, Baku, Al-Qadarif eta Tulkarem
konya.bel.tr

Historian hainbat izen izan ditu: Koniah, Konieh, Konia, Qunia eta Ikonium (grezieraz: Ἰκόνιον). Euskaraz Ikonio zuen izena[1].

Bibliako Itun Berriaren arabera, Paulo Tartsokoa Konya hirira joan zen. Katolikoen tradizioan Santa Teklaren jaioterria ere bada Konya hiria.

Historia aldatu

1097-1243 bitartean Rûmgo Sultanerriko hiriburua izan zen Konya, Seljuk dinastiaren aroan, gurutzadek hara bultzatuta. Izan ere, Godofredo Bouillongoa gurutzatuak hiria hartu zuen 1097. urteko abuztuan, eta Frederiko I.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoa Bizargorriak 1190. urteko maiatzean.

1205-1239 bitartean izan zuen Konyak garapen-maila eta eragin gehiena, bertako sultanek Anatolia osoa, Armenia, Krimea eta Erdialdeko Ekialdearen zati bat euren menpe zutenean. 1212. urtean Mongolen Inperioarengandik ihes zihoazenak hartu zituen Konya herriak, Persiatik ihesi. Edonola ere, mongolek Konya 1243. urtean hartu zuten, eta Möngke ipini zuten agintari.

Rûmeko Sultanerriaren amaieran, Konya emirerri bihurtu zuten 1307. urtean; 1322. urtean Karamanidek eskuratu zuten, eta euren menpe egon zen harik eta 1420. urtean Otomandar Inperioaren esku jausi arte: 1453. urtean Konya Karamanid probintziako hiriburu izendatu zuten otomandarrek.

Meskita ospetsuak daude Konyan, besteak beste Saladin eta Selim II.a sultanek eraikitakoak. Turkian, erlijio-gune garrantzitsua da Konya.

Klima aldatu

      Datu klimatikoak (Konya)      
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 4.6 6.7 12.0 17.4 22.3 26.9 30.3 30.3 26.3 20.0 12.5 6.2 18
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) -4.1 -3.5 -0.1 4.5 8.6 13.0 16.3 15.9 11.4 6.3 0.7 -2.4 5.6
Pilatutako prezipitazioa (mm) 34.7 24.5 25.9 38.9 41.1 20.9 8.9 7.4 13.6 33.4 37.8 43.2 330.3
Euri egunak (≥ 1 mm) 5 6 5 6 7 5 1 2 2 5 5 7 56
Eguzki orduak 96.1 126 189.1 207 266.6 312 347.2 341 288 220.1 150 93 2636.1
Hezetasuna (%) 76 72 62 55 53 48 41 39 47 58 70 78 58.3
Iturria (1): Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü [2]
Iturria (2): Hong Kong Observatory [3]

Erreferentziak aldatu

Kanpo estekak aldatu